MUSTAFA ORHUN ÇETİN

MUSTAFA ORHUN ÇETİN

TEKNOLOJİ MUTFAĞI

orhun.cetin@inbusiness.com.tr
14.04.2025 | Pazartesi

Dijital dünyanın yeni savunma kalkanı

Antivirüsler ve güvenlik duvarları gibi geleneksel yöntemler ARTIK karmaşık ve sürekli değişen tehditlere karşı yetersiz kalıyor. Peki, siber dünyada üst düzey savunma mümkün mü? Cevap, ‘Siber Bağışıklık’ kavramında saklı olabilir.

Teknolojik gelişmelerde her zaman doğadan, canlılardan ilham alındığı gibi siber savunma konusunda da biyolojik bağışıklık sistemleri örnek alındı. Otonom, öğrenen ve adapte olan bir koruma mekanizması oluşturulmaya çalışılan sistemin, tehditleri tespit etmenin yanı sıra sürekli çözüm geliştirerek geleceğe hazırlanması sağlanıyor.
Siber bağışıklık ya da dayanıklılık aslında bağlantılılığın giderek arttığı, yapay zeka ve nesnelerin internetinin sürekli konuşulduğu dünyamızda siber tehditlere önlem aramak yerine onlara doğal bir direnç göstererek bizi korumayı amaçlıyor. Yani, geleneksel siber güvenlikteki 'önce saldırı, sonra savunma' anlayışı yerine aktif bir savunma mekanizması ile hareket edilmeye çalışılıyor. Siber bağışıklık kavramı çok eski olmasa da biyolojik bağışıklıktan esinlenen siber güvenlik modelleri,
Stephanie Forrest'ın 1993'te yayınlamaya başladığı araştırmalara kadar dayanıyor. Bu anlatının en güçlü olmaya başladığı dönem ise 2010'ların sonuna tekabül ediyor. Ancak hala küresel çapta çeşitlilik sunan tam işlevsel bir yapı bulunmuyor.
Gelişen teknolojiler çağımızın en önemli kaynağı olan veri toplama işini büyütürken bir yandan da daha dijital ve otomasyona dayalı bir yapıya kavuşuyorlar. Ancak bu durumun bir de 'ama'sı bulunuyor. İster bireysel ister kurumsal kullanıcı olun birbirine daha da çok bağlanılan bu ortamda siber saldırılara maruz kalma oranı da artıyor. Kings Research'te yayınlanan Küresel Endüstriyel Siber Güvenlik Pazarı Raporu'na göre pazar büyüklüğü 2022'de 22.91 milyar dolardan yüzde 8.54'lük yıldan yıla birleşik büyüme ile 2030'da 44.65 milyar dolara ulaşabilir. Pazar büyük ama maliyetler nasıl düşer? Bunu sağlamak için de saldırılara tepki vermek değil hazır olmak gerekiyor. 2024'te her gün ortalama tespit edilen yeni ve benzersiz kötü amaçlı dosya sayısı muazzam seviyelere ulaştı: 467 bin…

KRİTİK ALANLAR KORUNMALI
Siber bağışıklık için, reddetme ilkesi ile belirli güvenlik hedeflerini karşılayabilecek güvenlik politikalarının oluşturulmasına olanak tanınarak potansiyel tehlikeli işlemlerin engellendiğinden emin olacak şekilde hareket edilmeli. Sistemleri sürekli yeni şeylere hazırlamak yerine dönüşen ve kabuk değiştiren bir bağışıklık sistemi işe yarar görünüyor. Özellikle kamu dijital sistemlerinin, sağlık sektörünün, enerji tesislerinin ve ulaşım sistemlerinin korunması söz konusu olduğunda, siber bağışıklığın önemi daha da artıyor.

KUANTUM GÜCÜ AVUÇ İÇİNDE

Microsoft, topolojik kübitlerle çalışan dünyanın ilk kuantum işlemcisi Majorana 1'i tanıttı. Bu işlemci tek bir çip üzerinde bir milyon kübite ölçeklenebilecek şekilde tasarlandı. 17 yıldır geliştirme üzerinde çalışan şirketin hedefi kuantum bilgisayarlar ile sanayi ölçeğinde sorunları çözmek. Avuç içi büyüklüğünde ve içinde sekiz topolojik kübit barındıran ilk modelde izlenen yol ise 1 milyon kübite ulaşmak. Bu sayede devasa makineler yerine kuantum sistemler masaüstü bilgisayar boyutlarına indirgenebilir. Ocak sayısında kuantum ekonomisini gündeme alırken bu teknolojinin geleceğine inanarak çalışmalarımızı yürütmüştük. Şirketlerin bu alandaki çalışmaları ne kadar doğru noktalarda olduğumuzu da bizlere gösteriyor.

YAPAY ZEKA Girişimlerine ilgi artıyor

StartupCentrum'un 2024 Türkiye Startup Ekosistemi Yatırım Raporu'na göre, Türkiye'de toplam 577 yatırım turu gerçekleştirildi ve girişimler 1.40 milyar doları özel sektörden olmak üzere toplamda 1.41 milyar dolar yatırım aldı. En çok startup, sağlık ve biyoteknoloji (126) alanında çıkarken onu yapay zeka (81) izledi. Yabancı yatırımcılar ise yapılan tüm turların yalnızca yüzde 8'ine ilgi gösterdi. Pandemi döneminde uçuşa geçen Türk startup ekosisteminde bir yavaşlama göze çarpıyor. Burada lokomotif görevi gören Insider hala ilgi görürken diğer şirket Getir için tüm teknoloji ve girişim camiası olayları izlemeye devam ediyor. Bu şirketlerin başarıları girişimci gençleri adım atmaya cesaretlendiren en önemli katalizör görevini üstleniyor.

BİZE ULAŞIN