Avrupa ekonomik görünüm:ocak
Almanya, Fransa, İtalya, Polonya / Ukrayna – Rusya sorunları derken kıta Avrupa’sında iktidarların yönetimlerinden bıkan halklar isimlerin üzerini çizmek üzere.
2025 yılının Avrupa gündemini direk buraya manşetten verebiliriz. Donald Trump Avrupa'da taş üstünde taş bırakmayacak!
Ortaya vizyon koymaktan çekinen Fransa, İtalya ve İspanya bir yanda dururken, Orta Doğu, Washington ve Londra'dan beslenen maskot politikacılar ile 2. Dünya Savaşı'ndan beri iktisat ve NATO denklemlerinin dışına çıkamayan Almanya, Avusturya, Polonya, Romanya bir yanda.
Rakiplere baktığımızda iç piyasa verileri ile gümbür gümbür gelen ABD, herkesin korkarak adını andığı Çin Halk Cumhuriyeti üreticileri ve artık eski dünya bitti diyen Afrika ülkeleri. Sonuç şimdiden belli gibi.
Aralık ayında Almanya'da erken seçim kararı alınırken, Fransa'da dizginlenemeyen iç sorunlar, talep oluşturma da yaşanan sıkıntılar Avrupa Merkez Bankası'nın gecikmiş faiz indirimlerine sebebiyet verdi.
Avrupa Merkez Bankası (AMB) piyasa beklentileri doğrultusunda faizlerde yılın dördüncü indirimini gerçekleştirdi.
Son kararla birlikte mevduat faizi yüzde 3 seviyesine indirildi.
Karar metninde enflasyonun yüzde 2'lik hedef seviyesi etrafında istikrar kazandığı vurgulandı.
Avrupa Merkez Bankası Başkanı Lagarde faiz kararı sonrasında "Finansman koşullarında bir gevşeme var, verileri takip edip, toplantıdan toplantıya kararlarımızı alacağız" dedi.
Metinde finansal koşulların gevşemeye başladığı belirtilirken, yine de finansal koşulların genel seviyesinin sıkı kalmaya devam edeceğinin altı çizildi.
Kararla birlikte AMB'nin ekonomik projeksiyonları da yayımlandı. Buna göre banka 2024 enflasyon beklentisini yüzde 2,5'ten yüzde 2,4 seviyesine indirdi. 2025 enflasyon beklentisi de yüzde 2,2'den yüzde 2,1'e çekildi. 2026 tahmini ise yüzde 1,9 olarak korundu.
Banka çekirdek enflasyon tahminlerini ise değiştirmedi. Buna göre 2024 tahmini yüzde 2,9; 2025 tahmini ise yüzde 2,3 seviyesinde kaldı.
Banka 2024 büyüme tahminini yüzde 0,8'den yüzde 0,7'ye çekti. 2025 büyüme beklentisi de yüzde 1,3'ten yüzde 1,1'e geriledi.
UYARI SİNYALİ – ALMANYA
Trump seçim kampanyasında tüm ülkelere yüzde 10 gümrük vergisi uygulayacağını açıklamıştı.
Almanya'nın gayrisafi millî hasılasının yüzde 3.8'ini ABD'ye ihracat oluşturuyor.
Ülkede mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat, eylülde bir önceki aya kıyasla yüzde 1,7 azalırken sanayi üretimi de yüzde 2,5 geriledi.
Fransa Büyüme Tahminini Düşürdü
Fransa'da işler kapanan pazarlar yüzünden zorlaşıyor. Fransa Merkez Bankası, pazartesi günü 2025 büyüme tahminini yüzde 1,2'den yüzde 0,9'a düşürdü. Banka bunun gerekçesini hem içeride hem de dışarıda ekonomik görünüme ilişkin "artan belirsizlik" olarak gösterdi.
Banka, 2026'ya ilişkin öngörüsünü de 0,2 puan düşürerek yüzde 1,3'e çekti. Banka, 2027 yılı için de aynı rakamı öngörüyor.
Son tahminler, Moody's'in aylardır süren siyasi kriz ve başbakan değişikliğiyle sonuçlanan bütçe çıkmazının ardından Fransa'nın kredi notunu Aa3'e düşürmesinden iki gün sonra geldi.
Banka, 2024 yılı tahmini için ise sıfır büyümenin yaşandığı dördüncü çeyrek baz alınarak yüzde 1,1 olarak korudu.
Fransa İstatistik, Araştırmalar ve Uluslararası İlişkiler Genel Müdürü Olivier Garnier, yeni makroekonomik projeksiyonların "ulusal ve uluslararası alanda artan belirsizlik ortamında" yapıldığını açıkladı.
Almanya'da İflas Eden Şirket Sayısında
Yüzde 22 Artış
Almanya'da yılın ocak-eylül döneminde nihai sonuçlara göre 16 bin 222 şirket iflas açıklanırken, geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 22,2'lik artış dikkat çekti.
İflaslar en çok nakliye ve depolama, inşaat ve hazır yemek sektörlerinde görüldü. Almanya Federal İstatistik Ofisi (Destatis), kasım ayına ilişkin iflas başvurusu verilerini açıkladı.
Buna göre, kasımda iflas başvuruları bir önceki yılın aynı ayına kıyasla yüzde 12,6 yükseldi. Destatis'in açıklamasında, iflasların mahkemelerin ilk kararından sonra istatistiklere dahil olduğuna vurgu yapılarak, "İflaslarda Haziran 2024 haricinde Haziran 2023'ten beri, yıllık bazda çift haneli büyüme oranları gözlemlendi" ifadeleri yer aldı.
Dokuz aylık dönemler itibarıyla en son 2016'da 16 bin 480 iflas ile daha fazla şirket iflası yaşanmıştı.
alımları ve merkez bankalarının alımları altın fiyatlarını destekleyecek" yorumu yaptı.
ASYA EKONOMİK GÖRÜNÜM
Asya kıtası 2025 yılına umutla girenlerden; Çin'in kademeli olarak yapısal sorunlarının üzerine gitmesi, çıktı datalarında yaşanan pozitif görünüm ümitlerin yeşermesine sebep oldu. Çin'in imalat faaliyetlerine ilişkin resmi gösterge raporlarına baktığımızda, Pekin'in ekonomik büyümeyi istikrara kavuşturmak için harekete geçmesinin ardından art arda ikinci ayında da genişleme göstermesi öne çıktı.
Ulusal İstatistik Bürosu tarafından aralık ayı ortasında açıklanan verilere göre, imalat satın alma yöneticileri endeksi Ekim ayındaki 50,1 seviyesinden Kasım ayında 50,3'e yükseldi.
Ekonomistler resmi imalat PMI'nın kasımda 50,2'ye toparlanmasını bekliyorlardı.
Üretim alt endeksi kasım ayında, ekim ayındaki 52,0 seviyesinden 52,4'e yükseldi. Toplam yeni siparişler alt endeksi ekim ayındaki 50,0 seviyesinden 50,8'e yükselirken, yeni ihracat siparişleri de ekim ayındaki 47,3 seviyesinden kasım ayında 48,1'e çıktı.
İstatistik Bürosu, Çin'in hem hizmet hem de inşaat faaliyetlerini kapsayan imalat dışı PMI endeksinin ekim ayındaki 50,2 seviyesinden kasım ayında 50,0'a gerilediğini açıkladı.
Hizmet faaliyetlerini takip eden alt endeks kasım ayında değişmeyerek 50,1 seviyesinde kalırken, inşaat alt endeksi ekim ayındaki 50,4 seviyesinden 49,7'ye geriledi.
Asya Kalkınma Bankasından Olumsuz Büyüme GörüşÜ
Asya Kalkınma Bankası (ADB), gelişmekte olan Asya'nın bu yıl ve gelecek yıl daha önce düşünülenden daha yavaş büyüyeceğini ve Trump'ın ABD ticaret politikasında hızlı değişiklikler yapması halinde görünümün daha da kötüleşebileceğini söyledi.
ADB, Japonya, Avustralya ve Yeni Zelanda'nın yer almadığı 46 Asya-Pasifik ülkesini kapsayan Gelişmekte Olan Asya'nın bu yıl yüzde 4.9, gelecek yıl ise yüzde 4.8 büyüyeceğini öngördü.
Banka, büyüme tahminlerinin düşürülmesinin üçüncü çeyrekte bazı ekonomilerdeki cansız ekonomik performansı ve tüketim için daha zayıf bir görünümü yansıttığını söyledi.
ADB'nin Çin için büyüme tahminleri 2024 için yüzde 4,8 ve 2025 için yüzde 4,5 olarak değişmeden kalırken, Hindistan için 2024 tahminini yüzde 7,0'den yüzde 6,5'e ve gelecek yıl için yüzde 7,2'den yüzde 7,0'ye düşürdü.
ADB, küresel emtia fiyatlarındaki düşüş nedeniyle 2024 ve 2025 yılları için enflasyon tahminlerini daha önce yüzde 2,8 ve yüzde 2,9 iken sırasıyla yüzde 2,7 ve yüzde 2,6'ya düşürdü.
IMF'den Asya Ekonomileri Kırılganlık Testine İyi Not
Uluslararası Para Fonu ekonomistleri, Asya ekonomilerinin türbülansı atlatacak kadar dayanıklı olduğunu söyledi. Uzmanlar, analiz sonucunda bölgenin yukarı yönlü potansiyeline vurgu yapılırken, dayanıklılığının da altı çizildi.
IMF Asya-Pasifik Bölümü Başkanı Alasdair Scott, bölgenin dayanıklılığını vurgularken büyük bir yukarı yönlü büyüme potansiyeline sahip olduğunu söyledi.
Scott Seul'de verdiği bir röportajda, Japonya Merkez Bankası'nın temmuz ayındaki faiz indirimini izleyen ağustos ayındaki piyasa çalkantısının kısalığına işaret ettikten sonra, «Aslında bu dayanıklılığın olduğunu zaten gördük. Demografi ve işgücü gibi uzun vadeli sorunlar da dahil olmak üzere aşılması gereken zorluklar var, ancak çok fazla yukarı yönlü büyüme potansiyeli var» ifadelerini kullandı.
Scott ve IMF'nin Asya-Pasifik Başekonomisti Johannes Wiegand, bu hafta Trump ve dünya ekonomik görünümü hakkında Kore Uluslararası Ekonomi Politikası Enstitüsü ile ortak bir konferansa katılmak üzere Seul'ü ziyaret etmişti.
AMERİKA KITASI
EKONOMİK GÖRÜNÜM
Aralık ayının global piyasalar için en kritik gelişmesi elbette Fed'in 3. kez faiz indirimine gitmesi haberiydi. Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Merkez Bankası (Fed), politika faizini 25 baz puan düşürdü. Piyasalarda büyük hisse satışlarına sebep olan bu durum sonrasında milyar dolar düzeyinde kayıplar gözlemlenirken, Fed Başkanı Powell'ın, enflasyonun 2022'deki zirve seviyesinden bu yana yavaşladığını, ancak son dönemde beklenen hızda düşmediğinin üzerinde durması önemli bir dipnottu. Powell özellikle barınma maliyetlerinin beklentilerin üzerinde seyrettiğine vurgu yaparken, Donald Trump'ın başkanlık döneminde izlenebilecek ekonomik politikaların, faiz kararlarında etkili olabileceğine dikkat çekti.
Bilindiği üzere politika faizini eylülde 50, kasımda 25 baz puan düşüren Fed; 2024'ün son toplantısında da beklentiler doğrultusunda hareket edip faizi 4,25-4,50 aralığına indirdi.
Fed'den yapılan açıklamada, kararın 1'e karşı 11 oyla alındığı belirtildi. Beth Hammack'ın politika faizinin sabit tutulmasından yana olduğu ve karşı oy kullandığı ifade edildi.
Açıklamada, bankanın hedeflerinin desteklenmesi amacıyla federal fon oranı hedef aralığının 25 baz puan düşürülerek yüzde 4,25-4,50 aralığına indirilmesinin kararlaştırıldığı vurgulandı.
Neler Yaşadık?
Fed, Mart 2020'de Covid-19 salgınının ekonomik etkilerine ilişkin endişeler nedeniyle politika faiz oranını yüzde 0-0,25 aralığına çekmiş ve "parasal genişlemeye" gitmişti.
Daha sonra yükselen enflasyon karşısında 2022'de faiz artışlarına başlayan Fed, Mart 2022'den bu yana 11 defada toplam 525 baz puan artırmıştı. Bankanın politika faizi, bu artışlarla 2001'den bu yana en yüksek seviye olan yüzde 5,25-5,50 aralığına çıkmıştı.
Politika faizinde en son Temmuz 2023'te 25 baz puanlık artışa giden Fed, faiz oranını art arda 8 toplantıda değiştirmeyerek mevcut aralıkta sabit bırakmıştı.
Eylül ayında 4 yıl aradan sonra ilk kez faiz indirimine giden Fed, politika faizini 50 baz puan düşürmüştü. Fed, kasım ayında da politika faizini 25 baz puan indirmişti. Son kararla birlikte Banka art arda 3 toplantıda faiz indirimine gitmiş oldu.
ABD'de enflasyon, Haziran 2022'de yıllık bazda yüzde 9 ile 1981'den itibaren en yüksek seviyeyi görmesinin ardından son olarak kasımda yıllık bazda yüzde 2,7 olarak kaydedilmişti.
NvIdIa, Piyasa Değeriyle Dünyanın En Değerli Şirketi Oldu
Son 1 yılda hisse değeri yüzde 163.45 düzeyinde artan Nvidia rekorlarına doymuyor. Bundan sadece 4 sene önce hisse fiyatı 12.76 dolar bir şirket bugün 131 dolara ulaşan global bir deve dönüştü. Elektrikli araçlardan siber teknolojilere, depolama alanlarından bulut teknoloji alt yapılarına kadar her alanda yer edinen çiplerin artık ağa babası Nvidia.
Yapılan analizlere göre, şirketin toplam piyasa değeri, hisselerindeki yükselişle birlikte 3 trilyon 340 milyar dolara ulaştı. 8 yıl önce şirketin hisselerinin piyasa değeri bugünkünün yüzde 1'inden azdı dersek gelinen noktanın önemi daha da artacaktır.
Yapay Zeka Çip Rekabeti
Birçok yatırımcı Nvidia üzerinden kazançlarının daha da artabileceğine inanıyor ve bu da şirketin hisse fiyatlarının yükselmesine neden oluyor. Ancak bazı yatırımcılar da şirket hisselerinin çok fazla değer kazanmasını sorguluyor
Microsoft, Google'ın sahibi Alphabet, Meta ve Apple, yapay zeka alanında kıyasıya rekabet eden teknoloji devlerinden yalnızca birkaçı. Bu rekabet, yapay zeka çip pazarını domine eden Nvidia'ya fayda sağlıyor.
Yatırımcılar bu nedenle şirketin piyasa değerindeki artışın süreceğine inanıyor. Nvidia'nın satış ve kar rakamları son yıllarda birçok analistin beklentilerini aştı.
ABD Perakende Satışları Yine Bildiğimiz Gibi
Ne Fed'in faiz ve enflasyon söylemleri, ne yeni başkanın duyuracağı kemer sıkma kararları.. ABD halkı tüketimden geri adım atmıyor desek yeridir.
ABD Ticaret Bakanlığı'nın verilerine göre perakende satışlar yüzde 0,7 arttı. Ekim rakamı yüzde 0,5'e revize edildi.
Otomobil hariç satışlar ise 2. ayda da yüzde 0,2 arttı. 13 kategoriden 7'sinde artış görüldü. E-ticaret satışları Black Friday ve Siber Pazartesi etkisiyle yüzde 1,8'lik artış kaydetti.
Veriler, tüketicilerin önemli tatil alışveriş sezonunda indirimlerin ve fiyatlardan daha hızlı artan gelirlerinin etkisiyle dirençli kaldığını gösteriyor.
Kasım seçimlerinden bu yana güven endeksleri de artıyor ve bazı tüketiciler, Trump yönetiminin uygulayacağı olası yeni tarifelerin neden olacağı yüksek fiyatlardan kaçınmak için pahalı ürünleri şimdiden satın aldığını bildiriyor.
TÜRKİYE EKONOMİK GÖRÜNÜM
Ay içerisinde Suriye'de yaşanan gelişmelerin dış risklerini gözlemleyerek geçiren ülkemizde, aralık ayının son haftasında toplanan PPK , piyasa beklentilerine eşgüdümlü olarak 250 baz puanlık faiz indirimine gitti.
Aylık çekirdek enflasyonda yaşanan yavaşlama, merkez bankası piyasa gösterge faiz görünümü ile bankaların ticari kredi kullandırım oranları arasındaki makasın da açılması neticesinde ortaya çıkan fırsatı değerlendiren PPK üyeleri rasyonel bir adım atarak 2024 yılını indirim kararı ile sonuçlandırdı.
Yüzde 30 düzeyinde gerçekleşen asgari ücret artışının ardından talepte yaşanacak gerilemeyi de fiyatlayan Merkez Bankası, 2025 bütçesinde yüzde 47 düzeyinde değerleme yapılan vergi artışlarıyla oluşacak arz-talep dengesizliği fırsatını da değerlendirmiş oldu.
Ocak-şubat ve mart aylarında yapılacak PPK toplantıları sonrasında 800 ila 1100 puan aralığında bir indirimin olasılığını fiyatladığımı da belirtmek isterim. Mart ayı sonunda 37.5 -38.7 puan aralığına oturacak faiz koridoru piyasaları bir hayli rahatlacaktır.
Türkiye genelinde konut satışları kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 63,6 oranında artarak 153 bin 14 oldu.
Kasım ayı itibarıyla yıllık satışlar 1,4 milyonu aştı.
İpotekli konut satışlarında baz etkisiyle kasımda yıllık yüzde 315,7'lik artış görüldü.
Türkiye genelinde ilk el konut satış sayısı kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 61,7 oranında artarak 49 bin 274 oldu.
Toplam konut satışları içinde ilk el konut satışının payı yüzde 32,2 oldu. İlk el konut satışları ocak-kasım döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 24,2 oranında artarak 407 bin 832 olarak gerçekleşti
Konut satış sayısının en fazla olduğu iller sırasıyla 26 bin 320 ile İstanbul, 14 bin 916 ile Ankara ve 8 bin 583 ile İzmir oldu.
TCMB Ekonomistler Beklenti Anketi Aralık Sonuçları
Yıl sonu enflasyon tahmini 44.81'den yüzde 44,81'e yükseldi.
Yıl sonu dolar tahmini 36,63'ten, 35,72'ye geriledi.
2024 yıl sonu faiz beklentisi 50,00'de sabit kaldı.
Yıl sonu büyüme oranı yüzde 3.2'de sabit kaldı.
Merkez Bankası'nın Rezervleri 157 Milyar Dolar Seviyesinde
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) haftalık para ve banka istatistiklerini paylaştı. Buna göre, 13 Aralık haftasında TCMB'nin toplam rezervleri bir önceki haftaya göre 4 milyar 92 milyon dolar yükselişle 163 milyar 482 milyon dolara çıkarak tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı.
3 MİLYAR 164 MİLYON DOLARLIK ARTIŞ
13 Aralık itibarıyla Merkez Bankası brüt döviz rezervleri 3 milyar 164 milyon dolar artışla 98 milyar 175 milyon dolara çıktı. Brüt döviz rezervleri, 6 Aralık'ta 95 milyar 11 milyon dolar seviyesinde bulunuyordu.
Bu dönemde altın rezervleri ise 928 milyon dolar artışla 64 milyar 379 milyon dolardan 65 milyar 307 milyon dolara çıktı.
Avrupa Yatırım Bankası Yeniden Ülkemizde
Lüksemburg merkezli olan AB'nin mali kuruluşu AYB, 2019'da Türkiye'de faaliyetlerine geri dönme kararı aldı. Avrupa Yatırım Bankası (AYB) sözcüsü yaptığı açıklamada, "AYB, AB Konseyi ve AB Komisyonu tarafından Türkiye ile ilişkilerini gözden geçirmeye davet edildi" ifadesini kullandı.
AYB'nin Türkiye'deki faaliyetlerinin yeniden başlamasına ilişkin sürece girildiğine işaret eden Sözcü, "AB Konseyi kararlarında önerildiği gibi aşamalı, orantılı ve geri döndürülebilir bir şekilde Türkiye ile olası bir yeniden angajmana ilişkin bu süreç başlatıldı" değerlendirmesinde bulundu.
Sözcü, AB politikası doğrultusunda AYB'nin yeni faaliyetlerinin, özellikle iklim eylemi, yeşil dönüşüm, deprem sonrası toparlanma ve göç konularına destek olmak üzere, Türkiye ve AB'nin ortak çıkarlarına hizmet eden önemli alanlara odaklanacağını öngördüklerine dikkati çekti.
"AYB Global, Türkiye'de faaliyet göstermeye başladığı 1965'ten bu yana 30 milyar eurodan fazla finansman sağlamıştır" ifadesini kullanan sözcü, son operasyonlarının Türkiye'de 6 Şubat 2023'te meydana gelen depremlerden etkilenen illerde su ve atık su altyapısının yenilenmesi için yapılan 400 milyon euroluk bir kredi anlaşması olduğunu anımsattı.
