İkisi bir arada: İş ve tatil...
Turizm sektörü, online rezervasyon, oda otomasyon sistemleri, otel ve oda içi online sipariş ve iletişim araçları, dijital menüler gibi farklı teknolojik çözümlere odaklandı. İş ve tatilin bir arada olduğu hizmet konsepti gıiderek yaygınlaşacak.
Özlem Kapar Bayburs / INBUSINESS
Türkiye, Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü ve Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın verilerine göre pandemi öncesinde 52 milyon turistle dünyanın en çok ziyaret edilen altıncı turizm destinasyonu oldu. Yapılan yatırımlarla yoluna tam gaz devam eden turizm, geçen yıl pandemi nedeniyle bir süreliğine vites düşürmek zorunda kalmasına rağmen gelişmesinden ödün vermedi.
Sektör salgın nedeniyle dünya çapında 2 trilyon dolardan fazla gelir kaybı yaşarken, tüm ülkelerde sağlık tedbirlerini azami düzeye çıkaran ve teknolojiyi odağına alan yeni iş yapış modelleri öne çıktı.
İşletme Belgeli ve Belediye Belgeli otellerinde sahip olduğu yatak sayısı, 2021'in Ekim ayında bir milyon 618 bin 216'ya, yatırımı devam edenlerle birlikte 1 milyon 777 bin 396'ya çıktı.
Sektörü olumlu etkileyen başka bir unsur şimdiye kadar 10 binden fazla tesisin aldığı Güvenli Turizm Sertifikasyon Programı. Programın önemli bir avantaj olduğunu söyleyen TÜROFED Başkanı Sururi Çorabatır ayrıca Türkiye'nin tanıtımı için pazarlama ve iletişim çalışmalarını yürüten Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlıTurizm Geliştirme Ajansı (TGA) ile güzel bir sinerji yakaladıklarına dikkat çekiyor. Çorabatır, "Bu zorlu süreçte Türk turizminin Amerika'dan Asya'ya kadar dünyada tanıtımının devam etmesi hem moralimizi hem de bilinirliğimizi perçinledi. 2021'i 20 milyar dolar gelir, 25-26 milyon misafirle kapatacağız" diyor.
2022 TOPARLANMA YILI
Seyahat acentelerini temsil eden Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği (TÜRSAB) Başkanı Firuz Bağlıkaya da, 2022-2024 dönemini kapsayan Orta Va- deli Program'da (OVP) turizm gelirlerinin 2021'de, rekorlar yılı olan 2019 rakamlarının yüzde 40'ı civarında gerçekleşeceği tahmini yapıldığını hatırlatıyor: "Bu hedefin şaşacağını düşünmüyorum. 2022- 2024 hedeflerine bakıldığında ise OVP'de, biz turizmcilerin gözünden planın temkinli olduğunu söylemek mümkün. Biz TÜRSAB olarak bu rakamların çok üzerine çıkacağımızı öngörüyoruz" yorumunu yapıyor.
Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB) Başkanı Müberra Eresin ise şehir otellerinin yüzde 85'inin açık olduğuna dikkat çekiyor. Eresin, "Henüz eski performansımıza döndüğümüzü söylemekten çok uzağız ancak yükselişe geçen doluluklar bizi umutlandırıyor" Gelecek yıllar için Türkiye ve İstanbul'un moda olmasına kesin gözüyle baktıklarını anlatan Eresin, "2022'nin toparlanma yılı olup, 2023'ün eski günlere dönüş yılı olacağını düşünüyoruz" diyor.
İstanbul'a ve şehir turizmine ilginin artacağını düşünen bir diğer isim olan Türkiye Turizm Yatırımcıları Derneği (TTYD) Başkanı Oya Narin şu yorumu yapıyor: "Tersane İstanbul Contemporary Istanbul ile açılışını yaptı, Galataport'a da ilk kruvaziyer gemileri gelmeye başladı. 2022 ve 2023'te İstanbul kültür sanat alanında açılacak yeni müzeler var. Şimdiden başarılı pazarlama stratejisi ile dünyanın ilgisini çekiyoruz." Şu anda taleple ilgili bir sorun yaşamadıklarını ifade eden Antalya merkezli Akdeniz Otelciler Birliği (AKTOB) Başkanı Erkan Yağcı ise "Geçmişte talep yaratmak için fiyat enstrümanı sıklıkla kullanılırdı. Güvenli turizmin talebin ana unsuru olduğu bu sezonda fiyat istikrarını bozmama konusunda hassas olmalıyız."
YENİ TRENDLER
Pandemiyle birlikte sektörde talepler ve tüketici trendleri ciddi bir değişim sürecine girdi. Kalabalık olmayan gruplar, kişilere özel paketler, kamp, karavan turizmi ile keşfedilmemiş doğa içinde yerlerin popülaritesi gittikçe artıyor.
TÜRSAB, Ulusal Kamp ve Karavan Federasyonu ile Kuantum Araştırma şirketi ortaklığında yapılan Kamp/Karavan Araştırması'na göre yurtiçi tatil yüzde 35 arttı, yurtdışı talepleri ise yüzde 44 azaldı. Tatile özel araçları ile çıkanların oranı 2020'ye göre yüzde 21 arttı.
TÜROFED Başkanı Sururi Çorabatır, iş ve tatilin birleşeceğini vurgulayarak, otellerin buna hazırlandığını anlatıyor. "Türk turizm sektörünün en büyük avantajlarından biri her türlü duruma çabuk adapte olma becerisidir" diyen Çorabatır, "Önümüzdeki süreçte yaşanabilecek her türlü değişikliğe de hazırız, hatta olumsuzlukları olumluya çevirip moralimizi bozmadan devam edeceğiz." diye konuşuyor.
GELECEĞİN OTELLERİ - Yiğit Sezgin - Accor Otelleri Dünya Ticaret Başkanı
"Pandemi olmasaydı, harıl harıl iş toplantılarına ve seyahatlere devam ediyorduk. Oysa pandeminin bize öğrettiği en önemli şeylerden birisi biraz yavaşlamak ve geri çekilip geleceğe dair strateji yaratmak oldu. Hem teknolojiye sahip hem de doğayla bütünleşik turizme yönelim var. Örneğin glamping denilen lüks çadırlar hem doğanın içinde hem de de konfor sağladığı için yükselen trend oldu.*
BAŞTAN SONA AKILLI HIZMET
Türkiye'nin ilk uluslararası otel zinciri olan Dedeman Hotels&Resorts International Anadolu'ya yayılmak üzere bir stratejiyle ilerliyor. Yönetim Kurulu Başkanı Banu Dedeman, uzun vadeli hedeflerinde pandemi döneminde büyük bir değişiklik yapmadıklarını açıklıyor. 2021'de iki yeni otel açtıklarını söyleyen Dedeman, Nisan ayında Park Dedeman Kastamonu'yu hizmete açtık, Park Dedeman Adıyaman'ı ise bu ay açıyoruz. Her iki yeni otelimiz de bulundukları ilin tek uluslararası markalı oteli" diyor.
Banu Dedeman, şöyle devam ediyor: "Park Dedeman markamızı özellikle Anadolu'da farklı şehirlerle buluşturmayı hedefliyoruz. 2022 için de hedefimiz en az iki yeni oteli zincirimize katmak."
ÇEVREYE BÜYÜK YATIRIM
Dedeman otellerinin çevre hassasiyetine de vurgu yapan Banu Dedeman: "Yaptığımız çevre dostu projelerimiz ile otellerimiz Bisiklet Dostu Konaklama Tesisi Belgesi, Yeşil Anahtar Belgesi, Sıfır Atık Belgesi gibi birçok belgenin sahibi oldu. Elektrikli araç şarj istasyonu projemiz mevcut. Ayrıca CK Enerji ile yaptığımız anlaşma ile birlikte otellerimizde kullanmış olduğumuz elektrik enerjisinin tamamının yenilenebilir enerji kaynaklarından almaya başladık. Öte yandan sürdürülebilir hayvan refahı yaklaşımımız ve misafirlerimize en doğru ürünleri sunmak amacımızla, 1 Nisan 2021 tarihinde Türki- ye'deki 15 otelimizin tedarik zincirinden kafes yumurtasını tamamen çıkardık. Kafessiz Türkiye Platformu iş birliği ile Türkiye'de bu uygulamaya geçişi tamamlayan ilk turizm markası olduk."
KADIN İSTİHDAMI
Kadının iş dünyasındaki rolünü ve varlığını önemsediklerini, söyleyen Banu Dedeman, yönetim kurullarının yüzde 50'sinin, icra kurulunun ise yüzde 100'ünün kadın olduğunu bildiriyor. Dedeman, "Bugün otellerimizi yöneten, yönlendiren merkez kadromuzda, üst yönetimin yüzde 58'i kadın. Mavi yaka dahil tüm çalışanlara baktığımızda ise çalışan sayımızın yüzde 30'u kadınlardan oluşuyor" diye ekliyor.
Banu Dedeman markalarının dijital yatırımlarına ilişkin ise şunları dile getiriyor: "Hedefimiz yapay zeka ile ki- şiselleştirilmiş hizmetler sunmak. İnşa edeceğimiz akıllı binalar, rezervasyon sistemleri, misafirin otele girmeden başlayacağı ve çıkışına kadar sürecek kişiselleştirilmiş deneyimler fark yaratacak."
TAM İSABET
Yeni dünya düzeninde yerli turistle belini doğrultan turizm sektörü, tüm dünyada yüzünü içeriye döndü. Hilton Üst Sınıf Otellerden Sorumlu Türkiye Bölge Müdürü Armin Zerunyan, yeni dünya düzeninde iç turizmin uluslararası turizme göre daha güçlü bir çıkış yaptığını söylüyor. "Devletler, yasakları ve kısıtlamaları esnetir esnetmez, otellerdeki ve restoranlardaki yoğunluk arttı" diyen Zerunyan, dünya çapında veri ve analiz şirketi STR'ın Ağustos 2021 rakamlarının, Avrupa şehirlerinde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 41,3'lük bir doluluk artışı olduğunu gösterdiğini kaydediyor. İstanbul'da bu oranın yüzde 100,1 olduğunu belirten Zerunyan, "Hilton otellerinde de hem yerli hem de yabancı turist oranlarında artış yaşandı. Kendi otellerimizde seneyi hedeflerimizi tutturarak kapatacağımızı umuyoruz" diye konuşuyor.
AÇILIŞLARA DEVAM
Hilton, Türkiye'de 67 otel ve 12 binden fazla odayla hizmet veriyor. 2020 Temmuz ayında, pandeminin henüz yeni sayılabileceği bir dönemde, Bodrum'da üç otel açılışı gerçekleştirdiklerini açıklayan Zerunyan, şu bilgileri veriyor:
"Bu otellerden ikisi DoubleTree by Hilton markamız adıyla hizmet vermeye başlayan DoubleTree by Hilton Bodrum Marina Vista ve DoubleTree by Hilton Bodrum Işıl Club Resort olurken, diğeri Hilton'un en yeni lüks koleksiyon markası LXR çatısı altında açtığımız Susona Bodrum oldu. Önümüzdeki dönemde ise Türkiye'de 31 yeni Hilton otelinin açılışını yapmayı hedefliyoruz."
HER ŞEY DIJITAL
Büyümeye devam ederken, doğaya katkısı olacak işler yapmaya gayret ettiklerini vurgulayan Armin Zerunyan: "Sürdürülebilir turizmi geliştirmeyi hedefleyen küresel sosyal sorumluluk stratejimiz doğrultusunda "Bir Amaç İçin Seyahat Et" (Travel with Purpose) programımızı hayata geçirdik. 2030'a kadar sosyal sorumluluk projelerimizi iki katına çıkartmayı ve çevresel ayak izimizi yarı yarıya azaltmayı hedefliyoruz."
Armin Zerunyan Hilton'un dijitalleşme alanındaki çalışmalarını da şöyle özetliyor:
"Teknoloji devriminin hayatlarımıza girmesiyle, otellerde çeşitli dijital çözümler sunulmaya başlanmıştı. Bu sistemlerin yakın gelecekte internetle buluşacağını ve birbiri ile entegre olacaklarını tahmin ediyoruz. Ayrıca Hilton Honors mobil uygulamasında yer alan 'Dijital Anahtar' özelliği. ile otele adımlarını atmadan önce odalarını seçebiliyor ve mobil telefonları ile odalarının kapısını açabiliyorlar."
YENİ KAPILAR AÇMA ZAMANI
Seyahat sektöründe gelecek şekillenirken havada da oyun ve düzen hızla değişiyor. Pegasus Hava Yolları Genel Müdürü Mehmet T. Nane, yeni dönemdeki yol haritalarında öne çıkan üç konuyu şöyle sıralıyor: "Hijyen, düzen ve güven."
Nane, 2018'de başlattıkları dijital dönüşümün, özellikle pandemi sürecinde önemi artan "minimum temasla seyahat" konusuyla birlikte "iyi ki" dedikleri konuların başında geldiğini söylüyor. Bu dönemde önemi artan "minimum temasla seyahat"i desteklemek amacıyla Express Bagaj istasyonlarını yaygınlaştırdıklarını belirten Nane, "Self-servis hizmet alan misafir sayımız pandemi sürecinde katlanarak arttı. Mobil uygulamamızı yükleyen misafir sayısında ciddi bir artış gözlemledik. Türkiye'nin dijital hava yolu olarak, bu alandaki yatırımlarımızı artıracağız." En önemli yatırımlarının pandemi sürecinde filoya ekledikleri uçaklar olduğunu kaydeden Nane, bu yıl da teslimat planı doğrultusunda hareket etmeye devam ettiklerini bildiriyor. Nane, 2025 sonuna kadar filolarına 50'nin üzerinde yeni uçak ekleyerek eski uçakları filodan çıkarılması sürecini yöneteceklerini ifade açıklıyor.
UÇAKLARDA TASARRUF
Mehmet T. Nane, pandemiyle hızlanan dijital dönüşüm çalışmalarını da şöyle anlatıyor:
"Büyük veri ve yapay zeka önemli başlıklar. Havacılık sektöründe, bir e-ticaret şirketinin ürettiği verinin yanında uçuşla ilgili yerde ve havada üretilen çok yüksek bir veri hacmi bulunuyor. Verimlilik konularında alınabilecek aksiyonları belirlemek üzere bugüne kadar pek çok çalışma yaptık. Şimdi biraz daha farklı bakma, yeni kapılar açma zamanı. Burada bize yapay zeka yardımcı olabilir. Bunun bir örneğini, uçaklara yüklediğimiz yiyecek miktarını ve çeşidini ayarlamak için kullanmaya başladık. Bu sayede fire oranlarımızı yüzde 60'lardan yüzde 20'lere indirdik."
Teknolojideki gelişmeler havacılık sektöründe de bugünkünden daha farklı kapıları açacak gibi görünüyor. Nane geleceğe dair öngörülerini şöyle anlatıyor:
"Şu anda daha çok araştırma ve inceleme safhasında olduğumuz konular da var. Bunlardan bir tanesi VR (Virtual Reality), diğer bir deyişle sanal gerçeklik. Sanal gerçeklik konusunu uçaklarda yapılan teknik bakım ve kontrollerde kullanmak mümkün olabilir. Bir başka gelişme de uçak içi internet kullanımında yaşanabilir."
EKSPRESS SERVİS
Radisson Hotel Group Afrika ve Türkiye'den Sorumlu İş Geliştir- me Başkanı Ramsay Rankoussi, pandemi öncesi seviyeye 2023'te döneceğimizi öngörmekle birlikte şimdiden yurt içi ve yurt dışına artan seyahat talebinin olumlu işaretlerini vurguluyor. Rankoussi, Türkiye'nin destinasyon tanıtımı yaparak, birçok ülke konuklarına giriş kolaylıkları sağlayarak önemli şehirlerinin pozitif bir yaz sezonu geçirmesini sağladığını, İstanbul'un yeniden artan talep sayesinde bu durumdan yararlanan ilk şehir olacağını ifade ediyor. Rankoussi, önceliklerinin 20'ye yakın otelleriyle İstanbul'daki lider pozisyonlarını güçlendirmek ve aynı zamanda ülke genelinde hem iş hem de tatil amaçlı destinasyonlarda da gelişmek olduğunu açıklıyor.
İKİ YENİ OTEL
Şu anda Türkiye genelinde faaliyette ve yapım aşamasında olan yaklaşık 35 Radisson otelleri olduğunu ve İstanbul'da yoğunlaştıklarını anlatan Rankoussi, "Bodrum'daki Radisson Collection ve İzmir Aliağa'daki ilk Radisson Oteli'nin açılışıyla yakın zamanda daha da büyüdük. İzmir ve İstanbul gibi potansiyel gördüğümüz ve bulunduğumuz şehirlerde yeni planlar ortaya koyuyoruz fakat aynı zamanda Bursa gibi yeni destinasyonlarda da büyümeyi hedefliyoruz" diyor.
Radisson Otel Grubu aynı zamanda güçlü bir sorumlu işletmecilik geleneğine ve sürdürülebilirlik programına sahip. Rankoussi, bunları şöyle sıralıyor: "İnsanları Düşün, Toplumu Düşün ve Gezegeni Düşün adlı üç ana kola sahip ve grup olarak her düzeydeki bağlılığımızı gösteren kapsamlı inisiyatifler içeriyor."
HİBRİT ÇÖZÜMLER
Ramsay Rankoussi, dijital yatırımlarına ilişkin de şu bilgileri veriyor:
"2020 yılı boyunca yatırım yapmaya, online ve ekspres check-in/check-out ile dijital altyapımızı geliştirmeye devam ettik. Aynı zamanda günümüz konuklarının hızlı yaşam tarzının beklentilerini; konaklarken, çalışırken ya da toplantılara katılırken daha iyi karşılamak adına hibrit toplantı ve hibrit oda çözümlerimizin tanıtımlarını yaptık. EMEA genelinde seçili lokasyonlarda kullanımı daha da kolaylaştırmak adına modern kurumsal video iletişiminde lider olan Zoom ile ortaklık kurduk. Hibrit odalar hem iş seyahatinde olanlar için hem de günlük konuklar için üretken, kişiye özel ve sessiz bir çalışma alanı yaratmak adına bir ofisin imkanları ile otel odasının konforunu bir araya getiriyor. Bu odalar tesis bünyesindeki sağlıklı yaşam tesislerine erişim ve daha bir- çok avantaj sunuyor. "
GELECEĞE YÖNETİCİ YATIRIMI
Antalya merkezli yerli otel zinciri Titanic Hotels'in Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Aygün, Güvenlik Turizm Sertifikasyon Program kriteleri ve aşı uygulamalarını sistemlerinin bir parçası haline getirdiklerini söylüyor. Güvenli ve başarılı bir sezon geçirdiklerini, hem iç pazar hem de dış pazardan Rus, Türki Cumhuriyetler ve Avrupa'dan misafirleri en iyi şekilde ağırladıklarını anlatan Aygün, "Verimli bir sezon olduğunu düşünüyorum" yorumunu yapıyor.
2022'de hizmete girecek yeni golf otellerinin inşaatının ara vermeksizin devam ettiğini bildiren Mehmet Aygün, şunları aktarıyor:
"Bu süreçte golf sahamızı büyütme projemizi hızlandırdık. Bir yandan yaz sezonunu kapatırken diğer yandan kış sezonunu ve 2022 yaz sezonu için tüm hazırlıklarımız devam ediyor. Resort otellerimizde birçok ünitede önümüzdeki sezona yönelik yenilikler yapmaktayız."
YENİ OTEL TEKNOLOJİLERİ
İnovatif bakış açısıyla, akıllı süreçler ile sürdürülebilir büyümeyi hedeflediklerini de vurgulayan Aygün, ileri teknolojiyi kullanarak süreçleri daha kolay yönetilebilir hale getirdiklerini kaydediyor. Mehmet Aygün, paydaşlardan gelen girişimcilik ve açık inovasyon önerilerini önemsediklerini söylüyor ve ekliyor:
"Misafir veri tabanlarımızı oluşturuyoruz. Geleceğin yöneticilerini yetiştiriyoruz. Küresel çaptaki hızlı teknolojik değişimleri takip etmek, geri kalmamak olmazsa olmaz bir durum. Biz de yeni yatırımlarımızda ve işletmelerimiz içerisinde adapte edebildiğimiz alanlarda yeni uygulamaları kullanmaya başladık. Akıllı cihazlar ile odadaki ışıkları, klimayı ve bir çok şeyi rahatlıkla kontrol eden sistemler yeni açılacak otelimizde olacak. Aplikasyon üzerinden SPA, alacarte rezervasyonları veya ebeveynlerin çocuk kulübünde tüm gün vakit geçiren çocuklarını takip eden sistem üzerinde gelen projeleri yakından değerlendiriyoruz."