İK'da yapay zekâ uygulamalarının yaygınlaşması kültür ve zihniyet dönüşümü ile gerçekleşecek

Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) Yönetim Kurulu Başkanı Özgür Burak Akkol, kurumların insan odaklı yapay zekâ stratejileri oluşturmalarını teşvik etmeyi amaçladıklarını söyledi.

MESS tarafından, T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı öncülüğünde Dünya Ekonomik Forumu (WEF) iş birliği ile kurulan Türkiye Dördüncü Sanayi Devrimi Merkezi, yürütmekte olduğu "İnsan Kaynakları için İnsan Merkezli Yapay Zekâ" projesi ile insan kaynakları süreçlerinde yapay zekânın insan merkezli etik kullanımını yaygınlaştırmayı amaçlıyor.

Yapay zekâ uygulamaları şirketlere büyüme, karlılık ve sürdürülebilirlik konularında yeni olanaklar yaratırken, insan kaynakları süreçleri gibi yeni kullanım alanlarını da beraberinde getiriyor. Dünya genelinde organizasyonların %17'sinin İnsan Kaynakları (İK) süreçlerinde yapay zekâ kullandığı ve bu oranın 2022'de %30'a yükseleceği tahmin ediliyor. Yapay zekânın insan kaynakları uygulamalarındaki kullanımı, yeni fırsatlarla birlikte bazı sorunları da beraberinde getiriyor. Dünya Ekonomik Forumu (WEF) çalışmalarında ve Avrupa Birliği Komisyonu'nun yayınladığı düzenleme taslağında İK için geliştirilen yapay zekâ uygulamaları "çok yüksek riskli" olarak tanımlanıyor.

MESS tarafından T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı öncülüğünde ve WEF iş birliği ile kurulan Türkiye Dördüncü Sanayi Devrimi Merkezi, yürütmekte olduğu "İnsan Kaynakları için İnsan Merkezli Yapay Zekâ" projesiyle İK süreçlerinde yapay zekâ uygulamaları alanında Türkiye'de bir ilki gerçekleştiriyor. Proje ile yapay zekâ teknolojilerinin iş süreçlerine adaptasyonunda etik, sorumlu ve insanı merkeze alan yeni bir yaklaşım geliştirilmesi amaçlanıyor.

KÜLTÜREL DÖNÜŞÜME KÜRESEL KATKI

MESS Yönetim Kurulu Başkanı Özgür Burak Akkol, kurumların insan odaklı yapay zekâ stratejileri oluşturmalarını teşvik etmeyi amaçladıklarının altını çizdi. "Kamu ve iş dünyasının yapay zekâ teknolojilerine adaptasyonu için kültürel dönüşüme öncülük ediyoruz" diyen Akkol, yeni nesil teknolojiler için yeni nesil politikalar ve yeni nesil çözümler gerektiğini vurguladı. Akkol sözlerini şöyle sürdürdü:

"Yapay zekâ tabanlı araçlar insan kaynakları süreçlerinde binlerce özgeçmişi tarama, soruları otomatik olarak yanıtlama imkânı ile zamandan ve paradan tasarruf avantajı sağlıyor. Yapay zekâ araçları sayesinde gizli yetenekleri ortaya çıkarmak, özelleştirilmiş hizmetler ve eğitim sağlayarak sonuçları iyileştirmek insan kaynakları ekiplerine önemli katkılar sağlayacak. Türkiye Dördüncü Sanayi Devrimi Merkezi'mizde yürüttüğümüz proje kapsamında düzenlediğimiz iki çalıştayın sonucunda ülkemizi yapay zekâ teknolojisine hazırlamak için hızlı hareket etmemiz gerektiği ortaya çıktı. Öncelikle kurumların İK süreçlerinin yapay zekâ kullanımına hazır olma seviyesini ölçtük. Proje sayesinde İK'da etkin yapay zekâ kullanımında kamu, akademi, özel sektör ve teknoloji sağlayıcılarının üzerlerine düşen görevleri belirleyerek acil eylem planları hazırladık. İK'da yapay zekâ stratejisi, politika ve prosedürlerin geliştirilmesi ve en iyi kullanım senaryolarını şekillendirdiğimiz proje sayesinde yapay zekâya duyulan ihtiyaç konusuna dikkat çektik. Ayrıca, Projenin çıktılarını WEF'in geniş küresel ağı üzerinden küresel paylaşıma açarak dönüşüme küresel katkı yapacağız."

TÜM TARAFLARI BİR ARAYA GETİREN KÜRESEL PROJE

Hem kamunun hem de özel sektörün yapay zekâ teknolojilerine adaptasyonu için kültürel dönüşüme öncülük etmeyi hedefleyen proje kapsamında tüm ilgili tarafları bir araya getiren iki çalıştay düzenlendi. Projeye kamu, özel sektör ve akademiyi temsilen 250'den fazla kurumdan 350'den fazla kişi dâhil oldu. WEF proje lideri McGill Üniversitesi Örgütsel Davranış Profesörü Matissa Hollister'in desteği de projenin küresel etki alanını genişletti.

Türkiye'nin İK Süreçlerinde Yapay Zekâ Kullanımına Hazır Olma Seviyesi 10 Üzerinden 4 projenin ilk aşamasında düzenlenen İnsan Merkezli Yapay Zekâ Çalıştayı kültürel dönüşümü tetiklemek için yapay zekânın insan merkezli ve etik kullanımının güçlü altyapısının temellerini oluşturacak.

Çalıştayda gerçekleştirilen anket çalışmasıyla kurumların İK süreçlerinde yapay zekâ kullanımına hazır olma seviyesi ölçüldü. Anket sonuçlarına göre kurumların yapay zekâyı benimsemesinde "daha iyi kararlar alma/sonuçları iyileştirme" en önemli faktör olarak öne çıkıyor. Çalıştaya katılan kurumlarının %64'ü İK'da yapay zekâ uygulamaları için bir planının olmadığı ya da yapay zekânın araştırma aşamasında olduğunu belirtirken; %72'si yapay zekâ kullanımına yönelik belirli bir stratejisi olmadığını ya da stratejilerinin belirsiz olduğunu ifade etti.

Anket sonuçlarıyla yapılan genel değerlendirmeye göre, kurumların İK süreçlerinde yapay zekâ kullanımına hazır olma seviyesi 10 üzerinden 4 olduğu ortaya çıktı. Ayrıca, kurumlarda yapay zekânın benimsenmemesinin önünde yapay zekâ uzmanı eksikliğinin ve yapay zekâya karşı önyargıların olduğu anlaşıldı.

GELECEĞİN İŞLERİNDE YAPAY ZEKA KULLANIMI

Projenin ikinci aşamasında ise ilk çalıştayın çıktıları değerlendirilerek 60'tan fazla kamu, özel sektör ve akademi iş birliği ile "Gelecekteki İşler için Yapay Zekâ Çalıştayı" düzenlendi. Çevrimiçi gerçekleştirilen çalıştayda, 100'den fazla katılımcının yapay zekânın İK'da etkin kullanımına ilişkin görüşleri alındı. Katılımcıların, yapay zekânın yetkinlik gelişimi, finansal kazanç ve doğru karar vermede katma değer yaratacak sonuçları beraberinde getireceğini düşündüğü kaydedildi.

Çalıştayda kültürel değişim için öncelikli olarak yapay zekâ hakkındaki önyargıların yok edilmesi görüşü de öne çıktı. Katılımcılar, yapay zekâ sistemlerinin şeffaflığı ve açıklanabilirliğini önemli ancak yüksek efor isteyen bir konu olarak değerlendiriyor.

Çalıştay sonuçlarına göre, kurumlardaki yapay zekâ alanında artan farkındalık, yapay zekâ için kurumsal hazırlık seviyesini olumlu etkiliyor. Çalıştay sonrasında yapılan değerlendirmeye göre katılımcıların yapay zekâdan önyargıyı azaltmaya/çeşitliliği arttırmaya, daha iyi karar/sonuç almaya, yeni görev ve beceriler edinmeye yönelik beklentilerinin çalıştay öncesine göre olumlu yönde değiştiği gözlemlendi.

Çalışma çıktılarına göre, yapay zekânın kurumsal yeterlilik seviyesinin, elde edilecek sonuç ile ilişkili olduğu anlaşılıyor. Yapılan değerlendirmeye göre çalıştay sonrasında, katılımcıların kurumlarında yapay zekânın kullanımına yönelik politika ve prosedürler, İK'da yapay zekâ kullanımına hazır olma derecesi, kurum kültürünün hazır olma derecesi, kurumdaki bilginin toplanma ve kalite seviyesi, kurumdaki yapay zekâ uzmanlığı, yapay zekâ projeleri için ayrılmış bütçenin olumlu yönde gelişmesi bekleniyor.

GELECEĞİN İŞLERİNDE YAPAY ZEKA İÇİN 5 EYLEM ÖNERİSİ

Çalıştay sonunda geleceğin işlerinde yer alacak yapay zekânın insan odaklı ve etik kullanımı ile ilgili olarak;

• Veri analitiği, büyük veri, makine öğrenimi, yapay zekâ tanımlarında netlik,
• Yapay zekânın günlük ve iş hayatındaki kullanımı ve iyi uygulama örnekleri,
• Yapay zekânın İK kullanımına ilişkin tahminler ve 5 eylem önerisi paylaşıldı.

YAPAY ZEKA ÇALIŞMALARINA KÜRESEL KATKI

İnsan kaynaklarının orta ve uzun vadeli geleceğini değerlendirerek, geleceğin insan kaynakları politikalarının oluşturulmasına liderlik eden projenin çıktıları ilerleyen günlerde hem Türkiye ile hem de WEF küresel ağı üzerinden tüm dünya ile paylaşılacak.

Kurumların yeni teknolojilere adaptasyonu için kültürel dönüşümü tetikleyecek öncü çalışmalar yapan MESS; kamu, özel sektör ve akademi iş birliği ile yapay zekânın iş süreçlerinde insan merkezli olarak kullanılmasına öncülük etmeye devam etmeyi ve bu konudaki çalışmalarını İK'da dijital okuryazarlık konusu ile derinleştirmeyi hedefliyor.