İşte 4 yıllık Uluslararası Doğrudan Yatırım Stratejisi

Türkiye'nin uluslararası doğrudan yatırımlar (UDY) politikasının genel çerçevesini çizmek ve bu alandaki uygulamalara rehberlik etmek üzere hazırlanan "Türkiye UDY Stratejisi (2024-2028)" yayımlandı.

Stratejinin ana hedefi, Türkiye'nin UDY pastasından aldığı payı nitelikli UDY projeleriyle artırmak ve 2028 yılında yüzde 1,5'e çıkarmak olarak belirlenirken, Türkiye'nin geniş rekabet bölgesine gelen UDY akımlarından da 2028 yılı itibarıyla yüzde 12 pay alması hedefleniyor.

Türkiye'nin 2024-2028 dönemini kapsayan UDY Stratejisi'ne ilişkin Cumhurbaşkanlığı Genelgesi, Resmi Gazete'de yayımlandı.

Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi tarafından hazırlanan stratejiye göre, dinamik ve sağlam ekonomisiyle Türkiye, uluslararası doğrudan yatırımlar için önemli bir çekim merkezi olurken, Avrupa, Asya ve Afrika'nın kesiştiği noktadaki jeostratejik konumu ve dünya standartlarındaki ulaşım altyapısı sayesinde de firmaların küresel pazarlara erişimini kolaylaştırıyor.

Türkiye ayrıca, sahip olduğu geniş yetenek havuzu ile firmaların ihtiyaç duyduğu kalifiye iş gücünü sağlıyor ve tüm sektörlerin rekabetçiliğini destekliyor.

Son 21 yılda hayata geçirdiği "yatırımcı dostu" reformlar, alt ve üstyapısına yaptığı yatırımlar ve uyguladığı cazip teşviklerle iş ve yatırım ortamını sürekli iyileştiren Türkiye, UDY'lerin yöneldiği öncü destinasyonlardan biri oldu.

Türkiye, 2003-2023 dönemindeki yükselen ekonomik performansı ve yatırımcılara sunduğu üst düzey değer önerileri sayesinde UDY girişlerinde önemli bir ivme yakaladı ve toplamda çektiği 262 milyar dolar UDY ile bölgesinde 2. sırada yer aldı.

Aynı dönemde ev sahipliği yaptığı çok uluslu firma sayısını 5 bin 600 seviyesinden 80 binin üzerine çıkaran Türkiye, bu şirketlerin üretim faaliyetlerinin AR-GE merkezleri, tasarım ekipleri, lojistik üsleri ve yönetim merkezleri ile desteklendiği bir bölgesel ekonomik merkez haline geldi.

Türkiye'nin söz konusu başarılı performansını yeni dönemde de artırarak devam ettirmesi ve bir bölgesel ekonomik merkezden küresel ekonomik güç merkezine dönüşmesi hedefleniyor. Bu doğrultuda, Türkiye UDY politikasının genel çerçevesini çizmek ve bu alandaki uygulamalara rehberlik etmek üzere Türkiye UDY Stratejisi (2024-2028) hazırlandı.

Strateji, ihtiyaç duyulan nitelikli UDY'lerin çekilmesi için "bir yol haritası" olarak tasarlandı

Türkiye UDY Stratejisi, küresel ekonominin yeniden şekillendiği ve belirsizliklerin giderek arttığı bir dönemde Türkiye'nin ihtiyaç duyduğu nitelikli UDY'lerin ülkeye çekilmesini hızlandırmak amacıyla ekosistemdeki tüm paydaşlara "bir yol haritası" olarak tasarlandı. Strateji geliştirilirken, Türkiye'nin temel politika belgelerindeki öncelikleri ve UDY alanındaki küresel eğilimleri göz önünde bulunduran, sürdürülebilir kalkınma odaklı, ilgili paydaşların katkı ve yönlendirmelerini dikkate alan, veri ve kanıta dayalı bir yaklaşım benimsendi.

- Yeşil ve dijital dönüşüm gibi fenomenler, UDY akımlarının en önemli belirleyicileri haline geldi

Strateji kapsamında yapılan analizlerde, Kovid-19 salgını sonrasında küresel tedarik zincirlerinde yaşanan kırılmaların ve ortaya çıkan jeopolitik gerilimlerin dünya genelinde uluslararası yatırımların görünümünü önemli ölçüde etkilediği tespit edildi. Ayrıca, ham madde ve pazara yakınlık, üretim tedarik zincirlerinin çeşitlendirilmesi ve dost ülkelerden tedarik gibi faktörlerin uluslararası şirketlerin yatırım kararlarında çok daha fazla önem kazandığı görüldü.

Benzer şekilde, yeşil ve dijital dönüşüm gibi fenomenler de UDY akımlarının en önemli belirleyicileri haline geldi. Diğer taraftan, son dönemde ortaya çıkan yeni teknolojiler ve bunlar neticesinde gelişen nitelikli hizmet girdileri de imalat sanayini dönüştürürken, artık ham madde ve ara malların yanında, hizmet girdileri de üretim süreçlerinin önemli bir unsuru oluyor.

Türkiye, dönüşüm sürecinden kazançlı çıkabilecek ülkelerin başında geliyor

Söz konusu gelişmeler sadece UDY projelerinin yapısını değil, aynı zamanda ev sahibi ülkelerden beklentileri de değiştiriyor. Tedarik zincirlerinin hem coğrafi açıdan hem de nitelik bakımından yeniden kurgulanmasına neden olan bu durum, bir yandan Türkiye gibi önde gelen UDY destinasyonu ülkeler için önemli fırsatlar yaratıyor diğer yandan ise yatırım çekme konusundaki küresel rekabeti daha da artırıyor.

Türkiye, sahip olduğu üretim kabiliyetleri, nitelikli insan kaynağı, gelişmiş pazarlara yakın konumu ve küresel entegrasyonu ile global ekonomide gözlemlenen bu dönüşüm sürecinden kazançlı çıkabilecek ülkelerin başında geliyor.

Önceliklendirilen 8 nitelikli UDY alanına uygun yatırım projeleri için hedef odaklı faaliyetler yürütülecek

Türkiye'nin uzun vadeli kalkınma hedeflerine hizmet edecek olan strateji belgesinin odak noktası, Türkiye'ye yüksek katma değerli, sürdürülebilir, dijital dönüşümü destekleyen, yüksek teknolojiye dayalı ve kaliteli istihdam sağlayan nitelikli UDY'leri çekmek oldu.

Gerçekleştirilen analizler ışığında stratejide önceliklendirilen 8 nitelikli UDY profili, "iklim dostu yatırımlar", "dijital yatırımlar", "küresel tedarik zinciri odaklı yatırımlar", "bilgi yoğun yatırımlar", "nitelikli istihdam sağlayan yatırımlar", "katma değerli hizmet yatırımları", "nitelikli finansal yatırımlar", "bölgesel kalkınmayı destekleyen yatırımlar" olarak belirlendi.

Strateji döneminde söz konusu alanlara uygun yatırım projelerinin Türkiye'ye daha fazla çekilmesi için hedef odaklı faaliyetler yürütülecek.

6 temadan oluşan politika çerçevesi oluşturuldu, bu temaların altında 32 politika geliştirildi

Stratejinin ana hedefi, Türkiye'nin UDY pastasından aldığı payı nitelikli UDY projeleriyle artırmak ve 2028 yılında yüzde 1,5'e çıkarmak olurken, bu hedefe ulaşmada, Türkiye'nin her bir nitelikli UDY profilindeki yatırım çekme performansını artırması ve bölgesel pastadan daha fazla pay alması önem taşıyor. Bu nedenle Türkiye'nin geniş rekabet bölgesine gelen UDY akımlarından 2028 yılı itibarıyla yüzde 12 pay alması hedefleniyor. Ayrıca, strateji döneminde nitelikli UDY profilleri özelinde çekilecek proje sayıları ve bölgesel pay hedefleri de belirlendi.

Ortaya konulan söz konusu hedeflere ulaşmak için stratejide, 6 temadan oluşan bir politika çerçevesi oluşturuldu. Yatırım gündemini etkileyen küresel eğilimler ve uluslararası yatırımcıların yer seçim kriterleri göz önünde bulundurularak oluşturulan bu temalar, "yatırım ortamı rekabetçiliği", "yeşil dönüşüm", "dijital dönüşüm", "küresel tedarik zinciri", "nitelikli insan kaynağı" ve "iletişim ve tanıtma" olarak belirlendi. Devamında ise bu temaların altında toplam 32 politika geliştirildi.

Söz konusu temalar ve bunlar doğrultusunda oluşturulan politikalar tasarlanırken 12. Kalkınma Planı başta olmak üzere Türkiye'nin diğer temel strateji belgeleriyle uyum gözetildi.

Strateji kapsamında yürütülecek proje ve faaliyetler ise söz konusu 32 politika ile eş güdüm içerisinde tasarlanan yıllık eylem planları çerçevesinde icra edilecek. 2024 yılı eylem planında 81 eyleme yer verildi. Bu eylem planları da UDY paydaşı kurum ve kuruluşlarla işbirliği içinde etkin bir şekilde uygulanacak ve Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Koordinasyon Kurulu (YOİKK) bünyesinde takip edilecek.

Türkiye UDY Stratejisi'ne "https://www.invest.gov.tr/tr/sayfalar/fdi-strategy.aspx" web sayfasından ulaşılabiliyor.