Kırgızistan ile 5 milyar dolar ticaret hedefi

TOBB ve Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) işbirliğinde Türkiye-Kırgızistan İş Formu gerçekleştirildi. TOBB ev sahipliğinde gerçekleşen iş formunda kamu kurum ve kuruluşları, farklı sektörlerde faaliyet gösteren iş insanlarının katılımı öngörülmekte olup, iş forumunda iki ülke arasındaki iş ve yatırım imkânlarının değerlendirildi.

Toplantıda konuşan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, 6 Şubat depremlerinde yardıma koşan Kırgızistan'a, Kırgız halkına ve iş insanlarına teşekkür etti, bu dayanışmanın Türk milletinin hafızasında daima yerini koruyacağını söyledi.

Cumhuriyet'in 100. yılında ekonominin son 13 çeyrekte aralıksız büyümesini sürdürdüğünü, 2023'ün ilk çeyreğinde yüzde 4, ikinci çeyreğinde yüzde 3,9, üçüncü çeyreğinde yüzde 5,9 büyüdüğünü belirten Yılmaz, 9 aylık ortalama büyümenin yüzde 4,7 seviyelerine ulaştığını kaydetti.

Yılmaz, ekonominin Orta Vadeli Program'da öngördükleri yüzde 4,4 büyümeye rahatlıkla ulaşabileceğini düşündüklerini dile getirerek, Türkiye'nin dolar bazında 1,1 trilyon dolar civarında ekonomik büyüklüğe ulaşacağını ifade etti.

2002 yılında 36 milyar dolar olan ihracatın 7 kattan fazla artışla 2022'de 254 milyar dolara ulaştığını, 2023'te 256 milyar civarına erişerek tarihi seviyelere geldiğine dikkati çeken Yılmaz, cari işlemler açığında özellikle geçen yıl başlayan gerileme sürecinin devam ettiğini ve ülkeye daha fazla sermaye girişinin görüldüğünü söyledi.

Yılmaz, bu yıl gelişmekte olan ülkelere yönelik artması beklenen sermaye akımlarında Türkiye'nin hak ettiği payı alacağını belirterek, "Ülkemize gerek finansal alanda gerek doğrudan yatırımlar şeklinde daha fazla yatırım, daha fazla fon akışı sağlanacaktır. Bunun emarelerini şimdiden görüyoruz. Son 21 yılda gösterdiğimiz performans da ortada, 2003 yılından bu yana ülkemize gelen doğrudan uluslararası yatırım toplamda 261,3 milyar doları bulmuştur." diye konuştu.

Kırgızistan'ın 2023 yılında milli gelirinin 12 milyar doları aştığını, son üç yılda ortalama yüzde 7 büyüdüğünü anlatan Yılmaz, Kırgızistan'ın 2018-2040 için belirlediği Milli Kalkınma Stratejisi'nin gerçekleşmesinde Türkiye'nin elinden gelen tüm desteği sağlayacağını vurguladı.

"Kırgızistan'daki Türk yatırımlarının miktarının 2 milyar dolara yaklaştığını görüyoruz"

"Gerek Türk Devletleri Teşkilatı çatısı altında yürüttüğümüz çok taraflı işbirlikleri gerek ikili ilişkilerimizin artan ivmesiyle, Türkiye olarak her platformda Kırgızistan'a, dost ve kardeş ülkeye her türlü desteği vermeye devam edeceğiz." diyen Yılmaz, iki ülke arasındaki ticaret hacminin 2022 yılında bir milyar doları aştığını, 2023 yılında yüzde 42 artışla 1,6 milyar dolar seviyesine yükseldiğini, bu yıl 2 milyar dolar hedefine erişilebileceğini ve orta vadede 5 milyar doların hedeflendiğini dile getirdi.

Yılmaz, Türkiye'de yenilenebilir enerji, tarım teknolojileri, savunma sanayisi ve turizm alanları başta olmak üzere Kırgız iş insanları için pek çok fırsat sahasının bulunduğuna dikkati çekerek, şöyle devam etti:

"Karşılıklı yatırımları arttırmamız, ticaretimizin gelişmesi anlamında da büyük katkı sunacaktır. Kardeş Kırgızistan'da ulaştırma altyapısına ciddi yatırımlar yapılması gerekiyor. Telekomünikasyon aynı şekilde, hidroelektrik, mikro karbon sanayi, mineraller, metal ve kıymetli taş madenciliği, tekstil, gıda işleme, tarım ürünleri, ambalaj sanayi ve turizm gibi çok geniş bir yelpazede yatırım fırsatları bulunmaktadır. Siz kıymetli Türk ve Kırgız iş insanlarımızın cesur adımlar atarak bu alanlarda daha fazla işbirliği yapmanızı, ortaklıklar geliştirmemizi tavsiye ve temenni ediyoruz.

Mevcut veriler ışığında Kırgızistan'daki Türk yatırımlarının miktarının 2 milyar dolara yaklaştığını görüyoruz. Ayrıca ülkemiz Kırgızistan'a en çok yatırım yapan 5. ülke konumundadır. Yaklaşık 2 bin kayıtlı şirketimiz bulunmakta Kırgızistan'da ve bunlardan 350 tanesi faal bir şekilde ekonomiye katkıda bulunmaktadır. Ülkemizde ise 269 adet Kırgızistan sermayeli şirket faaliyet göstermektedir. Müteahhitlik alanında da yine bir milyar dolara yakın 93 projeyi üstlenmiş durumda müteahhitlerimiz. Eminim önümüzdeki dönemde de geliştirilecek kalkınma projelerinde, altyapı projelerinde müteahhitlerimiz, inşaat şirketlerimiz Kırgızistan'ın kalkınmasına, gelişimine destek olmaya devam edeceklerdir."

Kara ulaştırması alanında yeni işbirliklerinin tesisi, hava yolunda yeni frekansların tanımlanması başta olmak üzere iş insanlarını birbirine yakınlaştıracak, iş ve ticaret yapmayı kolaylaştıracak, çeşitlendirecek adımları hep birlikte atacaklarını ifade eden Yılmaz, birçok alanda olduğu gibi enerji ve doğal kaynak alanlarında da Kırgızistan'ın potansiyelinin farkında olduklarını, kaynakların en iyi şekilde işletilmesi için Kırgızistan'ın iş insanlarına desteklerinin tam olduğunu söyledi.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, küresel ısınma, iklim değişikliği nedeniyle suyun giderek dünyada çok daha stratejik hale geldiğine, bütün dünyayı etkileyecek bir süreç olduğuna işaret ederek, özellikle Kırgızistan'ın sahip bulunduğu su kaynaklarının çok daha stratejik hale geleceğini, su konusunda Türkiye ile Kırgızistan arasında yapılacak uzun perspektifli anlaşmaların çok değerli ve kıymetli olduğunu vurguladı.

TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu ise, iki ülke arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilerde mesafeler alındığını ancak arzu edilen seviyelerin çok çok gerisinde olunduğunu ifade ederek, "Kırgızistan'da çeşitli sektörlerde 500'e yakın Türkiye sermayeli firma faaliyet gösteriyor. Bu firmalarımız, binlerce Kırgız kardeşimize istihdam sağlıyor. Türk müteahhitleri Kırgızistan'da bugüne kadar yatırım bedeli 1 milyar dolar civarında 93 proje gerçekleştirdi. Bu projelerle firmalarımız, Kırgızistan'ın bağımsızlığından itibaren hayata geçirdiği kalkınma hamlesine destek verdiler. Türkiye olarak firmalarımızın Kırgızistan'da 1 milyar doları aşan yatırımlarından gurur duyuyoruz. İnşallah bu yeni dönemde çok daha başarılı projelere imza atacağımıza inanıyorum" açıklamasında bulundu.

"Kırgızistan ile 5 milyar dolar ticaret hedefini gerçekleştireceğimize inanıyoruz"

Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov'un ziyaretinde sırasında alınmış olan 1 milyar dolar ticaret hacmi hedefini aştıklarını dile getiren Hisarcıklıoğlu, "Şimdi belirlenen 5 milyar dolar ticaret hedefinin de gerçekçi olduğuna ve bunu da başaracağımıza inanıyoruz. Ticaret ve yatırım açısından pek çok imkanımız var Türkiye olarak İtalya ile Çin arasında en büyük sanayi üretim hacmine sahip ülkeyiz. Otomotiv, beyaz eşya, seramik ve konfeksiyonda Avrupa'nın ana tedarikçisiyiz. AB'nin kendi dışında, en çok otomobil ithal ettiği ülkeyiz. Avrupa birliğine 1 milyonun üzerinde araba satıyoruz. Karayolu taşımacılığında dünyada ikinciyiz. Turizmde Dünya'da en çok ziyaret edilen ilk 5 ülke arasındayız. Küresel müteahhitlik hizmetlerinde dünyanın önde gelen 250 firmasından 42'si Türkiye'dendir ve bu açıdan da dünyada ikinci sırada gelmekteyiz" ifadelerine yer verdi.

"Kırgızistan'la ticaret yapılırken Çin pazarı da göz ardı edilmemelidir"

Hisarcıklıoğlu, Kırgızistan'ın dost ve kardeş bir ülke olduğu vurgusunu yaparak, " Kırgızistan'a yapacağınız yatırımlarda, ölçek sadece Kırgızistan pazarı değildir. Kırgızistan'a yapılan yatırımlar, Avrasya Gümrük Birliği sebebiyle çok daha geniş bir coğrafyaya ulaşmak demektir. Bu da 180 milyonluk bir pazar demektir. Kırgızistan'la ticaret yapılırken Çin pazarı da göz ardı edilmemelidir. Tabii ki, orta ve uzun vadeli vizyonumuzda, mutlak surette Türk devletleri teşkilatı bünyesinde, kendi gümrük birliğimizin kurulması olmalıdır. Kırgızistan, Bağımsız Devletler Teşkilatın coğrafyasında Dünya Ticaret Örgütüne üye olan ilk ülkedir. Son 30 yılda yeniden şekillenen Avrasya siyasi haritası bizlerin işbirliği içinde hareket etmesini zorunlu kılmaktadır" değerlendirmesinde bulundu.

Dünya'nın yeni düzeni içerisinde, Kırgızistan'ın Türkiye için ayrıcalıklı bir yere sahip olduğunu da sözlerine ekleyen Hisarcıklıoğlu, Türkiye ile Kırgızistan arasındaki ortak dil, tarih ve kültür paydasının iki ülkeyi daha da yakın kıldığını aktardı.

"Kırgızistan gümrüklerinin modernizasyonu için de deneyimlerini aktarmak aktarmaya hazırız"

İki ülkenin yakınlığı doğrultusunda Kırgızistan'a desteklerinin devam edeceğini de vurgulayan Hisarcıklıoğlu, "Kırgızistan gümrüklerinin modernizasyonu için de deneyimlerini aktarmak aktarmaya hazırız. Zira TOBB olarak biz, Türkiye'nin kara gümrük kapılarını modernize ederek ihracatçılarımıza önemli maliyet avantajı sağladık. Aynı şeyi burada da yapmaya hazırız. Lojistik alanında da ciddi işbirliği fırsatları vardır. İkili ticaretin artması için taşıma maliyetlerinin azaltılması lazım. Karayoluna alternatif ulaştırma imkânları geliştirilmeli ve bu çerçevede İpek Yolunun canlandırılması yeniden önem kazanmaktadır" ifadelerine yer verdi.

Orta Kuşağın kendileri için öncelikli tercih olduğunu da ifade eden Hisarcıklıoğlu, Hazar denizi, Karadeniz ve Akdeniz birbirine bağlanacağını, Türkiye'nin de küresel ekonomiye daha güçlü bir şekilde entegre olacağını söyledi. Diğer bir işbirliği alanı da Kırgızistan'da bulunan zengin su kaynaklarından elektrik üretimi olduğunu sözlerine ekleyen Hisarcıklıoğlu, Gerekli yatırım şartları tesis edildikten sonra, Kırgızistan'ın hidroelektrik potansiyelinin ekonomiye kazandırılması için ortak projeler geliştirebileceklerini ifade etti.
Program, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ve Kırgız Cumhuriyeti Kırgız Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu Başkanı Akylbek Japarov'un konuşmalarıyla devam etti.