Zeytinoğlu: Türkiye'nin yeşil ve dijital dönüşümlere uyumu önem kazanıyor

İktisadi Kalkınma Vakfı (İKV) Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, NATO'nun yeniden canlandığını ve Rusya'nın Batı merkezli örgüt ve yapılardan dışlandığını belirterek, "Bu durum Türkiye'nin Batı'da ve NATO gibi kuruluşlarda yer almasının sonucu olarak, Türkiye'ye bazı yeni sorumluluklar getirirken, imkanlar da sağlayabilir. Ancak bu fırsatlardan yararlanabilmesi için Türkiye'nin yeşil ve dijital dönüşümlere uyumunu güçlendirmesi büyük önem taşıyor." dedi.

Küresel ekonominin yeniden şekillenmesinin hız kazandığına dikkati çeken Zeytinoğlu, "AB gibi büyük oyuncular yeni partnerler ve dirençli tedarik zincirleri peşinde. Yenilenebilir enerjiye ve döngüsel ekonomiye geçiş sürecinde, ön alabilmek ve rekabetçiliği sağlayabilmek, tüm ülkeler gibi Türkiye için de kritik önemde olacak. AB'nin Yeşil Mutabakat doğrultusunda dış ticaret ve iç pazar politikalarına yeniden şekil verdiğini görüyoruz." değerlendirmesinde bulundu.

Gümrük Birliği'nin güncellenme sürecinin en yakın zamanda başlaması ve ikili ticaretin modernize edilerek, kapsamının genişletilmesinin önemine işaret eden Zeytinoğlu, şöyle konuştu:

"Bunlar, ilişkilerin geleceğinin şekillendirilmesi açısından önem taşıyor. Ukrayna savaşı ve NATO genişlemesi açısından baktığımızda, Batı içi ilişkilerin güçlendiğini, NATO'nun yeniden canlandığını ve Rusya'nın Batı merkezli örgüt ve yapılardan dışlandığını görüyoruz. Bu durum Türkiye'nin batıda ve NATO gibi kuruluşlarda yer almasının sonucu olarak, Türkiye'ye bazı yeni sorumluluklar getirirken, imkanlar da sağlayabilir. Avrupa pazarı açısından ve lojistik merkez olarak Türkiye'nin konumu güçlenir. Ancak bu fırsatlardan yararlanabilmesi için Türkiye'nin yeşil ve dijital dönüşümlere uyumunu güçlendirmesi büyük önem taşıyor. Hidrojen, elektrikli araçlar gibi alanlarda AB ülkeleri ile iş birliği üst noktaya çıkabilir. Aynı zamanda bu iş birliğinin sonuçlarından faydalanmak için demir yolu gibi temiz ve akıllı ulaşım yöntemlerinin geliştirilmesi gerekli. Tabii Türkiye'nin büyük bir atılım içinde olduğu savunma sanayii de NATO çerçevesinde ve AB'nin üçüncü ülkeler ile iş birliği çerçevesinde gelişme potansiyeline sahip sektörler arasında başta geliyor."

Zeytinoğlu, AB'nin 5 karbon yoğun ürünün ithalatına uygulamayı planladığı Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması'na ilişkin "AB, ihracat yapan ülke ve sektörleri bu dönüşüme zorluyor. Aksi takdirde Türkiye'nin ihracatının yaklaşık yarısını yaptığı AB pazarındaki konumunu koruması güçleşecek. AB'nin kurumsal sorumluluk ile ilgili yeni yasama paketlerine baktığımızda da tüm tedarik zincirinde sosyal haklar ile çevre ve iklim standartlarına uyumun öncelik kazandığını ve belirleyici olduğunu görüyoruz." dedi.

"YAPTIRIMLAR ETKİLEMEDİ GİBİ GÖRÜNSE DE, RUS EKONOMİSİNİ UZUN VADEDE YIPRATACAK"

Ülkelere uygulanan ekonomik yaptırımların genellikle uzun vadede hissedildiğini belirten Ayhan Zeytinoğlu, "Rusya açısından, AB ve ABD'nin uyguladığı yaptırımların elbette ki etkisi oluyor. Ancak bu yaptırımlar tüm BM üyeleri tarafından uygulanmıyor yani Rusya'nın hala ticaret yapabildiği ülkeler bulunuyor. Burada özellikle Çin ve Hindistan gibi alıcıların rolü kritik önemde. AB içindeki bazı ülkeler, Almanya da dahil olmak üzere, Rusya'ya olan bağımlılıklarını bitirebilmiş değil. Almanya Rusya'dan ithal ettiği doğal gazı özellikle sanayi üretiminde kullanıyor." diye konuştu.

Zeytinoğlu, son yaptırım paketinde Rusya'dan gemiyle ithal edilen petrole yasak geldiğini hatırlatarak, "Boru hatlarından akışın en azından şimdilik devam etmesine izin verildi. Yani yaptırımlar kısmen uygulanabiliyor. Bu durum da ani ve kesin etkiyi ertelemiş oluyor. Ancak bu yaptırımların devam etmesi Rus ekonomisini orta ve uzun vadede yıpratacak. AB ülkeleri özellikle enerji ithali açısından Rusya'ya alternatif arayışını hızlandırdı. Bu alternatifler hem yenilenebilir enerji kaynaklarını kapsıyor hem de fosil yakıt olmasına rağmen zorunluluk sebebiyle tercih edilen LNG gibi yakıtları içeriyor." dedi.

Savaş uzadıkça yaptırımları devam ettirmenin de zorlaşacağını vurgulayan Zeytinoğlu, "Bir yandan da Rusya'nın artık güvenilir bir partner olarak görülmemesi ve saldırganlığından ötürü cezalandırılması, Batı'nın yeni ticaret rotaları ve tedarik zincirleri oluşturmasına yol açacak. Bunun yanında, küresel ekonomide zaten şahit olmaya başladığımız bölgeselleşme ve kutuplaşma eğilimini de güçlendirecek." ifadelerini kullandı.

"İSVEÇ VE FİNLANDİYA, ÜYE ÜLKELERİN ÇEKİNCELERİNİ AŞMALI"

İsveç ve Finlandiya'nın NATO'ya başvuruları konusuna değinen İKV Başkanı Zeytinoğlu, şunları söyledi:

"Bu iki ülke NATO üyeliği yönünde güçlü bir irade ortaya koydular. Ancak başta ülkemiz olmak üzere bazı üye devletlerin çekincelerini aşmaları gerekiyor. Bu gerçekleşir ve bu ülkeler NATO üyesi olursa, NATO kapsamında savunma sektörüne katılımları ve askeri iş birliği açısından bir kazanım olacak. Türkiye'nin savunma sektörü açısından yeni imkanlar oluşabilir. Ayrıca AB'nin PESCO gibi ortak savunma projelerini dikkate aldığımızda savunma, havacılık ve uzay sanayi açısından üçüncü ülkelerin de katılımına açık ortak projeler gündeme gelebilir. Özellikle Kovid-19 ve Ukrayna Savaşı sonrasında ortaya çıkan ticaret rotaları ve tedarik zincirlerindeki değişimler açısından, enerjide dönüşüme de olumlu etkisi olacaktır. NATO'nun bu şekilde tahkim edilmesi Rusya ile olan ayrılığı da derinleştirerek Avrupa'nın ekonomi, ticaret ve enerjide alternatif arayışlarına hız verecektir. Burada Türkiye kritik bir rol oynayabilir."