Şimdi para kazanma zamanı

Thomas H. Davenport & Randy Bean

Her yılın başlangıcında danışmanlık firmalarından tahminler, planlar ve anketler gelir. Yapay zeka (YZ) söz konusu olduğunda, son zamanlarda yapılan çok sayıda anket, şirketlerin 2022'de yalnızca YZ'ye ciddi para harcamayı planlamadığını, aynı zamanda teknolojiden zaten iyi para kazandığını gösteriyor.

Biraz bağlam yardımcı olabilir... Bazı YZ başarılarına rağmen, son yıllarda karşılaşılan zorluklardan biri, bu teknolojiyi içeren projelerin sıklıkla yeterli ekonomik getiriden yoksun olmasıydı. Örneğin MIT Sloan Management Review ve Boston Consulting Group'un 2019 yılı YZ anketine katılan her 10 şirketten 7'si YZ yatırımlarından minimum değer elde ettiğini veya hiç değer elde edemediğini bildirdi.

Düşük getirilerin nedenlerinden biri, üretime nispeten az sayıda projenin uygulanmasıydı. Bunlar sıklıkla araştırma çalışmalarıydı. Bu projeleri üretimde konuşlandırmak kuşkusuz zor olabilir. Çünkü genellikle mevcut sistemler ve süreçlerle entegrasyon, çalışanların yeniden vasıflandırılması ve YZ teknolojisini ölçeklendirme becerisi gerektirir.

Aradan geçen sadece bir kaç yıldan sonra işler değişmeye başladı. NewVantage Partners'ın (Randy Bean şirketin CEO'su ve kurucu ortağı; Tom Davenport da ortaklarından biri) 2022 üst düzey veri ve teknoloji yöneticileri anketinde, büyük şirketlerin yüzde 92'si verilerinden ve YZ yatırımlarından geri dönüş elde ettiğini bildirdi.

Bu, 2017'deki yüzde 48'le karşılaştırıldığında belirgin bir artış anlamına geliyor. Aynı yüzdede (yüzde 92) şirket, veri ve YZ'ye yapılan yatırımları artırdığını söyledi. Bu da geçen yılki orana eşitti. Şirketlerin yüzde 26'sı yaygın üretimde YZ sistemlerine sahip. Bu oran geçen yılın anketindeki yüzde 12'nin iki katından fazla. Anket ayrıca katılımcılara kuruluşlarının veri odaklı olup olmadığını sordu ve sadece yüzde 26'sı öyle olduğunu söyledi. Ancak bu durum YZ'de ilerleme kaydetmelerini engellemiyor gibi görünüyor.

DÜNYA GENELİNDE YZ GETİRİLERİ

NewVantage anketine katılanlar büyük ölçüde Kuzey Amerika şirketlerini temsil ediyor. Ancak diğer anketler, dünya çapındaki şirketlerin de YZ ile daha fazla değer kaydettiğini gösteriyor. Deloitte'un (Tom, şirketin YZ uygulamasının kıdemli danışmanı) 2021 ortalarında yaptığı Girişimlerde Yapay Zekanın Durumu araştırması, iki tür şirketin yatırımlarından değer elde ettiğini tespit etti. Ankete katılanların yüzde 28'si 'dönüştürücü' olarak sınıflandırıldı. Bunlar, yüksek iş sonuçları ve nispeten yüksek sayıda üretimde YZ konuşlandırması bildiren (ortalama olarak 6) şirketler.

Bu grup, bir YZ stratejisine sahip olmak, YZ etrafında bir ekosistem oluşturmak ve YZ'deki gelişimi planlandığı gibi sürdürmek için organizasyonel yapıları ve süreçleri (otomatik öğrenme operasyonları gibi) devreye sokmak da dahil olmak üzere en güçlü YZ sonuçlarıyla ilişkili önde gelen uygulamaları belirlemiş ve büyük ölçüde benimsemiş şirketlerden oluşuyor.

Değer elde eden diğer grup, yanıt verenlerin yüzde 26'sını oluşturuyordu ve yol arayanlar olarak etiketlendi. Bunlar yüksek sonuçlar, ancak daha düşük sayıda konuşlandırma bildirdi. Bu grup YZ'de başarıya yol açan yetenek ve davranışları benimsedi ama daha az projede. Dönüştürücülerle aynı derecede ölçeklendirmeye gitmedi.

Yine de bu rakam YZ'den olumlu iş sonuçları bildiren küresel katılımcıların yarısından fazlası. Daha önce de belirttiğimiz gibi, konuşlandırmadan YZ'den yararlanmak zor veya imkansız. Ancak bu sonuçlar değer elde etmek için çok fazla konuşlandırmaya ihtiyacınız olmadığını gösteriyor.

YZ GETİRİSİ ARTIYOR

McKinsey'nin YZ hakkındaki 2021 tarihli küresel anketi de YZ'nin benimsenmesinin ve değerinin arttığını ortaya koydu. McKinsey, YZ'nin en az bir işlevde benimsendiğini bildiren şirket sayısının 2020'de yüzde 50'den yüzde 56'ya yükseldiğini tespit etti. Daha da önemlisi, anket ayrıca YZ'nin ekonomik getirisinin arttığını gösteriyor. Kazançlarının (faiz ve vergi öncesi kar/FVÖK) en az yüzde 5'inin YZ'ye atfedilebilir olduğunu bildiren katılımcıların payı, önceki ankette yüzde 22 iken yüzde 27'ye yükseldi. Ankete katılanların YZ'ye atfedilebilecek kazanç yüzdesini nasıl hesapladığından emin değiliz, ancak yanıtları yüksek değer öneriyor.

Ayrıca McKinsey anketine katılanlar, her işlevde öncekinden önemli ölçüde daha fazla YZ kaynaklı maliyet tasarrufu bildirdi; en büyük iyileşmeler ürün ve hizmet geliştirme, pazarlama ve satış, strateji ve kurumsal finansmanda yaşandı.

Ve Deloitte anketine benzer bir şekilde, Mc- Kinsey de ilerici YZ uygulamalarının ödüllendirildiğini tespit etti. YZ'den en büyük kazanç artışlarını elde eden şirketler, yalnızca otomatik öğrenme operasyonları gibi başarıya götüren uygulamaları takip etmekle kalmıyor, aynı zamanda YZ'ye daha verimli harcama yapıyor ve bulut teknolojilerinden daha fazla yararlanıyor.

IBM tarafından yapılan bir anket, özellikle otomasyon odaklı teknolojilere odaklanarak, Covid-19 salgınının YZ'nin benimsenmesine etkisi hakkında bazı bilgiler sunuyor. Anket şirketlerin yüzde 80'inin halihazırda bir tür otomasyon teknolojisi kullandığını veya gelecek yıl içinde kullanmayı planladığını tespit etti. Ankete katılan kuruluşların üçte birinden biraz fazlası, salgının verimliliği artırmanın bir yolu olarak otomasyonu benimseme ve kullanma kararlarını etkilediğini söyledi. IBM anketine katılanlar sonuçları etkilemiş olabilecek BT uzmanlarıydı; BT süreç otomasyonu (BT operasyonları için YZ olarak da biliniyor) bu teknolojinin popüler kullanım alanlarından biri.

PARASAL OLMAYAN FAYDALAR

Ayrıca MIT Sloan Management Review ve Boston Consulting Group tarafından yürütülen ve YZ'nin parasal faydalarını değil kültürel gelişimlerini değerlendirmek için yola çıkan ilginç bir 2021 araştırmasından da bahsetmeliyiz. Daha önce hiç kimse (bildiğimiz kadarıyla) bu tür soruları sormadığı için geçmişle karşılaştırma yapamayız.

Bu küresel ankette, bir YZ uygulamasına katılan tüm katılımcıların yüzde 58'i YZ çözümlerinin ekipler arasında verimliliği ve karar vermeyi iyileştirdiğini kabul etti. Bu grubun çoğunluğu (yüzde 78) ayrıca ekipler içinde iş birliğinin arttığını bildirdi. Gelişmiş karar verme ve işbirliği göstergeleri kültürel fayda sağlıyor mu? Emin değiliz, ancak kesinlikle bunlar ekonomik değere dönüşebilir.

Anket ayrıca YZ'nin stratejik faydalar sağladığını da ortaya çıkardı, ancak bunların çoğunlukla YZ'yi maliyetleri düşürmek yerine değer yaratmanın yeni yollarını keşfetmek amacıyla kullanan şirketler olduğu görüldü. YZ'yi öncelikle mevcut süreçleri iyileştirmek için kullandıklarını söyleyenlere kıyasla, YZ'yi öncelikle yeni değer yaratmak için kullananların YZ'nin şirketlerine rekabet açısından yardımcı olduğunu hissetme olasılığı 2,5 kat fazlaydı; ayrıca YZ'nin bitişik sektörlerdeki fırsatları yakalamaya yardımcı olduğuna muvafakat etme olasılığı da 2,7 kat fazlaydı. Bu özelliklerin nasıl ekonomik değere dönüşebileceğini görmek kolay.

Mevcut 'YZ baharının' sonsuza kadar çiçek açmasını isteyenler için bu harika bir haber. Tabii ki YZ'den gelen ekonomik getirilerde iyileştirme için hala önemli bir alan var ve bu anketler yalnızca öznel algıları esas alıyor. Yakın zamanda yapılan küçük bir veri bilimci anketine göre, süregelen en büyük engel, otomatik öğrenme modellerinin çoğunun hala organizasyonlardaki üretim ortamlarında konuşlandırılmamış olması. Şirketlerin ve YZ liderlerinin bu konu üzerinde çalışması gerekiyor.

Bununla birlikte, konuyla ilgili çok sayıda ankete yanıt veren çok sayıda iş liderinin şirketlerinin YZ'den önemli bir değer elde ettiğini hissetmesi, yakın geçmişe göre kesin bir gelişme ve YZ'nin iş dünyasında kalıcı olduğuna dair güçlü bir işaret.

********
Thomas H. Davenport, Babson Yüksek Okulu'nda Enformasyon Teknolojisi ve Yönetimi Başkanlık Ordinaryüs Profesörü, Randy Bean, sektör düşünce lideri, yazar ve şu anda Paris merkezli küresel danışmanlık şirketi Wavestone'un bir birimi olan stratejik danışmanlık şirketi NewVantage Partners'ın CEO'su.