YEŞİL YAKALILAR DEVRİ!..

İpek Alpkökin Olgunsoy / INBUSINESS

Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) tarafından, sos- yal eşitliği ve toplumsal refahı arttıran, aynı zamanda çevresel riskleri ve ekolojik kıtlıkları önemli ölçüde azaltan bir yaklaşım olarak ele alınan yeşil işler, İK'nın da yeni gündemi. Öyle ki Türkiye'nin önde gelen kurumları bu alanda sürdürebilirlik ekipleri oluşturarak kolları sıvamış durumda. Şirketlerin bu yaklaşımının bir diğer yansıması ise yeni meslekler.

Kent Bahçeciliği, Kentsel Çiftçiler, Su Kalitesi Teknisyenliği, Ekolojik Otomotiv Mühendisliği, Yeşil Yakalı Turizm Rehberliği, Ekoloji Hukuku, Geri Dönüşüm Uzmanlığı, Rüzgar Tribünü teknisyenliği ve Suni Et Bilimciliği gibi alanlar şimdiden revaçta. Türkiye'nin çalışma çağındaki nüfusunun her yıl 800 binin üzerinde artış gösterdiği düşünüldüğünde bu iş alanlarının yaratılması ülkemiz için de kritik bir değere sahip.

Nitekim günümüzde küresel anlamda 1,2 milyardan fazla iş, istikrarlı ve sağlıklı bir çevreye bağlı. Uluslararası Çalışma Örgütü ILO, sıcaklık stresi nedeniyle 2030'a kadar 72 milyon tam zamanlı işin kaybedileceğini ve sıcaklık artışlarının özellikle tarımda daha kısa çalışma saatlerine yol açacağını tahmin ediyor. Ancak doğru adımlarla 24 milyon yeni iş tanımının konulması da mümkün!

İSTİHDAM OLANAKLARI

UNEP ve ILO tarafından hazırlanan Yeşil İşler Raporu'nda yeşil işler, tarım, üretim, araştırma ve geliştirme, idari işler ve hizmetler ile ilgili sektörlerde, çevrenin korunmasına ya da çevre kalitesinin arttırılmasına katkı sağlayan işler olarak dile getiriliyor. Bu tanıma göre yeşil işlerin çevreye olduğu kadar insana değer veren, düzgün maaş sağlayan, işçi haklarının yanı sıra, iş sağlığı ve güvenliğini de gözeten ve iyi kariyer imkanları sunan, insana yakışan işler olması bekleniyor. Rapora göre düşük karbonlu ve sürdürülebilir ekonomiye küresel anlamda bir geçiş, ekonominin birçok sektöründe çok sayıda yeşil yakalı istihdamı sağlayabilir.

Ancak şunu unutmamak gerekir ki, yeşil işlerin beklendiği gibi yeni istihdam olanakları yaratabilmesi, ancak bu konu hakkında toplumda farkındalığın artırılması, ilgili hukuksal altyapının güçlendirilmesi ve daha da önemlisi bu sürecin ileri taşınmasında kilit öneme sahip olan özel sektörün rolünün benimsenmesi ile mümkün olacak.

EĞİTİMDE YENİ TREND

"Dünya genelinde, yeşil işlere olan ilgi ve bu konudaki bil- gi birikimi ve teknik kapasite, özellikle Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Komisyonu (UNCSD) 2012 Zirvesi'nin ardından kayda değer bir biçimde artış göstermeye başladı" diyen OHD Organization Human Development Kurucusu Özlem Helvacı, "İşsizlik oranlarının yüksek olduğu Türkiye'de ve dünyada, çevrecilik ve çevreyi ön plana çıkartan işler, güncelliğini korumaya ve yeni istihdam alanları yaratmaya devam ediyor. Uzmanlar, organik çiftçilik, rüzgar ve güneş enerjisi sistemciliği, enerji verimliliği yöneticiliğinin gelecekteki gözde meslekler olacağına dikkat çekiyorlar" diyor.

Helvacı'ya göre Türkiye'de henüz çok yaygın olmamakla birlikte yeşil ekonomi ve yeşil iş kavramları giderek daha çok önem kazanmaya başladı. Kariyer hedefleri de bu anlamda bir dönüşüm geçiriyor. Tabii eğitim kurumları da yeni kariyer hedefleri doğrultusunda gençleri bu yeni mesleklere hazırlıyor. Üniversitelerin ders programlarına baktığımızda Sürdürülebilir Stratejiler üzerine kurulu dersler göze çarpıyor. Örneğin Bilgi Üniversitesi'nin ders programında Yeşil Biyoteknoloji, Yüksek Binalarda Sürdürülebilirlik, İklimsel Tasarım, Ekolojik Okuryazarlık gibi onlarca ders mevcut. Boğaziçi Üniversitesi'nde Sürdürebilir Kalkınma dersi ile sürdürülebilir kalkınmanın getirdiği fırsatları ve önemi disiplinler arası anlayış ile öğrencilere aktarıyor. Ayrıca bu ders çevre ve toplum arasındaki bağlantıyı keşfetmek için öğrencilere fırsatlar yaratıyor.

Özyeğin Üniversitesi, Marmara Üniversitesi de bu alanda çalışmalar yürüten diğer kurumlardan sadece birkaçı. Bu arada konunun ilk öğretime kadar indiğini söylemekte de fayda var zira ekoloji dersleri de tüm özel eğitim kurumlarının ana programında.

Örneğin, Uğur Okulları 'gelecek nesillere daha yaşanılabilir bir dünya bırakmak' hedefiyle Türkiye'nin 53 ilindeki 113 okulu ve 85 bin öğrencisiyle yola çıktı. Bu yıl Birleşmiş Milletler'in (BM) Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları'nı ilke edinerek Uğur'da Sorumlu Üretim ve Tüketim Programı'nı başlatan kurumda, okul öncesinden liseye tüm kademelerde Tarım ve Gıda, Enerji, Su ve Geri Dönüşüm temalarında çalışmalar yapılıyor.

Dünyanın geleceği için bilinçli adımlar atan nesiller yetişmek adına bu programı başlattıklarını ve 2020-2021 eğitim öğretim dönemi süresince pek çalışmaya imza attıklarını söyleyen Uğur Okulları Genel Müdürü Nil Çiçek "Enerji temamız kapsamında, öğrencilerimizin gerçekleştirdiği elektrik tasarrufuna yönelik farkındalık eylemleriyle iki ayda evlerde kişi başı iki ton karbon emisyonu azaltıldı. Bu miktar doğaya her öğrencimiz için iki ağaç armağan etmeye denk geliyor. Su teması kapsamında evlerdeki toplam su tüketiminde bir ayda bin 922 metreküp su tasarrufu sağlandı. Bu değer yıllık 23 bin 70 metreküp olarak hesaplanıyor ve Türkiye'nin en büyük dokuzuncu gölü olan Uluabat Gölü'nün yarısına denk geliyor" diyor. Peki, tüm bu çabaların sonunda geleceğin yetişkinleri hangi işleri yapacak derseniz, işte geleceğin yeşil meslekleri:

-Kentsel Çiftçiler
-Su Kalitesi Teknisyenliği
-Ekolojik Otomotiv Mühendisliği
-Yeşil Yakalı Turizm Rehberleri
-Ekoloji Hukuku Profesyonelleri
-Geri Dönüşüm Profesyonelleri
-Solar Teknoloji Uzmanları
-Yeşil Ekonomi Uzmanları
-Rüzgar Tribünü teknisyenleri

İNSANA EN ÇOK YAKIŞAN İŞLER

-Kentsel Çiftçiler: BM Çevre Programına göre, yeşil binalardan kaynaklanan emisyonlar 2050 yılına kadar 84 gigaton CO2 kadar azaltabilir. Daha az toprak ve su kullanarak, pestisit kullanımını azaltarak çevreye yardımcı olacak bu uzmanlar, yeşil çatı bahçeleri ve çiftlikler, hava kalitesini iyileştirmeye yardımcı olarak kentsel botanik çalışmalar yapacak.

-Ekolojik İnşaat Mühendisleri: İnşaat sektörü küreselCO2 emisyonlarının yüzde38'ini oluşturuyor. ILO 2030 yılına kadar sürdürülebilir inşaatta 6.5 milyon iş olacağını tahmin ediyor yani inşaat yeşil enerjiden sonra en hızlı büyüyen ikinci sektör. Yakın gelecekte en çok mühendis çıkartacak alanlardan da biri.

-Yeşil Pazarlama Danışmanları: Bu uzmanlar kurumların çevre politikaları ve bu alandaki sosyal sorumluluk projelerinin yürütülmesinin yanı sıra bu hedefle ortaya konan ürünlerin duyurulmasından sorumlu olacak.

-Yenilenebilir Enerji Mühendisliği: Bu alanda hali hazırda yoğun bir istihdam söz konusu. Ancak alt kırılımları da gün geçtikçe artıyor. Uzmanlar güneş paneli montajcıları ve rüzgar türbini teknisyenlerinin önümüzdeki beş yılda en hızlı büyüyen iş olacağını öngörüyor.

-Yeşil İK Uzmanları: Çalışanların çevre duyarlılığını artırmak, kurum bilicine bu bakış etkisini yerleştirmek için çalışacak uzmanlar, insan kaynaklarının yeni geleceği olacak.

-Döngüsel Ekonomi Uzmanları: ILO eski tüketici modeli olan 'çıkart, yap, kullan ve at' modelinden 'geri dönüşüm, yeniden kullanım ve onarım' trendinin artmasının dünya çapında yaklaşık 6 milyon iş yaratacağını tahmin ediyor .

-YenilenebilirEnerjiHukukuProfesyonelleri: Kurumların yaptığı çalışmaların kanuni alt yapıları bu uzmanlardan sorulacak.

-Yeşil Farmakologlar: Özellikle kozmetik sektöründeki artan eğilim nedeniyle yakın gelecekte organik ürünler üzerinden çalışan farmakologların sayısı artacak.

-Sürdürebilirlik Uzmanları: İş modellerini dönüştürmek, şirketlerin enerji ve su kullanımını, emisyonlarını ve atıklarını azaltmak için çalışacak bu uzmanlar artık önemli kurumlar- da göreve getirilmeye başladı.

-Yeşil Yakalı Rehberler: Doğa turizmi ve ekolojik turlara olan ilgi her geçen gün artıyor. Doğa ve çevre konusunda uzmanlaşmış yeşil yakalı tur rehberleri yakın gelecekte iş alanlarını daha da genişletecek.