Küçüle küçüle büyüdü
Başta 2001 krizi olmak üzere her fırtınadan güçlenerek çıkan IntercIty pandemi yılında cirosunu yüzde 22 büyüttü. cirosunu 2,2 milyar liraya çıkartmayı başarırken karlılıkta da 366 milyon liraya ulaştı. Şirket 2021'i de oldukça iyi durumda geçiriyor. Yıl sonu hedeflerini 2,7 milyar lira ciro, 750 milyon liraya ulaşan kar ve 5 milyar liralık aktif büyüklük olarak açıklayan Vural Ak'ın ajandasında ise 'halka arz' var.
Adil Uçar / INBUSINESS
Vural Ak gibi 'hızlı' araçlara karşı ilgisi olan bir iş insanıyla röportaj yaparken F-1 pistinde olmak ve arka fonda da 1929 model Packard Eight-633'ün bulunması kadar uygun ortam olamazdı. Ak ile 2012'de 10 yıllığına kiraladığı İstanbul Park'ta yer alan Intercity Otomobil Müzesi'nde buluştuk. Türkiye plakalı kimisi antika kimisi ender bulunan arabaların yanı sıra yarış pistinde yapılan antrenmanın yüksek motor sesiyle beraber Intercity'yi, F-1'i ve Vural Ak'ın gelecek planlarını konuştuk. Hız ve makine tutkusunun Ak'ın iş hayatından hobilerine ve hatta gelecekteki planlarına kadar tüm stratejilerine yön verdiğini rahatlıkla söyleyebiliriz. Ak için yapabileceğimiz bir başka önemli değerlendirme de kendisinin krizlere karşı koyma direnci olabilir. Öyle ki kendisi iş hayatındaki –ve Türkiye'deki- üç önemli krizden de (1994, 2001, 2018) şirketini büyütmeyi başararak çıkmış biri... Elbette bu büyümeler tabiri caiz ise 'kan, ter ve gözyaşı' ile elde edilmiş...
750 MİLYON LİRALIK KAR HEDEFİ
En son tüm dünyayı kasıp kavuran pandemi krizinde
Intercity müthiş bir performans göstererek cirosunu bir önceki yıla göre yüzde 22 artışla 2,2 milyar liraya çıkarttı. Öz kaynaklarındaki artış yüzde 64 oldu ve 1 milyar lira seviyesine ulaştı. Net kar ise 366 milyon liraya ulaştı. Şirketin aktif büyüklüğü ise yüzde 22 artışla 4 milyar liranın üzerine çıktı. Pandemi döneminde yakalanan bu büyüme pek çokları için şaşırtıcı gelebilir. Ancak bu büyümenin altında yıllara yayılan acı tecrübeler, öğrenme dönemleri ve kurulan ortaklıklardan alınan önemli dersler var. Ak'ın büyümede gösterdiği başarısını ayrıntılı olarak incelemeden önce 2021'in de şirket için oldukça iyi geçtiğini belirtmek gerekiyor. Bu yılın sonunda 2,7 milyar liralık ciro, 750 milyon liralık net kar ve 5 milyar liralık aktif büyüklüğü hedeflediklerini anlatıyor Ak...
DETOKS STRATEJİSİ İŞE YARADI
Aslında işin sırrı 2021 yıl sonu beklentilerinde gizli... Net kardaki iki katına çıkan artışa rağmen cirodaki büyüme oranının azlığı Intercity'nin yeni stratejisini özetliyor: Az ama karlı iş yapmak. Az derken yanlış anlaşılmasın şirketin şu anda 25 bin araçlık filosu var ve bu filo yeni kontratlara göre büyümeye devam ediyor. Ancak 2018'de şirketin yaklaşık 48 bin aracı olduğunu söyleyelim. Zaten Intercity'nin yeni stratejisinin temelleri de 2018'de yaşanan kur atağı döneminde atıldı. Aynı dönemde Mitsubishi Group ile 2008'de başlayan ortaklığın da sonlandığını unutmamak gerekiyor. "Mitsubishi Group ile çok güzel bir ortaklığımız vardı. 10 yıl boyunca uyumlu çalıştık. Grup stratejik karar aldığı için yatırımı sonlandırdı" diye anlatıyor Ak o dönemi. 2018'de hisselerini geri alarak yeniden tek başına
Intercity'nin patronu oluyordu. Ancak mayıs ayındaki kur atağı tüm kiralık araç sektörünü darmaduman etti. Intercity hariç... "Japonlardan öğrendiğim en önemli şey muhafazakar olmak oldu" diyor Ak. 10 yıl boyunca şirket bilançosunda, harcamalarında iyice eli sıkı olmaya başlamıştı. Bu kültür, Intercity'nin 2018'deki kur atağından yara almadan çıkmasına neden oldu. Bu dönem piyasalarda yaşanan dalgalanma pek çok araç kiralama şirketi için dönüm noktası oldu. Şirketler sektörden çıkmak ya da küçülmek zorunda kaldı. Vural Ak eski ortaklarından öğrendiği 'tutumluluğun' meyvelerini topluyordu.
Sektördeki çalkalanmayla birlikte Ak, şirket içinde de bir yeniden yapılanma, kendi tabiriyle 'detoks' hamlesi başlattı. Araç filosu iki yıl içinde kademeli olarak 46 binlerden 25 binlere çekildi. Aynı zamanda kar getirmeyen tüm işlerden çıkıldı. "Gördüm ki aslında araç sayısına çok odaklanmışız. Bunu engelledim" diyor Ak. Şirket içinde de kemikleşen yapılar yeniden organize edildi. Bazı çalışanlarla yollar ayrılırken yönetim felsefesi yeniden belirleniyordu. "Yabancılarla çalışırken esnek yapınızdan taviz verebiliyorsunuz" diyor Ak ve ekliyor: "Tecrübelerime dayanarak şirkete esnek yapısını yeniden kazandırdım."
Dile kolay, krizlerle, batış ve çıkış hikayeleriyle dolu 30 yıllık tecrübenin şirketini yeniden organize etmesi elbette farklı sonuçlara neden oluyor. Nitekim 2020'de açıklanan rakamlar, pandemiye rağmen Intercity'nin bir ihracat şirketi gibi çalıştığını gösteriyor. Ak "Herkes bir işi yapabilir, ama herkes aynı güzellikte yapamaz" diyor.
AZ BORÇ YÜKSEK SERMAYE
Ak'ın aldığı en önemli derslerden biri borçluluk oranının sürekli kontrol altında olması gerektiği. Intercity'de sermaye borçluluk oranı 1'e 2. "Sektörde bu oran 1'e 20" diye ekliyor Ak. Intercity'nin güçlü sermayesinin sebebi ise Mitsubishi Group'un çıkışından sonra Vural Ak'ın kendi parasını şirkete sermaye olarak getirmesi. Bu hamlenin sebebi ise sektörde yaşanacak hızlı büyüme beklentisi. Ak, pandemi sonrasına hazırlık yapıyor.
Ak'ın sermaye hamlesini anlayabilmek için gelin sektördeki rakamlara bakalım. 2018 kur krizi pandemiden önce sektör için bir milat oldu. Bu tarihten önce yaklaşık 400 bine ulaşan bir kiralık araç filosu vardı. Ancak kur kriziyle birlikte bu araçların neredeyse yarısı satıldı ve sektördeki toplam araç sayısı 220 binlere kadar geriledi. Üstelik son iki yılda araç fiyatları hem kur nedeniyle arttı hem de otomobil üreticileri fiyat artışı yaptı. Ayrıca 2018'den sonra bankalar araç kiralama şirketlerinin aldığı arabalar için verilen kredilerde karşılama oranını yüzde 100'lerden yüzde 50'lere çekti. İşte sermayenin gücü tam da bu noktada devreye giriyor. Geçen yıl araç kiralama şirketlerinin yeni araç alımlarının yüzde 36'sı Intercity'e ait. Ak "Dengeli ve akıllı büyüyerek ilerliyoruz. Son derece tatmin olduğumuz kaliteli ve tekrar eden rakamlara ulaştık bilançomuzda. Artık güçlü sermayesi olan yürüyecek" diyor.
HALKA ARZ PLANI
Şirketin krizden güçlenerek çıkması elbette Ak için yeterli değil, bir yandan sermayesini güçlendirerek pandemi sonrası için hazırlık yapıyor diğer taraftan yeni büyüme hamlesini planlıyor. Bunu gerçekleştirmek için de planları arasında şirketi halka arz etmek var. Şu anda arzın Londra'da mı İstanbul'da mı yapılacağı tartışılıyor. Ak, "Dünya ve Türkiye piyasaları arz için uygun seyrediyor" diyor ve ekliyor "Üç yıldır bu arzı planlıyoruz. Artık hazırlıklarımızı neredeyse tamamladık." Tarih olaraksa bu yıl veya 2022'yi hedeflediklerini belirtiyor. Daha önce halka arz planladıklarında Mitsubishi Group ile stratejik ortaklık kurduklarını da unutmamak gerekiyor. Ak, "Biz yola halka arz niyetiyle çıkıyoruz. Ancak belki dünya devlerinden biriyle ortaklık da kurabiliriz. Bunu zaman gösterecek" diyor.
"OT GELİP, SAMAN GİTMEMEK İÇİN..."
Vural Ak'ın için F1, meraktan öte bir tutku... Daha önce sponsor olduğu İstanbul Park'ı 2012'de 10 yıllığına kiraladı. Ve ekonomik nedenlerle Türkiye'yi takvimden çıkartan F1 organizasyonunu tekrar takvime almak için çok yoğun çaba sarf etti. Pandemi rağmen çabalarıyla Türkiye'yi yeniden takvime almayı başardı ve 2020'de yapılan yarış 4 milyar kişi izleme sayısıyla dünyada en çok izlenen organizasyon oldu. Ak, aynı çabayı 2021 için de gösterdi. Nisan ayı için gelen teklifi aradaki zaman çok kısa olduğu için kabul etmedi. Haziran ayında bir fırsat daha çıktı. Ama İngiltere'nin karantina uygulayacağını açıklamasıyla iptal edildi. Singapur'un çekilmesiyle birlikte Türkiye yeniden takvime girdi. Şimdi herkes heyecanla ekim ayını bekliyor. Biletler neredeyse birkaç günde tükendi. 220 bin kişi kapasiteli Intercity İstanbul Park pistinde pandemi nedeniyle yaklaşık 80-100 bin kişilik bilet satılıyor.
İşin ilginç yanı şu: Vural Ak F1 organizasyonundan bugüne kadar hiç kar etmediğini tam tersine maliyeti bile çıkartamadığını söylüyor. Böyle bir yükün altına neden girdiğini sorduğumuzda ise şöyle yanıt veriyor: "Babamın bir sözü vardı 'Ot gelmiş saman gidiyor.' Böyle olmak istemedim. Topluma sosyal bir faydam olsun istedim. Türkiye için müthiş bir tanıtım fırsatı. Başarıyla yapabilenleri gururlandıran bir iş bu. Biz de başarıyla yaptık, yapıyoruz. F1 ile devletin anlaşma yapması ve sponsorların devreye girmesi gerekiyor. Biz yapabileceğimizi gösterdik." Intercity İstanbul Park'ın kontratı 2023'te bitiyor. Ak, bu yerleşkeyi çok sevse de F1 yönetimiyle bir anlaşma olmazsa kontratı yenilemeyeceğini söylüyor ve ekliyor, "Bakım masrafları çok yüksek. Burayı organizasyonlarla tüm yıl boyunca yaşayan bir yer haline getirdik. Ancak artık durum sürdürülebilir olmaktan çıktı. 10 yılda kira ve bakım masrafları için 75 milyon dolar ödeme yaparak ayakta tuttuk."
MONACO'DA BOY GÖSTERECEK
Vural Ak'ın önem verdiği bir diğer işi de tersanecilik. Dört yıl önce Kocaeli'de kurduğu Akyacth ile bu alanda çok önemli bir işe imza attı. 85 metre boyunda bugüne kadar Türkiye'de üretilen en büyük yat yapıldı. Victorious isimli Expedition Megayaht kategorisindeki bu özel yat geçen ay suya indirildi. Şu anda testler devam ediyor. Eylül ayında Monaco'da yapılacak yatçılık fuarında görücüye çıkacak olan Victorious'un yapımında 360 kişi, 1 milyon 400 bin saat işçilik ile üretildi. Vural Ak için Akyacth bir aile mirası olacak, buradaki hedeflerini şöyle anlatıyor: "Bu işi uzun vadeli düşünüyorum. 100 yıllık şirketler var. Ben de ismimi bu yüzden şirketin adına koydum. Bu kadar büyük bir projeye girişmemin sebebi ise kendimizi, bu işin en iyisini yapabildiğimizi göstermek."