BANKNOTUN TAHTI SALLANTIDA

Ayfer Arslan / INBUSINESS

Para kavramı son yıllarda büyük değişime uğradı. Pandemide nakit para kullanımı azalırken, dijital ödeme uygulamaları, QR kodlar ve temassız ödeme yöntemleri ile birçok kişi artık yanında nakit taşımıyor. Bu dijital dönüşüm içerisinde blok zinciri teknolojisi üzerine yapılandırılan kriptopara ekosistemi de hızla büyüyor. Kriptopara kavramı aslında dijital bir varlığı ifade ediyor.

Blok zinciri teknolojisi kullanılarak üretilen projelerde kullanılmak üzere bir nevi 'jeton'lar (token) oluşturuluyor. Bu jetonlar kriptopara borsalarında ya da çeşitli platformlarda halka arz ediliyor ve ikincil piyasada işlem görmeye başlıyor. Pandemi döneminde müthiş ilgi gören kriptoparalar dijital para birimi veya yatırım aracı olmasının ötesinde blok zinciri teknolojisi ile aslında spordan sanata, emlaktan oyun sektörüne kadar önemli bir dijital varlık haline geldi. Yeni ve inovatif projeler de bu yükselişi tetikliyor. Bu alanda en son örnek ise metaverse yatırımları. Sanal evren anlamı taşıyan metaverse, kullanıcıların internet üzerinde var olan bir dünyaya bağlanmasını sağlıyor. Şirketler, metaverse ile insanlara kurgusal bir evrene erişim sağlarken, 2022'de bu alanda önemli gelişmeler bekleniyor.

DİJİTAL DEĞER DÖNEMİ

Kriptoparalar ekosistemdeki baş döndüren gelişmelere rağmen ödeme aracı olarak kabul görmüş değil. Henüz herhangi bir regülasyona tabi olmamaları yatırımcıları için de büyük riskler barındırıyor. El Salvador'un Bitcoin'i resmi para birimi olarak tanıması gibi 'uç' olaylar bir kenara kriptopara kavramının yol açtığı en büyük değişim yatırımcıların dijital varlıklara gösterdiği ilgi oldu. İlgi o kadar büyük ki kripto para piyasasının değeri 2 trilyon 300 milyar doların üzerine çıkmış durumda. Kripto paraların ödeme aracı olarak kullanılıp kullanılmayacağı henüz belirsiz ancak bu müthiş ilgiyle dijital para birimlerinin üzerinde çalışıldığı da bir gerçek. Nijerya Merkez Bankası kendi dijital para birimini çıkardı bile. 2022'de CBDC diye adlandırılan Merkez Bankası Dijital Para Birimleri, birçok ülkenin gündeminde. Bu durum doğal olarak akıllara geleneksel paranın sonuna mı geldik sorusunu getiriyor.

Huobi Global Bölge Müdürü Alphan Göğüş'e göre, birçok ülkede kural koyucular şu anda kripto para ekosistemini, altyapısını ve uygulamaları öğrenmeye çalışıyor. 2022, bu araştırmaların sonuçlanması açısından önemli bir yıl olacak. Bitexen Teknoloji A.Ş. CEO'su Yahya Tuğyan Erdem de para kavramının dijital olarak hayatımızda yer alacağını, ancak geleneksel paranın bu dönüşüm sürecinde varlığını devam ettirmesini kuvvetli bir olasılık olarak görüyor.

Bitci Teknoloji CEO'su Onur Altan Tan ise bu iki kavramı birbirine rakip görmüyor. Sadece para özelinde değil, tüm sektörlerde fiziki dünya ile dijital dünya arasında sınırların giderek inceldiğini söyleyen Tan, "Geleneksek paranın sonuna geldiğimizi düşünmüyorum. Ama kripto varlıkların artık hayatımızda olacağı gerçeğine alışmalıyız. Özellikle borsa platformlarında çok önemli düzenlemelerin gelmesi bu sektörün de önünü açacak" diyor.

MEGA TREND

Kripto para. Çünkü çekici yanları oldukça fazla. Para transferlerini çok az maliyet, gecikme ve döviz dalgalanmaları olmadan ülkeler arasında verimli transfer etme özelliğine sahip.

NASIL GİDİYOR?

Baş döndürücü... Uzmanlar CBDC ve metaverse'ün 2022'ye damga vuracağı konusunda hemfikir. DAO'lar (merkeziyetsizleştirilmiş otonom organizasyon) bu yılın kilit kripto trendleri olacak. Sosyal ağlar, sanat, eğ- lence, çevre yönetimi ve dijital finans gibi sektörler üzerinde etkili olacak. Merkez bankalarının dijital para birimi hazırlıkları hızlanacak. Nijerya çıkardı, Çin test aşamasında. Fan token, NFT, metaverse, Web 3.0 gibi kavramlar 2022'de güçlenecek. Gelecekte sanat eserlerinin tamamen NFT'lere dönüştürüleceği öngörülüyor. Merkeziyetsiz finans ve GameFi adı verilen oyun ve finans yapılarının kullanıcı sayısı artacak. Enerji sektö- ründe doğal kaynakların ve yenilenebilir enerji alternatiflerinin sürdürü- lebilir bir şekilde yönetilmesi için tokenlaştırma hareketi başladı, daha da artacak. Ülke ve şehirlerin dijital altyapı ve hizmetlerinin blok zinciri ağlarına taşınması, gayrimenkul, inşaat, turizm, lojistik, perakende başta olmak üzere tüm sektörlerin tokenizasyonu öngörülüyor.