GÖZLÜKLERİNİZİ TAKIN ISINMA TURLARI BAŞLADI

Mustafa Orhun Çetin / INBUSINESS

Aralık ayında ABD'de ilk kez bir çift, Virbela şirketinin tasarladığı sanal bir ortamda gelinlik ve damatlık giyerek, içinde yüzük taşıyan küçük çocuklara kadar tüm detayların birer avatarla temsil edildiği bir düğün gerçekleştirdi.

Bu etkinlikle 2021'de "öte dünyalar" yani 'metaverse' kavramı ile hayatın her alanında karşılaşılır olmaya başladı. Kavram, çoğu kişi içinse Facebook'un adını Meta olarak değiştirdiğini duyurması ile bilinir oldu.

Peki nedir bu 2022'ye damga vuracağı belli olan metaverse?..

Bir trend mi yoksa dünya üzerinde bugüne kadar metalaşmış her şeyi kapsayan bir gerçeklik mi?

Sadece isim hakkını ve Meta sosyal medya isimlerini kullanmak için Facebook'a 50 milyon dolar harcatan bu kelimenin ardında neler gizli?..

ZENGİN ETKİLEŞİM

Geliştirilen akıllı gözlükler, oyuncu ara birimleri, ekranlar ile oyun ve eğlence dünyası ilk olarak akla gelse de metaverse, aslında birçok farklı sektörü içine dahil ediyor. Amazon yakın zaman önce yayınladığı bir artırılmış gerçeklik videosunda, alışverişin oluşturulan bir avatar ile sanal mağaza üzerinden yapılabileceğini gösterdi.

Meta Türkiye Ticari Direktörü İlke Çarkçı Toptaş, "Metaverse hayata geçtiğinde, avatarlar bugünün profil resimleri kadar yaygın olacak. Canlı 3B avatarlar, etkileşimlerinizi çok daha zengin hale getirecek. Yazmak veya dokunmak yerine, bir şeyi ellerinizi hareket ettirerek, birkaç kelime söyleyerek ve hatta bazen düşünerek gerçekleştirebileceksiniz" diyor.

Dünyanın en büyük sosyal platformu içinde yer alan arkadaşlık kurma, tanışma, oyun oynama, tartışmalar ve tüm aktiviteleri giyilebilir teknoloji sayesinde 3 boyutlu, gerçeği artırılmış kurgusal düzene taşınacak.

Aslında sinema sektöründe karşılığını çoktan bulan bir kavram metaverse… ABD'li ünlü yönetmen Steven Spielberg'in 2018'de bir romandan uyarladığı Başlat: Ready Player One isimli film, diğer birçok örneğin arasında en belirgin metaverse dünyasını seyirciyle buluşturdu. Geleceğin dünyası aynı zamanda yeni bir yatırım trendini de doğurdu.

KRIPTOVERSE

Kripto para projeleri gündemde olan her konuyla il- gili aksiyon aldığı gibi metaverse alanını da boş geçmiyor. NFT yani değiştirilemez jeton olarak çevrilebilecek ürünlerin 2020'yi kasıp kavurmasından sonra şimdi ise oyunlar ve metaverse projeleri yükselişe geçti. Öyle ki metaverse sayesinde bütün bu olgular da iç içe girmiş durumda. 2021'in üçüncü çeyreğinde NFT işlem hacmi 10,67 milyar dolar olarak gerçekleşti. Araziler, avatarlar, taşıtlar, evler hatta 'dünyalar' almak mümkün bu dünyada.

Snoop Dog'un etkinlikler yapmak için Sandbox projesinde açtığı kulübe yakın olmak için çevresindeki bir araziye aralık ayında tam 450 bin dolar ödenmesi burada ortaya çıkan heyecanı gösteriyor. Bu dünya evler, yatlar, arabalar, uzayda seyahat, Mars'ta yaşam ve aklınıza gelebilecek birçok şeyi sunuyor. Tek gereken ise teknolojiyi de buna uygun inşa etmek. Sadece bu NFT'leri alıp satmakla ortaya çıkan ekonomi 7 milyar doların üzerinde.

Kendine has kullanım faydaları sunan NFT'ler de var bu dünyalarda. Özellikle oyunlarda oynadıkça ve görevleri tamamladıkça size gelir sağlayabilecek sistemler kuran metaverse projelerinin dışında hem e-ticaret alanında hem insan kaynakları alanında hem de influencerlar için inşa edilmeye başlayan yeni projeler de yolda. Yakın zamanda en çok ses getiren NFT ise Sandbox isimli proje içinde satılan Metaflower Super Mega Yacht isimli yat oldu. Bir kullanıcı bu süper yata 650 bin dolar ödedi.

KAÇIŞ NOKTASI

Dijital dünya tüm tantananın ardından ekonomik çıkarların dışında aslında bir kaçış noktası da olabilir. Gerçek mekanlardan uzaklaşmak isteyenler için bu açık dünya vadettiği sınırsız haz ile insanlar için çekici bir yer olabilir. Alışverişten görüşmelere kadar birçok şeyin daha kolaylaşacağı doğru ancak gerçek hayat ile olan bağı ne derece etkiler bunu zaman gösterecek.

AKILDA KALAN METAVERSE GIRIŞIMLERI

Facebook: Adını Meta olarak değiştirerek fitili ateşledi. Adidas: Metaverse dünyasına en bilindik NFT koleksiyonları ile işbirliği yaparak giriş yaptı. Snoop Dogg: Sandbox içerisinde araziler satın alan Rapçi Snoopverse evrenini kuracağını açıkladı.

METAVERSE'DE ARSA ALMANIN MALIYETI

Siz alır mıydınız bilmiyoruz ancak metaverse de fiyatı binlerce yüzbinlerce dolara çıkan satışlar gerçekleşiyor. Satış gerçek ancak ürünler sanal. Bunların arasında arsalar, atlar, yatlar katlar var. Çeşitli kanallardan karşınıza çıkan birkaç dikkat çekici satış ve rakamları şöyle:

-Sandbox'ta 450 bin dolara arazi satıldı

-Sandbox'ta 4,3 milyon dolara arazi satıldı

-Decentraland 2,43 milyon dolara arazi satıldı Birçokları bu işlemlere anlam veremezken, ilk alıcılar ellerindeki sanal ürünleri ikinci alıcılara (hatta üçüncülere) satmaya başladı. (Bu fiyatlar yazının yayına hazırlandığı 20/12/2021 tarihi fiyatlarıdır.)

GELECEKTEN PAY
İlke Çarkçı Toptaş - Meta Türkiye Ticari Direktörü

Metaverse kavramının herkes tarafından bilinmesini sağlayan olay hiç şüphesiz ki Facebook'un adını Meta olarak değiştirmesi oldu. Yatırımlarını metaverse çalışmalarına ve 'Horizon Worlds' isimli sanal gerçeklik dünyasına yapacağını duyuran şirket sadece bu adı ve sosyal medya hesaplarını alabilmek için Meta Financial Group'a tam 60 milyon dolar ödedi.

Meta Türkiye Ticari Direktörü İlke Çarkçı Toptaş, sosyal teknolojilerin uzun yolculuğunda bir sonraki evrim ve mobil internetin geleceği olarak tanımladığı metaverse'ün en önemli özelliğinin fiziksel dünyada yapılamayacak şeylerin, fiziksel olarak beraber olunamayan insanlarla ortak bir dene- yimi gerçekçi yaşayabilmenin yeri olduğunu belirtiyor. Eğitim alanında da etkisini ise şu sözlerle ifade ediyor; "Yaşanılan yer ve bütçeler nedeniyle erişilemeyen yerlerde eğitim de bu sayede mümkün olacak."

Horizon Home'u tanıtan Meta, metaverse bir ev inşasına başladı bile. Bu dünyada topluluklarla oyun oynayıp görüş- meler yapabilirken birlikte videolar izleyerek eğlenceyi sanal dünyaya taşımak mümkün. Meta piyasaya sürdüğü Oculus Quest 2 gözlüğünün yanı sıra bu ürünü destekleyici aparatlarla bu sanal dünyalardaki deneyimi artırmak üzere de yatırımlarına devam ediyor.

Toptaş, "Horizon Home'da Studio adında yeni bir kişisel çalışma alanı ortamını tanıttık ve bu yılın ilerleyen zamanlarında iş arkadaşlarınızla sanal dünyada bir araya gelebileceğiniz Horizon Workrooms'a özelleştirilebilir odalar ekleyerek, size işlerinizi halletmek için birçok farklı ortam arasında seçim yapma ve kendi şirket logolarınızı veya posterlerinizi odalarınıza yerleştirme olanağı sunacağız" diyerek sadece eğlence için değil yeni nesil ofis ortamı olarak da metaverse'ü işaret ediyor. Bu süreçte yalnızca ürün oluşturmanın yeterli olmadığını gördüklerini belirten Toptaş, "Aynı zamanda ekosistemler oluşturmaya yardımcı olarak milyonlarca insanın gelecekte bir payı olmasını, çalışmalarının karşılığını almalarını ve sadece tüketici olarak değil, üretici ve geliştirici olarak da gelişimden yararlanmalarını sağlamamız gerekiyor. Ülkemiz de bu anlamda dijital dönüşümün önemini kavramış durumda ve bu doğrultuda birçok girişim ve çaba olduğunu gözlemliyoruz" diyor.

KİM NE YAPTI?

EPIC GAMES: Dünyanın en çok oynanan oyunlarından Fortnite'ın da geliştiricisi olan Epic Games 1 milyar dolarlık yatırım turuna çıkarak metaverse trenine binmiş durumda. Ortaklıklarından biri de 200 milyon dolar katkı ile Sony.

NIKE: Şirket, metaverse akımına sessiz kalmayarak Nikeland isimli bir metaverse dünyası oluşturmak için en çok oynanan oyunlardan Roblox ile ortaklık kurduğunu açıkladı.

UNITY: Metaverse dünyalar için grafikler büyük önem taşıyor. Bu durumda da akla ilk gelen şirketlerden biri grafik motoru üreticisi Unity. Öyleki Facebook'un Meta adını aldığını duyurmasıyla Unity'nin hisseleri 100 dolardan 200 dolara çıkarak muazzam bir çıkış sergiledi. Şirketin metaverse dünyaları için grafiklerin tasarlanmasında köprü görevi görmesi bekleniyor.

MICROSOFT: Şirket metaverse akımında öne çıkan devlerden. Facebook ile stratejik ortaklık kurarak geleceğin dünyasında sadece oyunların olmayacağı düşüncesiyle görüntülü görüşme uygulaması Teams üzerinde çalışma odaları oluşturmak üzere harekete geçmiş durumda. Şirket kendi akıllı gözlüğü HoloLens serisinin de kullanılacağı Mesh isimli projesini de duyurdu.

NVIDIA: Son dönemde donanıma ihtiyaç olmadan internet bağlantısı ile kullanıcılara oyun oynama zevki sunan ekran kartı üreticisi Nvidia da şimdi de Omniverse adını verdiği üç boyutlu sanal dünyaları birbirine bağlayacak bir platfotm geliştirme çalışmalarına başlamış durumda. Aynı zamanda sanal fabrika oluşturmak için de alman otomotiv deli BMW ile ortaklığa imza attılar.

CHARLIE COHEN: Poekmon'un 25. Yıldönümünü kutlamak için İngiliz giyim markası Selfridges ile dijital bir alanda AR kullanarak alışveriş deneyimi sunan giyim markası bu sayede pokemon evreni ile gerçek dünyanın iç içe geçmesini de sağladı.

GUCCI: Roblox ile işbirliğine giderek Gucci Garden Experience koleksiyonunu tanıtan Gucci, meta-ticaretin geleceği için zemin hazırlayan markalardan biri.

SINIRLARIN ÖTESİNDE
Ender Özgün - Hepsiburada CMO'su

Metaverse oyun ve eğlencenin geleceği olabilir. Peki ticareti ve alışverişi nasıl etkileyecek? Hepsibuara CMO'su Ender Özgün, "Geleceğin dünyasına hazırlanıyoruz" diyor ve 'Yüzünde Gör' uygulaması ile metaverse evrenine ısınma hazırlıklarına başladıklarını ifade ediyor. Bu uygulama ile makyaj alışverişlerinde müşterilerinin ürünleri yüzlerinde deneyebildiklerini ve beğendikleri taktirde satın alabildikleri bir teknoloji kullanılıyor. "Metaverse'ün, kanal ve olanakları, konvansiyonel pazarlama sınırlarının ötesine taşıyacak. Yaratıcı yöntemler bulmaya, bu sanal evrende pazarlamanın yeni sınırlarını bulmaya ve sınırları zorlamaya sevk edeceğini düşünüyorum" diyor Özgün.