Hem yeşil hem akıllı…
Gamze Karagöz / INBUSINESS
Turizm alanında dünyanın en iddialı lokasyonlarından biri olan Türkiye, 2023 yılında 56,7 milyon turist ağırladı. Kültür ve Turizm Bakanlı- ğı'nın bu seneki hedefi ise 60 milyon turist, 60 milyar turizm geliri elde etmek. Kişi başına gecelik harcamanın 99 dolara yükseldiği düşünüldüğünde, bu önemli gelir kalemini güçlendirmek için çok çalışmak gerek. Turizmde sürdürülebilirlik de bu konuda atılan en önemli adımlardan biri.
Ülkemizdeki tüm tesislerin 2030 yılına kadar sürdürülebilir turizm sertifikasına sahip olması bekleniyor. Nitekim Türkiye'nin de bu konuda attığı çok önemli adımlar var. Bu adımlara geleceğiz ancak küresel çabayı da es geçmek olmaz. Ekim 2008'de Uluslararası Doğayı Koruma Birliği'nin (IUCN) Dünya Koruma Kongresi sırasında hükümet, kamu sektörü, STK'lar, işletmeler, sosyal kuruluşlar ve BM'den 6 bin 600'den fazla liderin katıldığı bir izleyici kitlesine, ilk Uluslararası Küresel Sürdürülebilir Turizm Standardı, Küresel Sürdürülebilir Turizm Kriterleri aktarıldı. Böylelikle kriterler, ilk kez sürdürülebilir turizmi tanımlamak ve uygulamak için ortak bir dilde birleştirerek tek şemsiye altında toplandı. Bugün büyük özel şirketler, ulusal ve yerel hükümetler, destinasyonlar, uluslararası kuruluşlar ve önemli belgelendirme kuruluşları Küresel Sürdürülebilir Turizm Konseyi'nin (GSTC) üyeleri arasında.
Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı – TGA da Küresel Sürdürülebilir Turizm Konseyi (GSTC) ile iş birliği anlaşması imzalayan kuruluşlardan. Anlaşmanın imzalanması, Türkiye'nin dünyada GSTC ile zorunlu bir ulusal program geliştiren ilk hükümet olması nedeniyle, sürdürülebilirlik yolunda örnek bir adım teşkil ediyor. Yeni program sayesinde Türk turizm sektörü, küresel sürdürülebilirlik uygulamalarına hız kazandırdı. Türkiye'yi sürdürülebilir turizmde ön plana çıkaran bu anlaşma, ülkemizin geçen yıl sonunda imzaladığı Paris İklim Anlaşması'nın hedeflerine ulaşmasını ve Avrupa Yeşil Mutabakatı'ndan doğan yükümlülüklerini yerine getirmesini de kolaylaştıracak.
GSTC sertifikasyon sayısı artıyor...
Geçen yıl turizm sektöründe sürdürülebilirliğe yönelik bir dönüşüm başlatan Türkiye'nin, GSTC ile yaptığı iş birliği, ülkemizi uluslararası arenada güçlü bir rakip olarak öne çıkarırken, uluslararası turizm trendlerini yakalamasına da yardımcı oluyor.
Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB) Başkanı Müberra Eresin, "Türkiye Sürdürülebilir Turizm Endüstri Kriterleri (TR-I), Konaklama tesislerinde kademeli olarak hayata geçirmeye başlandı. Bu çerçevede GSTC kriterlerinin tamamı, değiştirilmeksizin Türkiye Sürdürülebilir Turizm Endüstri Kriterleri- TR-I tarafından benimsendi. Bu da bahsi geçen GSTC sertifikasyonu için temel teşkil ediyor. Bu gelişmeler sektörümüzün gelişimi için mutluluk verici" diyor.
Nitekim GSTC-Sürdürülebilir Turizm Programı kapsamında birinci ve ikinci aşama sertifika sayısı 16 bin 36'ya, en üst seviye olan üçüncü aşama sertifika sayısı ise 824'e ulaşmış durumda.
2023 yılında 1 milyar 286 milyon olarak kaydedilen uluslararası turist sayısının 2024 yılında pandemi öncesindeki 1 milyar 450 milyona, 2030'da ise yaklaşık 1 milyar 800 milyona ulaşması bekleniyor. Dolayısıyla ülkemizdeki tesislerin attığı adımlar global pastadan alacağımız adımlar adına çok kıymetli.
Fairmont Quasar İstanbul, Swissôtel The Bosphorus, Sofitel İstanbul Taksim, Swissôtel Büyük Efes, The Galata İstanbul Hotel Mgallery, Swissôtel Ankara ve Raffles Istanbul ile sektörde hizmet veren Accor Türkiye, bu konuda hassas çalışmalar yürüten gruplar arasında yer alıyor.
Accor Türkiye Operasyon Başkan Yardımcısı Sinan Köseoğlu sürdürülebilirlik hedeflerinde çevresel etkiyi azaltma, sosyal sorumluluğu teşvik etme, sorumlu tedarik zinciri yönetimi, misafir deneyimini geliştirme başlıklarına odaklandıklarını belirtiyor. Yenilenebilir enerji kaynaklarını mümkün olduğunca otellerine entegre eden Accor Türkiye, bu kapsamda güneş panellerinin, rüzgar türbinlerinin veya diğer yenilenebilir enerji teknolojilerinin otellerde kurulmasıyla, fosil yakıtlara olan bağımlılığı ve karbon emisyonlarını azaltmayı hedefliyor. Gıda ve içecek yönetiminde yerel ve organik malzemelerin temin edilmesini, verimli yönetim uygulamalarıyla gıda israfının azaltılmasını ve misafirlere sürdürülebilir yemek seçenekleri sunulmasını amaçlıyor. Su ve enerji tüketimini azaltmak için çarşaf yeniden kullanım programları uyguluyor.
Renovasyon dönemi
50 yıldır turizm sektöründe faaliyet gösteren Barut Ailesi'nin üçüncü nesil temsilcisi olan Ali Ramiz Barut'un amiral koltuğunda oturduğu BHM bünyesinde Akra markasıyla 6 otel bulunuyor ve bu oteller sürdürülebilirlik hedeflerini gözeterek faaliyetlerini sürdürüyor.
Ali Ramiz Barut, "2024 yılı itibarıyla devreye aldıkları Gri Su Geri Kazanım projemiz ile arıtılan suyun laboratuvar analizlerini yapıyor ve bu su bahçe sulamalarında kullanıyoruz. Bu proje ile birlikte yaklaşık yüzde 30 su tasarrufu hedefimiz var. Kurakçıl peyzaj ile bahçe gübre kullanımını yüzde 98,4 azalttık. Odalardaki hareket ve varlık sensörleri sayesinde enerji tasarrufuna yüzde 20 ila 28 oranında katkı sağlamayı planlıyoruz. Sıfır atık kapsamında ise sebze artıkları baharat haline dönüştürülüyor veya kök sebze artıkları sos yapımında kullanılıyor. Tesislerinde kağıt ve pet şişişe kullanımını minimum seviyeye indirdik. Yenilenebilir enerji kaynaklarından en etkin biçimde faydalanabilmek amacıyla güneş enerjisi santrali yatırımına başladık. Ülkemizin farklı bölgelerinde devam ettirdiğimiz GES projelerinin 4.3 MW gücündeki ilk santrali şu anda faaliyet gösteriyor. Geri kalan toplamda 16.1 MW kurulu gücü bulunacak santrallerin ise önümüzdeki üç ay içinde devreye alınması planlanıyor. Bu proje sayesinde yıllık elektrik tüketiminin yaklaşık yüzde 95'ini kendi ürettiği yenilenebilir enerji ile karşılayacak."
Yapay zeka ile israf kontrolü
Aksoy Holding'in turizm endüstrisindeki en önemli yatırımı olan Conrad Istanbul Bosphorus da 2030 yılına kadar karbon ayak izini yarı yarıya azaltmayı hedefliyor. Otel sürdürülebilirlik politikalarından elde ettiği verimi ise çevresel etkileri azaltma ve doğal kaynakları koruma konularında attığı adımların sonuçlarıyla ölçüyor. Örneğin gastronomi alanında gerçekleştirdiği sürdürülebilir üretim ve tedarik zinciri yönetimi çalışmalarıyla organik tarımı teşvik ediyor, yerel ürünleri tercih ediyor ve atık yönetimine odaklanıyor. Conrad Istanbul Bosphorus yaptığı çalışmalarda yapay zeka teknolojisine de yer veriyor. Özellikle enerji ve su tasarrufu konusuna oldukça hassasiyet gösteren otel, plastik kullanımlarını minimuma indirmiş durumda. Su hassasiyeti örneği olarak otel bünyesinde kullandığı gri su sistemi ile odalarda kullanılan, arıtılan suyu rezervuarlarda kullanıyor ve bu sayede büyük ölçüde su tasarrufu sağlıyor.
Ayrıca misafirlerine karbon nötr toplantılar yapma imkanı sağlıyor. Ev sahipliği yaptığı tüm toplantı ve etkinliklerin karbon ayak izini, ödüllü performans yönetim platformu LightStay ile hesaplayarak karbon azaltma projelerine yatırım yapıyor. Önemli ve titiz bir çalışmanın sonucu olarak bu sene hayata geçirdiği 'Green Ramadan' programı ile de yerel kaynaklara ve sıfır atık kavramına dair farkındalığı arttırmaya başlayan otel, şeflerin sürdürülebilir mutfaklarda yenilenebilir kaynaklar kullanıp işletmelerine yardımcı olmak için yapay zeka teknolojisi geliştiren Winnow sistemini kullanıyor. Yapay zeka destekli Winnow Vision ile sistem, mutfaktaki gıda atıklarının fotoğraflarını çekerek ölçüm yapıyor ve hangi gıdaların çöpe atıldığını tanımlayarak kaydediyor. Kaydettiği verileri işleyerek neden ve nerede gıda israfının gerçekleştiğini, atıkların değerini belirliyor. Böylece, verileri kullanarak mutfakları daha verimli hale getiriyor ve şeflerin gıda israfını minimize etmek için uygun kararlar almasına yardımcı oluyor. Mutfak stratejilerine Green Breakfast ile devam edecek olan Conrad Istanbul Bosphorus, açık büfe uygulamasının yarattığı gıda israfını minimize etmek için kahvaltı operasyonlarında da benzer önlemler alarak yıl boyunca atık miktarını kontrol altında tutacak. Şunu da söylemeden geçmemek gerek ki Conrad Istanbul Bosphorus Türkiye'nin ilk "Sürdürülebilir Turizm Sertifikasına" sahip otelleri arasında.
Son üç yılın en düşük israfı
Tüm tesisleri Sürdürülebilir Turizm Sertifikası'na sahip olan Martı Hotels & Marinas sürdürülebilirlik uygulamaları sayesinde şimdiye kadar hayata geçirdiği çalışmalardan son üç yılda kişi başı enerji tüketimi başta olmak üzere birçok noktada önemli verimler elde etti. Tüm bunların yanında 3 MWM kapasiteli güneş enerji santrali (GES) projesi halihazırda devam ediyor. Ayrıca tesislerindeki yeşil alanlarda damlama sulama sistemiyle bitkilere doğrudan su vererek buharlaşma kaybını azaltıyor. Kimyasal tüketimini kontrol altında tutmak için havuzlarda ve diğer kimyasal kullanılan yerlerde otomatik dozajlama makinesi kullanılıyor.
Enerjisinin tümü güneşten
Sürdürülebilirlik konusunda yatırımlarını hızlandıran Gloria Hotels&Resort otellerinin tüm enerjisini güneşten alıyor. Antalya'nın Elmalı ilçesinde 74,67 hektarlık alanda, 62,5 MWm/62,5 MWp/53,6 MWe gücünde GES projesi kuran otel 2024 yılı itibarıyla sürecini tamamladı. Gloria Hotels & Resorts 2020 – 2022 yılları kıyaslandığında yüzde 46 su tasarrufu, yüzde 10 enerji tasarrufu sağlandı.
Gloria Sports Arena'da 2023 yılında misafirlerine toplam 4 bin 253 adet matara vererek bu mataralar ve sebiller sayesinde 0,5 lt'lik plastik su şişelerinde 31 bin 925 adet azalma elde etti ve bu operasyonu ile 335 bin 213 kg plastik atığı önlemiş oldu. Özaltın Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Gloria Sports Arena CEO'su Elif Özdemir, "Gelecek hedeflerimiz arasında 2028 yılına kadar yüzde 20 daha az karbon emisyonu yaratmak, tasarrufları en yüksek seviyeye çıkarmak var. Tüm bunlara ek olarak atık miktarını da minimuma indirmek de diğer gündem maddemiz" diyor.
Eko ofisler
Liberty Hotels&Resots, GSTC'nin tüm kriterlerinin yerine getirildiği 3. Seviye Sürdürülebilir Turizm Sertifikasına sahip. Ayrıca grubuna yeni katılan tesisler için de gerekli başvuru süreçlerini tamamlamış durumda. Sürdürülebilirlik politikalarını yerine getirirken yaptığı uygulamalardan biri de eko ve barlar. Barlarının birçoğunda geri dönüşümden elde edilen ahşap malzemeler kullanarak bu sayede yüzde 100 geri dönüşüm sağlıyor. Liberty uyguladığı sürdürülebilirlik politikaları ile enerji ve su tüketimindeki yaklaşık yüzde 5 azalma, atık miktarındaki yüzde 10 düşüş ve geri dönüşüm oranlarının yüzde 20 seviyesinde artış elde etti.
2030 yılına kadar gıda atığını yüzde 60 azaltma hedefiyle ilerlediklerini anlatan Sofitel Istanbul Taksim Kalite ve Sürdürülebilirlik Direktörü Pınar Doker, elektrik enerjisinin yüzde 54'ünü yenilenebilir enerji kaynaklarından ürettiklerine dikkat çekiyor.
10 markası, 12 oteli ve 5 bine yakın yatak kapasitesiyle hizmet veren Elite World Hotels & Resorts bünyesindeki tüm otelleri, Küresel Sürdürülebilir Turizm Konseyi'nin (GSTC) denetimlerinden geçerek Sürdürülebilir Turizm Sertifikası almaya hak kazandı. Sertifikalandırma sürecinin işletmeleri sürdürülebilirlik konusunda devamlı gelişmeye yönlendirdiğini ve müşterilerinde bu konuda bilincinin artmasına neden oluyor. Elite World, bu amaçla müşterilerine sunduğu hizmetlerde ve günlük operasyonlarda kullanılan malzeme seçiminde çevre dostu olanları tercih ediyor.
BN Hotel Thermal & Wellness Yönetim Kurulu Üyesi Yusuf Narlı ise sürdürülebilirlik hedeflerini yerine getirirken uyguladıkları yöntemler arasında yerel bölge halk istihdamı olduğunu anlatıyor.