Yüksek teknoloji hattı

Mustafa Orhun Çetin / INBUSINESS

Dijital yaka çalışanlar her sektörde olduğu gibi enerji sektöründe de önemini her geçen gün artırıyor. Özellikle ortaya çıkan büyük verinin yönetimi için veri analitiği ve otomasyon teknolojilerinin geçirdiği dönüşüm bunun en büyük nedenleri arasında. Böylelikle enerji üretimi, dağıtımı ve tüketimi daha da verimli hale getiriliyor. Enerjisa Enerji Bilgi Teknolojileri ve Dijital İş Yönetimi Başkanı Mehmet Fırat, "Akıllı şebeke teknolojilerinin geliştirilmesine katkı sağlamalarıyla birlikte şirketlere daha iyi şebeke izleme, yönetme ve enerji tüketimini optimize etme imkanı sunulabiliyor" diyor.

Bugünlerde enerji şirketi denildiğinde akla ilk olarak yeşil ya da yenilenebilir enerji kategorisi geliyor. Türkiye'de kurulu güç bakımından yenilenebilir enerjinin payı yüzde elliyi geçerek baskın tür haline geldi. Dönüşümün hızlanma nedenleri arasında da yine dijital yakanın etkinliğini artırması bulunuyor. Dijital yaka sadece veriyi yönetmekle ve otomasyonu eline almakla yetinmiyor bir yandan da eskiye nazaran manuelden dijitale geçen sistemleri siber saldırılara karşı da savunuyor. Fırat, "Bu da kritik olan enerji altyapısını koruma açısından büyük bir öncelik haline geliyor. Aynı zamanda veri bilimi, yapay zeka ve enerji mühendisliği gibi alanlarda uzmanlaşmış dijital yaka çalışanlarına olan talep artıyor" diyor.

İhtiyaç yeniliği getiriyor

Türkiye'de akıllı şebeke teknolojileri konusunda yatırımlar yapıldığına değinen Fırat, elektrik dağıtımında uzaktan izleme ve kontrol sistemlerinin kullanımıyla şebeke verimliliğinin artırıldığını belirtiyor. Dijital dönüşüm için gerekli becerilere sahip uzmanlara olan talep artarken Mehmet Fırat, enerji sektöründe dijitalleşme konusunda eğitim ve yetenek geliştirme programlarının çok önemli olduğunu vurguluyor. Rekabetin yoğun yaşandığı sektörde kamu, özel sektör ve akademinin iş birliğinin kilit değer taşıdığını söylüyor ve ekliyor:
"Teknoloji dünyasında yer alan tüm trendlerin bir ihtiyaçtan dolayı ortaya çıktığını unutmayarak bu yeniliklerin neden yapıldığını araştırmak ve anlamak, gelecekteki ihtiyaçları da keşfetmeye yardımcı olacak. Bu sayede hangi alanda gelişim kat edilmek istendiği de kendiliğinden ortaya çıkacaktır."

Tüketici değil türetici

Yalnızca üretici değil tüketicinin rolü de enerjinin geleceğinde etkili olacak. Halihazırda tüketilen enerji yenilenebilir kaynaklardan seçilerek çevreye karşı olan sorumluluk adına bireysel adım atılabilir. "Geleceğin enerji dünyası mikro şebekeler, elektrikli arabalar, bataryaların entegre olduğu çok daha karmaşık bir yapıya bürünüyor" diyen Fırat, tüketicinin bu yapıdaki rolüne de şu sözlerle atıfta bulunuyor: "Burada müşterinin konumu da değişiyor. Prosumer ya da türetici olarak adlandırdığımız, bizimle birlikte üreten, tüketen, para kazanan, yatırım yapan, dağıtık üretim yatırımlarını yapıp, elektrikli aracını şarj eden, fazla elektriğini komşusuna sattığı yeni bir müşteri kavramından bahsediyoruz. Organik bağlarımızın çok daha yoğun olduğu klasik sek- törün yeniden yapılandığı bir dünya burası."

Enerjisa Enerji'nin bu dünyayı tasarlama rolü olduğunu ifade ediyor Fırat ve ekliyor: "Bilgi Teknolojileri ve dijitalleşme odağında inisiyatiflerimizi bu doğrultuda konumlandırıyoruz. İnisiyatiflerimiz verimlilik ve performansın ötesinde, müşterilerimize ve çalışanlarımıza daha güçlü deneyim yaratacak, yeni iş modelleri ile sektörü büyütecek yaklaşımla ilerliyoruz."

Orta ve uzun vadede sadece şirketi değil, enerji sek- törünün dijital dönüşüm ve kabiliyetlerini de artırmak üzerine çalışılıyor. Akademi, özel sektör, kamu ve alanda çalışan STK'lar ile yakın iş birlikleri geliştirilmesine önem veriliyor. Uzun vade odağında dijital alanda Ar- Ge faaliyetlerini de bugünden yoğunlaşılarak ileriye dönük adımlar atılıyor. Fırat, "Enerji sektörünün geleceği- ni çok parlak görüyorum" diyor.

Teknolojik gelişmeler

Enerji sektöründe IoT, yapay zeka, hiper otomasyon, bulut teknolojiler ve blok zincir gibi farklı yeni nesil teknolojilerin kullanımı ile birbirlerini tamamlayarak farklı değer önerileri sunuluyor. Fırat, "İlk değer önerisi verimlilik ve optimizasyon olarak karşımıza çıkıyor. Varlıkların yaşam döngüsü, bakım, tahminleme, veri işleme ve görselleştirme gibi başlıklarda temelde bir işi daha iyi yapma üzerine katkı sağlıyorlar" diyor.

İkinci değer ise yapay zekanın da dahil olmasıyla çağrı merkezlerindeki iş yapış biçimlerinin olumlu yönde gelişerek daha verimli bir iş akışı oluşturması. Fırat değindiği üçüncü ve son değer ise veri odaklı modellerin daha önce olmayan yepyeni iş modellerini oluşturmasıyla büyüme fırsatı yaratması. Fırat, "Blok zincirin finansal piyasalardaki etkisi, e-mobilite'deki enerji ticaretinin dijital piyasa ve işlemler içinde yeni yaklaşımlarla yürütülmesi gibi örnekler, bizi veri odaklarını kullanarak yeni bir geleceğe doğru taşıyor" diyor.

Bir de işlem kanıtı olarak blok zincir teknolojisinin kullanılma durumu var. Şirket müşterilerinin tükettikleri elektrik enerjisinin kaynağının yenilenebilir ener- jiden üretildiğini kanıtlamak için blok zincir üzerinden yeşil enerji sertifikası hizmeti de veriyor.

Veri üreten organizma

Öngörü, üretim, dağıtım, planlama... Enerji sektörü tüm bu süreçler nedeniyle en büyük veri hacmine sahip alanlardan biri. Fırat, "Sektör olarak ürün ve hizmet sunmanın yanında aslında veri üreten büyük organizmalarız. Enerji sektöründe 11 milyon tüketim noktasından anlık enerji çekişleri ve girişlerini yönetiyoruz. Üç elektrik dağıtım bölgesinde yer alan 14 ilde enerjiyi dağıtıp satışını gerçekleştiriyoruz" diyor.

Şirketin etki alanı içindeki her dört kişiden birine dokunduğunu vurguluyor Fırat. Bu nedenle de çok büyük bir veri hacmi ortaya çıkıyor. Her gün bu veri setini daha da büyüttüklerini söyleyen Fırat devam ediyor: "Yapay zeka ve veri analitiği yöntemleri, enerji sektörün- deki birçok başlıkta değer yaratıyor."

Gelecekte enerji sektöründeki teknoloji ve dijital ekosisteme liderlik ederek, Türkiye'nin çevik ve yenilikçi enerji şirketi olarak hayata dokunan çözümler üretmeye devam etmek ise şirketin ana hedeflerinden biri olarak gözüküyor.