Hava kalitesinin artırılması için çağrı
Çevre, İklim ve Sağlık için İşbirliği Projesi (ÇİSİP) çatısı altında bir araya gelen sivil toplum kuruluşları ve kurumlar, Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) güncellediği hava kirliliği kılavuz değerlerini Türkiye'nin de benimsemesi için çağrıda bulundu.
Sağlık ve Çevre Birliği (HEAL), Halk Sağlığı Uzmanları Derneği (HASUDER) ve Kocaeli Üniversitesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı tarafından, Türkiye'de çevre sağlığı alanında çalışan aktörleri buluşturma amacıyla hayata geçirilen ÇİSİP'ten yapılan açıklamaya göre, DSÖ hava kirliliğinden kaynaklanan milyonlarca can kaybını önlemek için kılavuz değerlerini güncelledi.
DSÖ'nün yeni kılavuz değerleri kapsamında, insan sağlığına en çok zarar veren hava kirleticilerinden biri olan kanserojen ince partikül madde PM2.5 için sınır değeri yıllık 10 μg/m3'ten (metreküpte mikrogram) 5 μg/m3'e, günlük 25 μg/m3'ten 15 μg/m3'e indirildi.
Kalp damar ve akciğer rahatsızlıklarına yol açan PM10 için ise yıllık sınır değeri 20 μg/m3'ten 15 μg/m3'e, günlük değer de 50 μg/m3'ten 45 μg/m3'e, fosil yakıtlardan kaynaklanan azot dioksit (NO2) için ise değer yıllık 40 μg/m3'ten 10 μg/m3'e düşürüldü.
Söz konusu kirleticilerin havadaki miktarı bu değerleri aşması durumunda insan sağlığı için tehlike oluştururken, PM2.5 için önerilen seviyenin yakalanmasıyla dünyada bu nedenle yaşanan ölümlerin yüzde 80'inin önlenebileceği hesaplanıyor.
ÇİSİP çatısı altında bir araya gelen STK ve kurumlar, DSÖ'nün güncel hava kirliliği kılavuz değerlerini Türkiye'nin de sınır değer olarak benimsemesi için çağrı yaptı.
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı Prof. Dr. Çiğdem Çağlayan, DSÖ'nün kapsamlı bilimsel kanıtlara dayanarak belirlediği yeni sınır değerlerin tüm dünyada halk sağlığının korunması için gerekli olan hava kalitesi düzeyleri olduğuna dikkati çekerek, şunları kaydetti:
"Temiz hava solumak hem bir insan hakkı hem de sağlık için en temel gereklilik. Ne yazık ki özellikle düşük ve orta gelirli ülkeler başta olmak üzere 2019'da küresel nüfusun yüzde 90'ından fazlası PM2.5 için belirlenen sınır değerlerin aşıldığı bölgelerde yaşıyordu. Yeni açıklanan DSÖ hava kalitesi sınır değerlerine göre, ülkemizde hiçbir yerde hava kalitesi sağlıklı düzeylerde değil. Bu nedenle bir an önce yeni sınır değerleri dikkate alarak hava kirliliği ile mücadele etmemiz gerekiyor."