Cumhuriyet tarihinin en yüksek aylık ihracatı
Toplantıda konuşan Ticaret Bakanı Ömer Bolat, konuşmasında, ihracatı artırmaya ve ithalatı düşürmeye yönelik atılan adımlar neticesinde, 2024'ün ilk çeyreğinde yüzde 5,7'lik büyümenin yüzde 1,6'sının dış ticaretten geldiğini dile getirdi.
Dünya ihracatının düştüğü bir dönemde Türkiye'nin küresel mal ihracatından aldığı payın yüzde 1,02'den yüzde 1,08'e yükseldiğini ifade eden Bolat, hizmetler ihracatında da küresel payın yüzde 1,25'ten yüzde 1,29'a çıktığını söyledi.
"Cumhuriyet tarihinin en yüksek aylık ihracatına ulaştık"
Mayıs ayının dış ticaret açısından rekorlarla geçtiğini belirten Bolat, şunları kaydetti:
"Şimdi görevde olan hükümetimizin bir mensubu olarak birinci yılı doldurduğumuz bu günde sizlere çok güzel rekorlar ve müjdeli haberleri açıklamanın sevinci ve heyecanı içindeyim ve ilk rekorumuzu şimdi açıklıyorum. Tarihin en yüksek mayıs ayı ihracatını 2024 Mayıs ayında başardık. Yüzde 11,4'lük artışla 24,1 milyar dolara ulaştık. Bir yıl önce mayısta 21,6 milyar dolardaydık. Böylece tarihin en yüksek mayıs ayı ihracatına ulaşmış olduk. Tam 2,5 milyar dolarlık bir artış başarılmış oldu. Cumhuriyet tarihinin en yüksek aylık ihracatına ulaştık, 24,1 milyar dolarla. Mayıs 2024 yüzyılın ve 1207 ayın en yüksek aylık ihracatı oldu. Bu açıdan bugün gerçekten büyük bir gün, mutlu bir gün."
Yıllıklandırılmış ihracatta da 260,1 milyar dolarla Cumhuriyet tarihinin rekorunun kırıldığını dile getiren Bolat, böylece son bir yılda 6 milyar dolarlık net artışın kaydedildiğini bildirdi.
"İthalatımız mayıs ayında yüzde 10,3 azaldı"
Bakan Bolat, ithalatın ise mayısta yüzde 10,3 azaldığını belirterek, şöyle devam etti:
"Bu da 3,5 milyar dolarlık bir azalma demektir ve 34,1 milyar dolardan 30,6 milyar dolara ithalatımızı azaltmayı başardık. Dış ticaret açığımızın da azalması, bu şekilde hızlandı. Mayıs ayında, ihracattaki artış ve ithalattaki azalışın etkisi ile dış ticaret açığımız yıllık bazda yüzde 48 azalarak 6,5 milyar dolara geriledi. Neydi 2023 Mayıs'ta? 12,5 milyar dolarlık dış ticaret açığımız vardı. Net 6 milyar dolar bir tasarruf başardık."
Bolat, bu gelişmeden sonra ihracatın ithalatı karşılama oranının da 15,3 puanlık yükselişle yüzde 78,7 seviyesine çıktığını aktardı.
"Dış ticaret açığımız ilk 5 ayda 36,8 milyar dolara geriledi"
Yılın ilk 5 aylık dönemine ilişkin verileri de paylaşan Bolat, şunları kaydetti:
"2024 yılının ilk 5 ayında ihracat bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 4,5 oranında artışla 106 milyar 914 milyon dolara yükselmiştir. Böylece ilk 5 ayda net 4,6 milyar dolar artışı sağlamış olduk. Aynı şekilde ithalatta da aylık itibarıyla ilk 5 aya baktığınızda yüzde 9,2 azalışla 143 milyar 674 milyon dolara ithalatımız geriledi. İthalattaki 5 aylık azalma 14,6 milyar dolar oldu. İhracatımızdaki net artış ne kadar? 4,6 milyar dolar. Toplam 19,2 milyar dolarlık bir döviz tasarrufu sağlamış olduk. Dış ticaret açığımız ilk 5 ayda üçte birden fazla, yüzde 34,4 düştü. Böylece 36,8 milyar dolara geriledi. Geçen yıl aynı dönemde ilk 5 ayda 56 milyar dolar açığımız vardı. Böylece ilk 5 ayda toplamda 19,2 milyar dolar dış ticaret açığımızı düşürmüş olduk."
"Şimdi turizm ve lojistiğin altın dönemine giriyoruz"
Ticaret Bakanı Bolat, "Şu anda mayıs sonu itibarıyla yıllıklandırılmış dış ticaret açığımız sadece 87 milyar dolardır. Nereden geldik? 122,2 milyar dolardan geriye geldik 1 yıl içinde. Tasarrufumuz ne kadar oldu? 35,2 milyar dolar oldu." diyerek, ithalatın azaldığına dikkati çekti.
Yılın ilk 5 ayında hizmet ihracatının bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 8 artış göstererek 36,2 milyar dolar seviyesine yükseleceğini tahmin ettiklerini dile getiren Bolat, sözlerini şöyle tamamladı:
"Şimdi turizm ve lojistiğin altın dönemine giriyoruz. Haziran, temmuz, ağustos, eylül, ekim ayları turizm gelirleri, lojistik gelirleri açısından çok önemli aylar. Bu rakamlar hızla yükselecek. İnşallah yıl sonunda 110 milyar dolar hedefimizi tutturacağız. Yılın ikinci yarısında gerçekten ihracatta yüksek bir hıza erişeceğiz. İnşallah aylık ortalamalar 22,5, 23 milyar doların altına düşmesin diye gayret edeceğiz. Gelecek yıl ihracatta 24 milyar dolar ortalamalar, 2026'da da 25 milyar dolar aylık ortalamalarla orta vadeli programın 2026 sonu hedefi olan 302 milyar dolar mal ihracatına ulaşacağız."
Mayısta yakalanan sıçrama büyük moral oldu
Toplantıda konuşan TİM Başkanı Gültepe ise, ilk dört ayda genel olarak yatay bir seyir izleyen ihracatta mayıs ayında yakalanan sıçramanın kendileri için büyük moral olduğunu söyledi.
Emek yoğun sektörlerde devam eden daralmaya rağmen elde edilen başarının çok daha anlamlı olduğunu vurgulayan Gültepe, şöyle devam etti:
"Genel Ticaret Sistemi (GTS) kayıtlarına göre, Mayıs'ta 24,1 milyar dolarla tüm zamanların aylık ihracat rekorunu kırdık. Geçen yılın aynı ayına göre yüzde 11,4 artıdayız. Ocak-Mayıs dönemindeki 5 aylık ihracatımız ise yüzde 4,5 artışla 106,9 milyar dolara ulaştı. Hizmet İhracatçıları Birliğimizin çalışmasına göre Mayıs'ta hizmet ihracatımızın da 9 milyar dolar civarında gerçekleşeceğini öngörüyoruz.
20 sektörün ihracatında artış kaydedildi
Sektörler özelinde baktığımızda otomotiv 3,2 milyar dolarla yine ilk sırada yer alıyor. Otomotivi 3 milyar dolarla kimya, 1,6 milyar dolarla hazır giyim, 1,5 milyar dolarla elektrik-elektronik ve 1 milyar 466 milyon dolarla çelik sektörü takip etti. Makine ile savunma ve havacılık sektörlerimiz tarihlerinin en yüksek aylık ihracatını gerçekleştirdi. Geçen ay 20 sektörümüz ihracatını artırırken, 6 sektörümüzde düşüş kaydedildi. Oransal olarak ihracatını en fazla artıran sektörlerimiz ise yüzde 65 ile fındık ve mamulleri, yüzde 59 ile savunma ve havacılık, yüzde 25 ile mücevher, yüzde 24 ile kimyevi maddeler ve yüzde 18 ile meyve-sebze mamulleri oldu. Rekabet gücü zayıflayan emek yoğun sektörlerimiz mayıs ayını da ne yazık ki ekside kapattı. Örneğin küresel talep artışına rağmen hazır giyim sektörü bu ay da artıya geçemedi. Çimento, cam, seramik ve toprak ürünleri ihracatımız yüzde 5,7, deri yüzde 8,3, tütün ise yüzde 18 geriledi. Firmaların yasal merkezini baz alan TİM verilerine göre geçen ay 55 ilimiz ihracatını artırdı. En çok ihracat yapan 5 ilimiz, İstanbul, Kocaeli, Bursa, Ankara, İzmir şeklinde sıralandı. Ankara, Sakarya, Konya, Tekirdağ, Eskişehir, Giresun, Erzurum ve Bartın tarihlerinin en yüksek ihracatına imza attı. "
Parite nedeniyle ihracatta 77 milyon dolar kayıp yaşandı
Mustafa Gültepe, geçen ay bin 334 firmanın ilk kez ihracat gerçekleştirdiğini bildirdi. Söz konusu firmaların ihracata 109 milyon dolar katkı sunduğunu belirten Gültepe, "Kilogram birim ihracat değerimiz 1,43 dolar oldu. Parite geçen ay ihracatımızı negatif etkiledi. Mayıs ayında pariteden kaynaklı 77 milyon dolarlık kayıp yaşadık" dedi.
En çok ihracatın sırasıyla Almanya, ABD, Birleşik Krallık, Irak ve İtalya'ya yapıldığını anlatan Gültepe, şunları söyledi:
"Birleşik Arap Emirlikleri, Hollanda, Pakistan ve Suudi Arabistan'a ihracatta dikkat çekici artışlar kaydettik. Bu ay 103 ülkede yüzde 10'un, 61 ülkede yüzde 50'nin üzerinde ihracat artışı kaydettik.
Genel tabloda ise 131 ülkeye ihracatımızı artırdık. Hollanda, Pakistan, Singapur, Slovakya ve Moğolistan'a ihracatta rekor kırdık. En çok ihracat yaptığımız ülke grupları arasında Avrupa Birliği 9,9 milyar dolarla yine ilk sırada yer aldı. Avrupa Birliği'ni 4 milyar dolar Yakın ve Orta Doğu, 3,7 milyar dolarla Diğer Avrupa, 2,2 milyar dolarla Orta Asya ve Uzak Doğu ve 1,6 milyar dolarla Kuzey Amerika izledi. Avrupa kıtasının toplam ihracatımızdaki payı yüzde 57 oldu. Verilerden de görüldüğü gibi
Avrupa Birliği bizim en büyük pazarımız. Geçen hafta Ticaret Bakanımızla TİM Brüksel Ofisi'nin açılışını gerçekleştirdik. Brüksel Ofisimizin Avrupa Birliği ile ticari ilişkilerin gelişip derinleşmesinde önemli bir rol üstleneceğini düşünüyoruz. Heyet programlarımız da hız kesmeden devam ediyor. 5 ayda 40 ülkeye 63 ticaret, 9 alım heyeti düzenledik."
Son iki ayda ÜFE yüzde 6 artarken kur yüzde 1 geriledi
İhracatla ilgili güncel konuları da değerlendiren Mustafa Gültepe, yüksek maliyetler nedeniyle emek yoğun sektörlerin fiyat tutturmakta zorlandığının altını çizdi. Gültepe, sözlerini şöyle tamamladı:
"Üretim maliyetlerimizde artış sürerken döviz kuru yükselmek bir yana değer kaybediyor. Örneğin son iki ayda üretici fiyatları yaklaşık yüzde 6 artarken, dolar kuru yüzde 1 geriledi. Diğer taraftan ihracatçı firmalarımızın ucuz ve uzun vadeli krediye erişim konusunda sıkıntıları devam ediyor. Bu iki sorunla ilgili görüş, öneri ve taleplerimizi bakanlıklarımız ve ilgili kurumlarla paylaşıyoruz. Rekabetçiliğimizi zayıflatan, ihracatımızın hızını kesen sorunların daha fazla zaman kaybetmeden çözüleceğini ümit ediyorum. Türkiye ekonomisinin ilk çeyrekteki büyümesine net ihracat 1,6, ihracat ise 0,9 puan katkı verdi. Rekabetçiliğimizi zayıflatan etkenler ortadan kaldırılırsa ihracatımızın büyümeye katkısı artarak devam edecek."