Türkiye İhracat Seferberliği Zirvesi Turkuvaz Medya Merkezi'nde gerçekleştirildi
Sabah Gazetesi Ekonomi Müdürü ve Köşe Yazarı Dilek Güngör ve 'in açılış konuşmasıyla başlayan zirvede, T.C. Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat'ı Sabah Gazetesi Ekonomi Müdürü ve Köşe Yazarı Dilek Güngör ile A Para Yayın Koordinatörü ve A Haber Ekonomi Müdürü Özlem Doğaner özel oturumlarında ağırladı.
Zirvenin açılışında "Dünyada yaşanan tüm olumsuz gelişmelere rağmen Türkiye dış ticaretini geliştirmeye devam ediyor. Bugün küresel mal ticaretinden aldığımız pay tarihi yüksek seviyelere ulaştı. Türk ürünlerinin tanınmadığı, ihracatçıların ayak basmadığı yer neredeyse kalmadı. Bu tabii ki hem ihracatçıların önünü açan Ticaret Bakanlığı'nın politikalarının hem de 61 birlik çatısı altındaki 120 bini aşkın ihracatçının başarısıdır. Türk ekonomisine katkı sağlayan ihracatçıları bir kez daha yürekten kutluyorum. Biz de Türkiye'nin en büyük medya grubu olarak 3 yıldır Anadolu'nun birçok ilinde Ticaret Bakanlığının desteği ve koordinasyonunda düzenlediğimiz İhracat Zirveleri ile her zaman ihracatçıların yanında olmayı onların sorunlarını, başarılarını gündeme taşımayı görev bildik" mesajını veren Güngör ve Doğaner, Bakan Bolat'ı ağırladıkları oturumda ihracat sektörünü tüm yönleriyle masaya yatırdı.
Mayıs ihracatı rekor kıracak
Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat, mayıs ayında Cumhuriyet tarihinin en yüksek rakamının yapılacağına dair işaretler olduğunu belirterek, "Geçen yıl yapılan 21.6 milyar dolarlık ihracatın bayağı üzerinde kapatacağız. Nisan ayı bayram tatiline denk geldiği için artış biraz düşük kaldı. Ama mayıs ayı iyi gelecek" dedi. Bakan Bolat, 2023'te dünyada büyüme oranlarının düştüğünü, küresel ticaretin küçüldüğünü hatırlatarak, "Küresel ticaret 2000-2019 arası yıllık ortalama yüzde 5.6 büyüdü. Geçen yıl ise yüzde 1.2 küçüldü. Küresel mal ihracatı yüzde 5 küçüldü, hizmet ihracatı yüzde 9 büyüdü. Bu şartlarda, biz geçen sene yüzde 0.65 artışla Cumhuriyet'in en yüksek yıl rekorunu kırdık. İhracatımız 255.4 milyar dolar oldu'' açıklamasını yaptı.
Dış açığı hedefin altına indireceğiz
Bu yılın ilk çeyreğinde ihracat verilerinde olumlu bir yükseliş yaşandığının altını çizen Bakan Bolat, "Bu yıl ilk 4 ayda ihracatımızın artışı yüzde 2.74. Rakam olarak 83 milyar dolara geldik. Hedefimiz Orta Vadeli Program'da, 267 milyar dolar mal, 110 milyar dolar hizmet ihracatı. Yani 377 milyar dolar döviz geliri elde etmek. Bu bizim ekonomimizi rahatlatır. Dış ticaret açığı için 106 milyar dolar hedefi vardı. Bizim kendi hedefimiz bunu 80 ve altına indirebilmek. İlk 4 ayda bunun işaretlerini görüyoruz. İthalatımızda yüzde 9'a yakın bir küçülme var ve dış ticaret açığımızda da yüzde 30'luk bir azalma var. İlk 4 ayda 13.2 milyar dolar azalttık. Son 10 ayda da dış ticaret açığımızda yaklaşık 29, cari işlemler açığımızda da 26 milyar dolar gerileme söz konusu oldu. Cari işlemler açığımız mart itibarıyla son 12 ayda 31.2 milyar dolara geriledi. Dış ticaret açığımız da 92 milyar dolara geriledi " ifadelerini kullandı. 38 milyar TL'lik bakanlık bütçesinin yüzde 60'ını ihracatçılara destek olarak kullandırdıklarını anlatan Bolat, bu anlamda çalışmalara devam ettiklerini söyledi.
ABD ile 100 milyar dolar gerçekçi
ABD ile ticaretin 100 milyar dolara çıkarılması hedefinin gerçekçi olduğunu da vurgulayan Bakan Bolat, şöyle konuştu: "Son 4 senede ABD'ye ihracatımız yüzde 46 arttı. 33.5 milyar dolara ulaşabildik. İsrail ile ilişkilerin gergin olması ve ticaretin durdurulması kararından sonra bazılarını korku sarmıştı. Fakat tam tersine geçtiğimiz hafta ABD'deydik. Çok sıcak karşılandık. İki ülke arasında ticaret ve yatırım komitesi 7 yıl aradan sonra toplantı yaptı. Geçen hafta Amerikan Türk Konferansı 5 yıl aradan sonra Washington'da yapıldı. ABD hükümetinin en prestijli ticaret platformu olan Trade Winds-Avrupa Avrasya etkinliği İstanbul'da yapıldı. Türkiye'nin hem hükümetler hem iş alemi düzeyinde ticareti geliştirme konusunda gayreti ve isteği var" dedi. İkinci yarıdan sonra AB pazarından ümitli olduklarını söyleyen Bakan Bolat, Körfez ülkeleri, ABD, İngiltere, Romanya, Irak, Mısır, Cezayir ve Türk Cumhuriyetleri'ne ihracatta artış olduğunu söyledi. Yıl sonu hedefinde revize olmadığını anlatan Bakan Bolat, Kalkınma Yolu Projesi'nin de Körfez ve Uzakdoğu'ya ticareti hızlandıracağını ifade etti.
Gemi avcılığı yapanlar sustu
İsrail ile ticaretin 2 Mayıs itibarıyla durdurulduğunu hatırlatan Bolat, şöyle devam etti: "Önce 1.019 üründe ve 54 grupta ihracatı durdurduk. Bu mesele siyaset malzemesi yapıldı. Hükümetimiz buna siyaset istismarı olarak baksaydı seçimden önce ticareti durdururdu. Oradaki Filistinlilerin ticaretini de düşünerek kısmi anlamda ihracatı durdurmuştuk. Buna rağmen, 'gemi kalktı, gemi gidiyor' gibi gemi avcılığı yaparak istismar devam etti. 2 Mayıs'ta hükümet olarak ticareti tamamen durdurduk. Gümrüklere talimat verdik. Türkiye'nin tutumu dünyada vicdan sahibi herkes tarafından takdir edildi. Bu anlamda Türkiye dünyada da tek. Filistin ile AK Parti döneminde ticaret anlaşması, çifte vergilendirmeyi önleme ve yatırımların artmasına dönük anlaşmalar yapıldı. İsrail ile serbest ticaret anlaşması da 1996'da yapıldı. Şimdi İsrail'in STA anlaşmasını feshettiği belirtiliyor. Olabilir, biz kendi kararımızı aldık. Allah'a şükür ihracatımız artmaya devam ediyor, yeni pazarlar buluyoruz. İsrail Türkiye'nin kararından sonra enflasyon artışı ve mal bulamama sıkıntısı çekti. Türkiye'nin ciddiyetini görmüş oldular. Başka yerde katliam olsa da bu kararlar alınırdı. İstismar yapanlar bu karardan sonra sustular. Demek ki konu ticaret değilmiş. Biz bunu seçimden önce yapsaydık, istismar diyeceklerdi. Dilleri her tarafa dönüyor. AK Parti ve hükümetimiz başından itibaren vicdanlı ve istikrarlı bir politika izledi. Ticareti durdurma kararımızın başka birçok yerde Türkiye'ye yönelik sempatiyi yükselteceği açık, mayısta bunun işaretlerini görüyoruz."
Körfez'in 6 ülkesiyle STA
İngiltere ile Serbest Ticaret Anlaşması'nın (STA) güncellenmesi görüşmelerinin devam ettiğini anlatan Bakan Bolat, "10 Haziran'da heyet gelecek. Anlaşmayı hizmetler sektörünü ve yatırımları içine alacak şekilde genişletmeyi görüşüyoruz. Tarımda da karşılıklı bazı ürünleri kapsayacak şekilde müzakerelere başladık" dedi. Birleşik Arap Emirlikleri ve Katar ile yapılan STA'nın yürürlüğe girdiğini söyleyen Bolat, "Ukrayna ile yapılan anlaşma iki ülke parlamentosunda onaylanacak. Moldova ile genişletme müzakereleri devam ediyor. 6 ülkeden oluşan Körfez İşbirliği Konseyi ile de görüşmelerimiz başladı" diye konuştu.
AB'nin ithalatı düşmesine rağmen geçen yıl Türkiye'nin bölgeye ihracatının 2 milyar dolar arttığını belirten Bakan Bolat, ihracatçıların yaşadığı vize konusundaki sıkıntılarla ilgili de şunları söyledi: "İki hafta önce OECD Bakanlar Toplantısı'ndaydık. AB Ticaretten Sorumlu Başkan Yardımcısı Valdis Dombrovskis ile görüşmemizde, AB ile Türkiye arasında bakanlar düzeyinde Yüksek Düzeyli Ticaret Diyaloğu toplantısının yapılması teklifi yaptılar. Haziran bitmeden bu toplantıyı yapacağız. 30 Mayıs'ta Türkiye İhracatçılar Meclisi'nin Brüksel'de yeni bir ofis açılışı olacak. Orada da ikili görüşmeler yapacağız. Taşımacılıkta kotaların artırılması noktasında ülkelerle müzakereler yapıyoruz. Avrupa Birliği Komiseri Oliver Varhelyi'nin Türkiye ile ilişkileri geliştirme noktasında samimi öneriler vardı. AB Konseyi Gazze'deki olaylardan sonra iki toplantısında da bunu görüşmedi. Şimdi AB Komisyonu ilişkileri toparlamak noktasında Yüksek Düzeyli Ticaret Diyaloğu önerdi."
600 bin araç stoktan çıktı
Türkiye'de otomotiv ve emlak piyasasında yapılan çalışmaların fiyatları aşağı çektiğini anlatan Bakan Bolat, "Otomotivde 600 bin araç stoklanmıştı. İkinci elde, birinci elden daha yüksek fiyatlar oluşmuştu. Düzenlemeler yapıldıktan sonra ikinci elde fiyatlar yüzde 20 düştü, bu birinci ele de yansıdı. 'Bulunamaz' denilen otolar bulunur hale geldi. Emlak siteleri ve sosyal medya platformlarını da denetledik. Marketler, gıda, hazır beton ve çimento sektörlerinde de fiyatları artırmamaları konusunda görüşmeler yaptık. Bazı sektörler indirim kampanyaları düzenledi bazıları fiyatları sabitledi. Denetimler de yaptık. 81 bin işletme ve 580 bin ürün denetlemeleri yapıldı. Geçen yıl İç Ticaret Genel Müdürlüğü üzerinden karaborsa, stokçuluk, haksız fiyat, fahiş fiyat denetlemelerinde 850 milyon lira; tüketici korunmasında da zararlı ürünler, aldatıcı reklamlar, sağlığa zararlı ürün konularında ise 1.2 milyar lira ceza kesildi. Rekabet Kurulu da geçen yıl 2.6 milyar lira ceza kesti, rekabete aykırı işlem yapan firmalara" açıklamalarında bulundu.
Tavukçular ile ilgili soruşturma
TBMM'de stokçuluk ve fahiş fiyat ile ilgili düzenlemeleri içeren yasa teklifinin görüşüldüğünü hatırlatan Bakan Bolat, "Cezalarda ciddi 10 katı artışlar meydana gelecek. Stokçulukta bir takvim yılı içinde 3 kez yakalananlara kapatma cezası gelecek. Buradaki amaç caydırıcılık. Ticaretin piyasa şartları içinde yapılmasını, tüketicinin alım gücünün daraltılmamasını, fahiş fiyat ile istismar edici uygulamalara gidilmemesini amaçlıyoruz. Rekabet kurulu da kartel, tekelcilik, hakim durumu kötüye kullanılmasına bakıyor. Onların cezası daha yüksek. Şu anda tavuk sektörüyle alakalı büyük bir soruşturma tamamlanmak üzere'' dedi.
Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat'a konuşmalarının ardından A Haber Genel Müdürü Abdülhalik Çimen tarafından teşekkür plaketi sunuldu.
Rekabetçi kur istiyoruz
Turkuvaz Medya Grubu tarafından düzenlenen, Türkiye İhracat Seferberliği Zirvesi, T.C. Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat'ın özel oturumundan sonra Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe'nin konuşması ile devam etti.
Turkuvaz Medya Grubu tarafından Turkuvaz Medya Merkezi Konferans Salonu'nda düzenlenen Türkiye İhracat Seferberliği Zirvesi'nde konuşan Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe, "Dünya değişiyor, dünyadaki ekonomik şartlar sizi yakından etkiliyor" diyerek, küresel ekonomilerde yaşanan daralmaya dikkat çekti. Bünyelerinde bulunan 27 sektör, 61 ihracatçı birliğinin üstün gayretleriyle ilk dört ayda ihracatta yüzde 2.7'lik artış yaşandığına dikkat çeken Gültepe, "Dünya ekonomisinde yaşanan savaşlar ve sıkıntıların olduğu bir ortamda Türkiye ihracatçıları olarak böyle bir sonuca imza attığımız için mutluyuz. Bu yıl 267 milyar dolar, 2028'de ise 375 milyar dolarlık mal, 200 milyar dolar da hizmet ihracatı hedefimiz var. Özellikle ihracatın yüzde 45'ini yaptığımız Avrupa Birliği'ndeki daralmalar bizi yakından ilgilendiriyor. Türkiye ihracatçıları olarak geçen yıla göre sektörlerimizle yüzde 5'in üzerinde artış sağlamayı hedefliyoruz. Türkiye'yi dünyanın en büyük 10 ekonomisinden biri yapmak için çalışıyoruz" diye konuştu.
Rekabetçiliğimiz artmalı
Son dönemlerde artan maliyetler ve kur nedeniyle ihracatçının rekabetçilik konusunda zorlandığına vurgu yapan Gültepe, "Maalesef Türkiye pahalı kalıyor. Pahalı olan bir ülkeyi pazarlamak satmak kolay değil. Ancak buna rağmen rekabetçiliğimizi artırarak Türkiye'yi çok daha farklı noktaya getirmek için çalışıyoruz" dedi. İhracatçılar olarak hiçbir şekilde 'kur yükselsin' diye bir taleplerinin olmadığını anlatan Gültepe, beklentileri konusunda şunları söyledi: "Biz 'Girdi maliyetlerimiz ne kadar artarsa, kurun da o kadar artması lazım' diyoruz. Örneğin girdi maliyetlerimizin yüzde 50 arttığı bir ortamda kurun da buna yakın bir seviyede artması lazım. Aksi takdirde Türkiye rekabetçiliğini kaybeder. Avrupa ülkelerinde dahi yüzde 30-40 sarasında daha pahalıyız. İhracatı yukarı çekmemiz için üretimin ve sanayinin desteklenmesi gerekiyor. 375 milyar dolarlık hedefi 2028'de değil de bir yıl önce yakalama şansımız olur." Bu noktada katma değerli üretimin büyük önem taşıdığını anlatan Gültepe, "İhracatta kilogram birim fiyatımız 1.5 dolar seviyesinde, kısa vadeli hedefimiz bunu 2.5 doların üstüne çıkarmak. İnovatif ürünlerle bunu yapabiliriz" diye çalıştı.
Eleman sıkıntısı büyüyor
Emek yoğun sektörlerimizin başında hazır giyim ve tekstilin geldiğini anlatan TİM Başkanı Gültepe, sektörde istihdam kaybının 350 binlere ulaştığını anlattı. Özellikle deprem bölgesindeki tesislerde sipariş anlamında bir hareketlenme olduğunu söyleyen Gültepe, şunları kaydetti: "Ancak buna karşın kalifiye eleman bulma konusunda problem yaşanıyor. Bunun başlıca nedeninin sosyal yardımlar olduğunu düşünüyoruz. Toplum Yararına Projeler kapsamında verilen destekler nedeniyle kimse çalışmak istemiyor. Bu insanları üretime ve istihdama çekmemiz gerekiyor. Çünkü Türkiye üretir ve ihracatta belirlenen hedeflere ulaşırsa topyekun kalkınırız. Biz birliklerimizle birlikte 24 saat çalışıyoruz. Büyük bir atılım yaptık. İstanbul'u fuar merkezi konumuna getiriyoruz. Bütün sektörlerde büyük bir atılım var."
Gültepe'nin konuşmasının ardından zirvenin "İhracat Destekleri ve İş Dünyasının Beklentileri" konulu paneli Sabah Gazetesi Ekonomi Editörü Feride Cem moderatörlüğünde gerçekleştirildi. Panelde Ticaret Bakanlığı tarafında ihracata verilen destekler masaya yatırıldı.
İhracatçıya desteklerimiz artacak
Ticaret Bakanlığı, bu yıl 267 milyar dolarlık hedefe ulaşmak için gece gündüz çalışan ihracatçılara desteklerini artırdı. İhracat Genel Müdürü Kılıçkaya, "İhracatçılarımıza verdiğimiz destekleri her geçen gün artırıyoruz" dedi
Sabah Gazetesi Ekonomi Editörü Feride Cem'in moderatörlüğünde gerçekleştirilen panelde Ticaret Bakanlığı İhracat Genel Müdürü Mehmet Ali Kılıçkaya, İstanbul Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı ve Meyve Sebze Mamülleri Sektör Kurulu Başkanı Melisa Tokgöz Mutlu ve İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Başkanı Ahmet Öksüz, Türkiye ekonomisinin belkemiği konumundaki ihracatın artırılması konusundaki yol haritalarını paylaştılar. Ticaret Bakanlığı olarak ihracatın artırılması için verilen destekleri sürekli genişlettiklerini söyleyen Mehmet Ali Kılıçkaya, "İhracatçılarla sürekli temas halindeyiz. İhracatçılarımıza ticari bilgi ve enformasyon konusunda büyük destek veriyoruz. Pazar araştırması faaliyetleri kapsamında Kolay İhracat Platformu, Ticari Bilgi Yönetimi, İhracat Destek Ofisleri, Dış Ticaret Bilgilendirme Seminerleri ile onların her türlü sorusuna yanıt bulmalarını sağlıyoruz" dedi. İhracatçımıza mal tarafında 16.5 milyar TL, hizmet tarafında da 5.5 milyar TL dolmak üzere toplamda 22 milyar TL'lik bir bütçeyi destek olarak veriyoruz" dedi. Geçtiğimiz yıl yürürlüğe aldıkları e-ihracat desteklerine dikkat çeken Kılıçkaya, "Bu alan hem ülkemizde hem dünyada gelişiyor. Türkiye'de de çok yoğun bir ilgi var. İhracatımızın yüzde 2'sini bu yolla yapmayı hedefliyoruz" diye konuştu.
Yüzde 70'e çıkıyor
İhracatçıya yurtdışı pazar araştırması, fuar, kira, tanıtım, yeşil mutabakata uyum projesi, marka ve Turkqualty gibi birçok kalemde destek verdiklerini ifade eden Kılıçkaya, "Hedef ülkelerde verdiğimiz destekleri yüzde 70'e kadar çıkarıyoruz" dedi. Konuşmasında Kolay İhracat Platformu'na büyük önem verdiklerini anlatan Kılıçkaya, "Benim şöyle bir ürünüm var, nereye satabilirim" diyen herkesin bu platformda her türlü sorusuna tatmin edici yanıt bulabildiğini kaydetti. Platform üzerinden ihracatçının ilk etapta ihtiyaç duyacağı hap bilgileri sunduklarını anlatan Kılıçkaya, şunları kaydetti: "İçinde 18 milyon alıcı firma bilgisinin olduğu bu platformda yapay zeka temelli bir asistanımız da bulunuyor. Platformumuzu her geçen gün güncelleyerek daha işlevsel hale getiriyoruz. Yapay zekanın yanı sıra ticaret müşavirlerimiz de de ihracatı artırma konusunda önemli bir rol üstleniyor. 119 ülkede, 180 merkezde, 270 kişilik kadroyla 7/24 hizmet veriyoruz." İhracatçıların finansman ihtiyacını karşılamanın önemine vurgu yapan Kılıçkaya, Eximbank ve İGE kanalıyla önemli destekler verdiklerini kaydetti.
Eleman en büyük sorun
Dünya ticaretinde gıda ve hayvancılığın büyük önem taşıdığını söyleyen İstanbul Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı ve Meyve Sebze Mamülleri Sektör Kurulu Başkanı Melisa Tokgöz Mutlu ise "Şu anda gündemde bir iklim krizi var. Dünya şu anda 1.5 derece ısındı ve bunun nereye gideceğini bilemiyoruz" dedi. İhracatta sürekli artı veren bir sektör olduklarına dikkat çeken Mutlu, "Ülkemizde yetişen bütün tarımsal ürünleri işleyip katma değerli hale getirip, ihraç ediyoruz. Türkiye dünyada çok önemli tedarikçi konumunda. Dünya ticareti gıda üzerinde yoğunlaşmaya devam edecek. Hükümetin verdiği desteklerle önce yakın pazarlarımıza satış yapıyoruz. Ancak 3.5 saatlik uçakla 1.5-2 milyar milyar kişiyi doyuracak mesafedeyiz, bu bizim için çok büyük bir avantaj. Bakanlığımızın desteği ile Güney Amerika'dan Uzak Doğu'ya her yerde varız. Uzakdoğu'da büyük bir potansiyel var. Yeni Zelanda'dan Uruguay'a her yerden talep alıyoruz." İç pazarda fiyatların ihracat yüzünden arttığı görüşüne katılmadığını dile getiren Mutlu, "İhracat iç pazardaki enflasyonu tetikleyen bir unsur değil. Biz ülkemizi ihracatta dünyanın önemli ülkelerinden biri haline getirmeye çalışıyoruz. Var gücümüzle ihracatımızı artırmaya devam ediyoruz. Bizim en büyük problemimiz maalesef işçilik. İhracatta artı veren bir grubuz. Dünyada tarımın ilk kurulduğu yer Anadolu. Bizim ne yapıp yapıp, ekmeye, biçmeye ve üretmeye devam etmemiz lazım" diye konuştu.
Kur enflasyonla paralel artsın
Tekstilin Türk ekonomisinin bel kemiği konumunda olduğunu söyleyen İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Başkanı Ahmet Öksüz, "İlk 4 ayda ihracatımızda bir miktar gerileme var ama adet bazında artış var" dedi. Maliyetlerinin yüksek olduğunu ve işçilik maliyetlerinin öne çıktığını anlatan Öksüz, beklentilerini şöyle sıraladı: "Biz sektör olarak 'kurlar artsın' tarafında değiliz rekabetçi kur istiyoruz. Enflasyona paralel olmasa da yakın bir ölçüde artması bizim rekabet gücümüzü artırır. Güçlü bir sektörüz. İstihdam başta olmak üzere verdiğimiz dış ticaret fazlasıyla da cari açığa katkı sunuyor. Üretimde 1.1 milyon kişi istihdam ediyoruz. Dünya ticaretinden de sektör olarak yüzde 3.5 pay alıyoruz. Tekstilde AB'nin en büyük ikinci, hazır giyimde ise üçüncü büyük tedarikçisiyiz. 82 milyar dolar üstünde de bir üretim hacmimiz var." İstihdamda büyük sıkıntı olduğunu söyleyen Öksüz, "Sosyal yardımlar elbette ki ihtiyaç sahibi için çok önemli. Toplumumuzda birçok kesime mutlaka yapılması gerekiyor. Ancak istihdam sorunun çözümü için çalışabilecek durumda olanların, çalışmaya yönlendirilmesi lazım. Ancak bunun bizim önümüzde engel olduğunu söyleyebilirim. Türkiye'de işsizlik sorunu olduğunu düşünmüyorum. Çalışmak isteyen herkes iş bulabilir. Çalışmamak en büyük maliyet. Biz de firmamızda ciddi sıkıntı yaşıyoruz. İstihdam sorunundan dolayı kapattığımız işletmeler var. Ticaret Bakanlığı destekleri bizim için çok önemli. Maddi desteklerin yanı sıra Yeşil Pasaport konusu da bizim için çok önemli. Burada yaşanan sıkıntılar ihracatımızı olumsuz etkiliyor" değerlendirmesini yaptı.