Murat Özyeğin: Deneyimle değer katan büyüme
İpek Alpkökin Olgunsoy / INBUSINESS
Finans, enerji, turizm ve perakende başta olmak üzere birçok sektörde 72 şirketiyle, 40 milyar liraya yaklaşan cirosu, Avrupa'da hatırı sayılır finansal operasyonu ve Çin dahil 11 ülkedeki kritik yatırımlarıyla ülke ekonomisi içinde önemli bir konumu olan Fiba Grubu, bir milyar doları aşan önemli bir yatırım atağına hazırlanıyor.
Aslında Fiba Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Murat Özyeğin gibi isimlerle yapılan röportajlar, işte bu tarz bilgilerle, yani milyarlık yatırım planları, bol sıfırlı bilançolar, kar ve istihdam hedefleriyle ilgili yeni rakamların paylaşılmasıyla başlar. Ancak Murat Özyeğin bize yüreklere dokunan öyle bir şey anlattı ki bu kez farklı bir girişle karşınızdayız.
Zira Çukurova Üniversitesi ve Hüsnü Özyeğin Vakfı liderliğinde, Fiba Grubu'nun desteğiyle uzuv kaybı tedavisine yönelik deprem bölgesinde kurulan Çocuk İyilik Merkezi satır arasında kalmaması gereken, önemli bir destek. Evet, 6 Şubat depremleri tüm ülkeyi acıda birleştirdi. Bireyler ve kurumlar olarak eşi görülmemiş bir dayanışmayla deprem bölgesine acil yardım gönderdik. Şimdi ise kalıcı çözümlerle bölgede yaşamın bir an evvel normalleşmesi aşamasındayız.
Murat Özyeğin, bu tip toplumsal felaketlerde her şeyin devletten beklenmemesi gerektiğini düşünenlerden. Bu nedenle daha depremin 3. gününde bölgeye koşan iş insanlarından biri. Grup çalışanlarından oluşan Afet Kurtarma Ekibi ise gerekli olabileceğini düşündükleri makine ve teçhizatlarla ilk anda bölgeye koşanlardan.
Murat Özyeğin, "Ekiplerimiz o kadar hızlı hareket ettiler ki önce bölgeye ulaştılar sonra bize haber verdiler" diyerek kurumun duyarlılığının altını çiziyor. Geçtiğimiz ay sessiz sedasız faaliyete başlayan Çocuk İyilik Merkezi, deprem bölgesinde uzuv kaybı yaşayan çocukların hayatına birebir dokunacak kritik bir proje. Ancak asıl altı çizilmesi gereken konu, Çocuk İyilik Merkezi'nin şu an dünyada bu konudaki en son tedavi tekniklerini bölgeye getirmiş olması. Çukurova Üniversitesi bünyesinde kurulan merkez ilk etapta depremden etkilenen 21 yaşından küçük tüm çocuk ve gençlere hizmet verecek, daha sonra her türlü travmadan etkilenen çocuklara da hizmet sağlayacak. Sahadan gelen bilgilerle tam anlamıyla ihtiyaca yönelik bu çok ince düşünülmüş Çocuk İyilik Merkezi'nin özelliklerini ve Fiba Grubu'nun daha kuruluş aşamasında DNA'sının önemli bir parçası haline getirdiği kurumsal sosyal sorumluluk ve sürdürülebilirlik perspektifini aşağıda okuyacaksınız.
2024 Fiba Grubu için hareketli geçeceğe benziyor. Grup, finans dışı sektörlere önümüzdeki iki buçuk senede 1 milyar doların üzerinde yatırım yapmayı planlıyor. Perakende tarafında iki yabancı markayı Türkiye'ye getirme, bir yerli şirketle ortaklık ya da satın alma, Türkiye ve Moldova'da yeni AVM yatırımları, bankacılıkta dijitalleşme yatırımları, yenilenebilir enerjide ise lider olma hedefleri var. Detayları ise Murat Özyeğin'den dinlemek en keyiflisi olacak.
- Dilerseniz çok özel bir yıla şahitlik eden şanslı vatandaşlar olarak 100. yıl mesajınızla başlayalım? Neler hissediyorsunuz, Cumhuriyet'in sizin için anlamı ne?
Cumhuriyet hepimizin ortak değeri. Sadece şahsi olarak değil, Fiba Grubu açısından baktığımda da Cumhuriyetin bizim için anlamı çok büyük. Biz bu ülkenin kurucu değerlerinden güç ve ilham alan, Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk'ün Cumhuriyeti kuran hayallerini daha ileri taşımak için çalışan bir grubuz. Bugüne kadar hem finansal hem sosyal tüm yatırımlarımızı bu amaç doğrultusunda şekillendirdik. Bugün ülkemizde pek çok sektörde faaliyet göstermenin yanı sıra, yurt dışında da başarılı işlere imza atıp Türkiye'yi gururla temsil ediyorsak bunun sonucudur. İş hedeflerimize ek olarak Cumhuriyet devrimlerinin ışığında, tüm faaliyetlerimizle toplumsal kalkınmayı desteklemek ve sosyal değer yaratmak için çalışıyoruz. Atatürk'ün eğitime ve gelecek nesillerin yetiştirilmesine verdiği önem, bizim de topluma değer katma odaklı çalışmalarımızın ilham kaynağı olmaya devam ediyor. Bu vizyonumuzu ortaya koymak için b u yıl Cumhuriyetimizin 100. yılına özel bir film hazırladık ve bir de gelecek yüzyıl için manifesto yayımladık. Orada da söylediğimiz gibi biz hayallerimizin peşinden koşmayı Ata'mızdan ve bize emanet ettiği Cumhuriyetten öğrendik; onun hayallerini hayallerimiz bilmeye ve peşinden koşmaya da her zaman devam edeceğiz.
- Birçok farklı zorlayıcı dinamikle birlikte değerlendirmek gerekirse, yıla nasıl başladınız, nasıl devam ediyor ve nasıl bitmesini bekliyorsunuz?
Sizin de belirttiğiniz gibi bu yılın en önemli gündem maddelerinden biri hem toplumsal dinamikler açısından hem de ekonomik açıdan deprem oldu. Tabii ki seçim de benzer şekilde bir gündem oluşturdu. Odağımız Şubat itibarıyla deprem gündemine kaysa da faaliyet gösterdiğimiz sektörlerin tümünde fırsatlar ve riskler arasındaki dengeyi gözeterek kontrollü bir şekilde büyümeye devam ettik.
2023 yılında bankacılık sektöründe özellikle dijitalleşme alanındaki yatırımlarımızı sürdürdük. Bu kapsamda Fibabanka'nın dijitalleşmede çok öncü bir yolda ilerlemesinden mutluluk duyuyoruz. Yurt dışı bankalarımız açısından da operasyonel verimliliğin arttığı, oldukça başarılı bir yılı geride bırakıyoruz. Operasyonlarımızı küresel enflasyon ve resesyon beklentilerinin farkında olarak ve başarılı bir performansla sürdürdüğümüzü söyleyebilirim.
Diğer yandan 2023 Romanya ve Hollanda başta olmak üzere faaliyet gösterdiğimiz tüm ülkelerdeki dijital altyapı ve operasyonel verimlilik yatırımlarımıza hız kazandırdığımız, bu çalışmaların meyvelerini de topladığımız bir dönem oldu. Örneğin; Hollanda'da dijital platformlar üzerinden tedarik zinciri finansmanı işlemlerine başladık. Ayrıca kurumsal bankacılık tarafında müşterilerimize tablet bankacılığı uygulamamızı açtık. Romanya'da ise yeni internet bankacılığı sistemimizi devreye soktuk ve farklı sanal kartlarımız ile ürün yelpazemizi genişlettik.
Türkiye'nin girişimcilik ekosistemine katkı sağlama amacıyla kurduğumuz Finberg başarılı performansını bu yıl da sürdürdü. Bugüne kadar yaptığı toplam yatırım, 42'si girişim ve 10'u fona olmak üzere toplam 62 milyon dolar değerine ulaştı. Bu yıl başında Romanya'da bir inşaat projemizi tamamladık. Ayrıca bu yıl bitmeden yeni bir projeye daha başlayacağız. Ticari gayrimenkul tarafında ise faaliyet gösterdiğimiz tüm ülkelerde pandeminin etkilerinin azalmaya başlamasıyla mağaza doluluk oranlarının arttığını söyleyebilirim. 2023 perakende grubumuz açısından iş geliştirme çalışmalarına odaklandığımız bir yıl oldu.
- Yeri gelmişken bölgesel gelişmelerin faaliyetlerinize etkilerini sormak isteriz. Örneğin perakendede bölge ülkelerde de güçlü bir operasyonunuz var. Başta Rusya-Ukrayna savaşı olmak üzere konjonktürel gelişmelerin faaliyetlerinize yansıması nasıl oldu?
Distribütörü olduğumuz yabancı markaların Rusya pazarından çıkışı sonrası, belirli lokasyonlarımızda Türk markalarının distribütörlüğünü yaparak bu pazardaki faaliyetlerimize sınırlı bir ölçekte devam ediyoruz. Global enerji krizi sebebiyle Avrupa'da yenilenebilir enerji yatırımları konusunda fırsatlar görüyoruz. Bu fırsatları somut girişimlere dönüştürme açısından da önemli adımlar attık. Kısacası Fiba Grubu olarak 2023 yılı küresel gelişmeleri gözeterek attığımız adımlarla hedeflerimize doğru ilerlediğimiz bir yıl oluyor.
- Yurt içi ve yurt dışı yatırımlarınızı planlarken dikkate aldığınız faktörler farklılaşıyor mu?
İşler hem Türkiye hem de yurt dışı arasında çok dengeli bir noktada ilerliyor. İçinde yer aldığımız alanlarda girişimciliği, yenilikçiliği odağımıza koyup, faaliyet gösterdiğimiz sektörlerde her konuda girişimcilerle iş birliğini hedefliyoruz. Grubun hala en büyük iş kolu bankacılık. Bankacılık grubumuz için aslında hiçbir zaman önemini kaybetmemişti. Bu konuda Finansbank satışı ertesinde böyle bir izlenim oluşmuş olabilir ama zaten ilk günden bu yana Hollanda, İsviçre, Romanya ve Rusya'yı korumuştuk. Bunun yanı sıra faktoring, varlık yönetimi ve sigorta sektörlerinden de hiç çıkmamıştık. Bu anlamda bankacılık ve finans grubumuz bizim için çok önem taşımakta. Burada da Türk sermayesi olarak, global ölçekte bankacılık yapan en etkin ve yetkin grup biziz. Bunu korumak adına her türlü yatırımı yapmaya da devam ediyoruz.
-Uluslararası faaliyetleriniz Türkiye'deki Fibabanka'dan daha mı büyük?
Bizim uluslararası finans faaliyetlerimiz öz kaynak anlamında konsolide olarak baktığımızda Fibabanka'nın iki buçuk misli. Ama bankamız Türkiye'de IT yatırımları, farklı satış modeli ve dijital alt yapısı ile inanılmaz bir noktada. Size şöyle bir örnek verebilirim. Fibabanka'nın beş sene evvel bin 600 çalışanı, 150 bin müşterisi vardı. Hala bin 600 çalışanı var ama 5 milyon müşterisi bulunuyor. Bunu aynı çalışan sayısıyla yapmasının tek sebebi dijital altyapı. Çalışanlarımız arasındaki IT ve veri uzmanlarımızın sayısı oldukça arttı. Çünkü bankamız bir teknoloji şirketi noktasına geldi.
- 2024 ajandanızın üst sıralarında neler var? Yeni yılda nerede, hangi yatırımları planlıyorsunuz?
Fibabanka ile servis bankacılığına geçiş için çalışmalarımız devam ediyor. Perakende grubumuz Fiba Retail ile uzun zaman sonra ilk kez bir markayı Türkiye'ye getireceğiz ve bu sefer yerli üretime de destek vererek ülkeye sağladığımız katkıyı daha da artıracağız. Bununla birlikte bir marka daha odağımızda. Bu sektörde ilerleyen süreçte sürpriz ortaklık ve satın almalar da gündemimize girebilir. Fiba Yenilenebilir Enerji ile yeni bir yatırım dalgasını açıyoruz, bunun detaylarını da zaten netleştikçe paylaşacağız. Yine yenilenebilir enerji alanında somutlaşan yurt dışı yatırımlarımızı da 2024 içinde duyuracağız. Bunlara ek olarak Türkiye ve Moldova'da yeni AVM yatırımları da 2024 gündemimizde yer alıyor.
- Sizce nasıl bir ekonomiyle yeni yılı karşılıyoruz? Sizin yakın dönem beklentileriniz neler?
Hem seçim süreçleri hem de 6 Şubat depremleri ekonomi üzerinde oldukça etkili oldu. Ancak haziran sonrası itibarıyla normalleşmeye başladık. Teknokrat bir yapıyla kurulan yeni hükümetin attığı adımlar, yerli ve yabancı ekonomi paydaşlarında da karşılık buldu.
2024 yılında da her ne kadar yerel seçim gündemi olsa da, ekonomik ajanda üzerinde etkili olmasını beklemiyoruz. Kur baskısını hissedeceğimiz bir yıl olmayacağını öngörüyoruz. Geçtiğimiz yıllara göre bu sene piyasa ile Merkez Bankası beklentileri çok daha paralel. Merkez Bankası ve ekonomi yönetimimiz tarafından atılan rasyonelleşme yönündeki adımlar çerçevesinde, iş dünyasının da desteklediği bir orta vadeli program ve sıkılaşma söz konusu. Bu sıkılaşmanın enflasyonu kontrol altına alacağına yönelik inancımız çok arttı. Buna paralel olarak bütçe dönemimiz, geçtiğimiz yıla göre daha kolay bir şekilde gerçekleşecek. Bu yalınlaşma çok kıymetli. Doğru olanın hakkını vermemiz lazım. Bu çalışmalara çok değer veriyoruz. Ekonomi yönetimimiz, yaptığı çalışmaların meyvelerini almaya başladı.
- Fiba Grubu'nun genel yapısı ile devam edelim dilerseniz. Finans ve enerji gibi iki önemli sektör başta olmak üzere farklı alanlarda faaliyetleriniz var. Grup gelirlerinde yurt içi-yurt dışı ve sektörel ağırlıklar nasıl?
Fiba Grubu olarak 11 ülkede toplam 72 şirketimiz bulunuyor. Yurt içi ve yurt dışı dengesine baktığımızda 2022 yıl sonu itibarıyla yurt dışındaki şirketlerimiz grubumuzun toplam cirosunun yüzde 37'sini oluşturuyor. Sektörel bazda ise finans ve enerjinin yanı sıra perakende, gayrimenkul ve turizm alanlarında da yatırımlarımız bulunuyor. Finans ve enerji sektörlerinin grubumuz cirosu içindeki toplam payı ise yüzde 80.
- Orta ve uzun vadede Fiba Grubu'nu nerede ve nasıl bir yapıda göreceğiz?
Fiba Grubu olarak biz ülkemizin potansiyeline ve geleceğine inanıyoruz. Bu kapsamda içinde bulunduğumuz sektörler ve uzmanlığımızla katkı sağlayabileceğimiz farklı sektörlerde fırsatları her zaman değerlendireceğiz. Grubumuz özel bankacılık alanında önemli bir başarı hikayesine sahip. Fibabanka ile bu hikayeyi daha ileri taşımayı hayal ediyoruz. Dijital bankacılıktaki öncülüğümüzü yeni bir başarı hikayesine dönüştürmek için çalışıyoruz. Yenilenebilir enerji sektöründe de en önde gelen oyunculardan biri olmayı hedefliyoruz. Yeni lisanslar olduğu sürece bu alanda da yatırımlarımızı sürdüreceğiz. Fiba Grubu olarak ülkemize ve toplumumuza değer katma vizyonuyla yurt içi ve yurt dışında fırsatları değerlendiren, çalışanları ve paydaşları nezdindeki güvenini sürdüren bir yapı olarak faaliyetlerimizi sürdüreceğiz.
-En önemli yatırımın insana olan yatırım olduğundan söz ettiniz. Bu kapsamda deprem bölgesine pek çok desteğiniz oldu. Neler yaptınız, biraz anlatabilir misiniz?
Biz durumu öngörerek depremin ilk günlerinde bir yandan acil ihtiyaçlara yönelik destek sağlarken, bir yandan da orta ve uzun vadeli planlamalarımızı yapmaya başladık. Bölgede yaşamın yeniden kurulabilmesi ve kalıcı çözüm üretilmesi için öncelikli olarak barınma, gıda, eğitim ve sağlık alanlarına odaklandık. Ben de depremin üçüncü gününde bölgeyi ziyaret ederek ihtiyaçları yerinde gördüm. Arkadaşlarımızın da ziyaretlerinin ardından planlamalarımızı vakfımızla birlikte ihtiyaçlara göre şekillendirdik.
Adıyaman, Hatay – Defne ve Gaziantep – Nurdağı'nda konteyner kentlerin kurulumuna destek vererek toplamda 5 bin kişiye barınma desteği sağladık. Defne ve Nurdağı'ndaki ilkokullarımızda bin 500 çocuk eğitime devam ediyor, yine Nurdağı'nda çok amaçlı spor sahası yaparak çocukların eğitimini ve fiziksel gelişimini desteklemeyi hedefledik. Hatay'da 34 derslikli yeni bir okul daha yaptırmak istiyoruz. Yine Adıyaman, Defne ve Nurdağı'nda AÇEV merkezleri inşa ettik. Hüsnü Özyeğin Vakfı ile Çukurova Üniversitesi liderliğinde ve Fiba Grubu şirketlerimizin desteği ile Çocuk İyilik Merkezi'ni hayata geçirdik. Bu merkezde depremde uzuvlarını kaybeden çocukların 21 yaşına kadarki ortez protez ve rehabilitasyon ihtiyaçlarını ücretsiz bir şekilde karşılıyoruz. Aynı zamanda uzun dönemde merkezin ulusal ve uluslararası alanda pediatrik rehabilitasyon konusunda Ar-Ge çalışmaları yürüten bir mükemmeliyet merkezi olması için de çalışmalar devam ediyor. Ben Ekim ayında da bölgeyi yeniden ziyaret ederek yerel yönetimlerle görüşmeler yaptım, bu kapsamda 2024 yılında da bölgede umutları yeşertmek için projelerimizi sürdüreceğiz.
-İnsana yatırıma biraz da Özyeğin Üniversitesi ile devam edelim mi?
Üniversitemizin yenilikçi yapısı, sektörlerle iç içe eğitim yaklaşımı ve buna uygun oluşturduğu özgün ders programları ile uluslararası arenada da eğitim kalitesini tescillemiş olmasından büyük mutluluk duyuyoruz. Şartları ne olursa olsun başarılı öğrencilerin uluslararası standartlarda iyi bir eğitime ulaşabilmesi gerektiğine duyduğumuz inançla üniversitemizde geniş burs olanakları da sunuyoruz. Geçtiğimiz akademik dönemde lisans öğrencilerimizin yüzde 91'i burslu olarak eğitim gördü.
-Murat Özyeğin'in yönetim sırlarını merak ediyoruz. Örneğin güne kaçta başlarsınız, iş-özel yaşam dengesine inanıyor musunuz?
Güne oldukça erken başlarım. Elbette ailem günlük yaşantımın çok büyük ve önemli bir kısmını oluşturuyor. Birlikte paylaştığımız zaman benim için çok kıymetli. Ortanca kızım bende kaldığında daha da erken kalkıp onunla kahvaltı etmeye özen gösteriyorum. Bir bebeğimiz var biliyorsunuz, geçtiğimiz günlerde 1'inci yaşını kutladık. Büyürken mümkün olduğunca her anına tanıklık etmeye çalışıyorum.
Aile tatillerimizi çok önemsiyorum. Yönetim vizyonumun merkezinde ise insanları güçlendirmek var. Bana göre en büyük liderlik vasfı, çevrenizdeki bireylerin kendi liderlik kapasitelerini keşfetmelerine vesile olmak. Ekip arkadaşlarımla, yakın çevremle istişare ederek ortak aklı bulmayı, tek taraflı yönlendirmeye tercih ediyorum. İş dışındaki zamanımı genellikle ailemle birlikte geçiriyorum. Gündemi takip etmeye büyük önem veriyorum ve bu konuda özellikle sosyal medyadan yararlanıyorum. Arta kalan tüm zamanımı çocuklarıma ayırmaya gayret ediyorum. Sık sık yürüyüş yapıyorum."
Rusya'daki perakende faaliyetlerimiz Türk markalarıyla devam ediyor
Perakende tarafında Marks & Spencer ve GAP Rusya'dan çıkma kararı aldı. Biz de onların bu kararına saygı duyduk. 12 ay içerisinde mağazalarımızı kapattık. Onun yerine bazı Türk markaları ve bir yabancı marka ile anlaştık. Evvelki 72 mağaza sayımız şu anda 16 civarında. Çok daha küçülmüş durumdayız. Şu anda Network, Beymen Club ve OXXO ile çalışıyoruz, deneme aşamasındayız. Hacmi çok büyük bir iş kolu olmadığının altını çizmek isterim. Perakendecilik şu anda bizim ağırlıklı olarak Türkiye'de odaklandığımız bir alan.