Türk inşaat sektörü geçen yıl yurt dışında 29,3 milyar dolarlık iş üstlendi
Ticaret Bakanı Mehmet Muş, Türk inşaat sektörünün 2021 yılı sonu itibarıyla yaklaşık 2 katına çıkarak 29,3 milyar dolara ulaştığını bildirdi. Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanı Erdal Eren ise, "2022 yurt dışı hedefimiz 30 milyar dolarlık yeni proje" diye konuştu.
Muş, Türkiye Müteahhitler Birliğinde düzenlenen "Yurtdışı Müteahhitlik ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri 2021 Yılı Değerlendirmesi" programında yaptığı konuşmada, hizmet ihracatına en az mal ihracatı kadar önem verdiklerini söyledi.
Bakan Muş, hizmetler sektörünün, sağladığı net döviz girdisi, yüksek istihdam ve mal ihracatına verdiği olumlu katkıyla, Türkiye ekonomisinin tam anlamıyla "göz bebeği" konumunda olduğunu vurguladı.
Türk inşaat sanayisi, 1970'li yıllardan itibaren dünya inşaat sektörünün önde gelen aktörlerinden birisi konumuna yükseldiğine işaret eden Muş, sektörün son dönemde yaşadığı zorluklara dikkati çekti.
Muş, 2020'de Covid-19 etkisiyle, Türk müteahhitlerinin yurt dışında üstlendikleri projelerin toplam bedelinin, bir önceki yıla göre yüzde 20 civarında azalışla 15 milyar dolara kadar gerilediğini belirterek, şöyle devam etti:
"Küresel salgının etkisiyle 2020 yılında önemli bir daralma yaşanmışsa da 2021, Türk inşaat sanayisinin toparlandığı bir yıl oldu. Türk inşaat sektörü, 2020'de üstlendiği 15,2 milyar dolarlık toplam proje bedelini, 2021 sonu itibarıyla yaklaşık 2 katına çıkararak 29,3 milyar dolara ulaştırdı. Böylelikle, ülkemiz müteahhitlerince bugüne kadar 131 ülkede üstlenilen toplam proje sayısı 11 bin 93'e, üstlenilen projelerin toplam değeri ise 451,5 milyar dolara yükselmiştir. 2021'e ait, şu an bu rakama eklenmeyen projelerin de eklenmesiyle birlikte, üstlendiğimiz proje bedelinin 30 milyar doları aşmasını bekliyoruz. Bu seviyeyi son olarak 31 milyar dolar seviyeleriyle rekora imza attığımız 2012-2013 yıllarında yakalamıştık. İnşallah, önümüzdeki süreçte iş dünyamızla omuz omuza çalışmalarımızı sürdürerek, bu seviyelerin çok daha üzerine çıkacağız. Covid-19 salgını gibi eşi görülmemiş bir şok karşısında bile, büyük bir esneklik ve dirençle; salgın öncesi konumunu yakalayarak bunun da ötesine geçebilmesi, müteahhitlik sektörümüzün ne kadar geliştiğinin önemli bir göstergesidir."
Türk inşaat sanayisinin küresel bir marka olduğunu ve bugüne kadar elde ettiği başarıların tesadüf olmadığını bir kez daha kanıtladığına işaret eden Muş, "Ekonomimize ve Türkiye markasına çok değerli katkılar yapan, zor coğrafyalarda türlü güçlüklere sabırla göğüs gererek hiç durmadan çalışan müteahhitlerimiz özellikle son 15 yılda yurt dışında ortalama 23 milyar dolar değerinde proje üstlenmiş ülkemize yılda ortalama 650 milyon dolar değerinde inşaat hizmet geliri getirmişlerdir. Müteahhitlerimizin ülkemize sağladığı döviz, elbette sadece inşaat gelirlerinden ibaret değildir. Projeleri hayata geçirirken sağladıkları istihdamın sonucu olarak ülkemize transfer edilen işçi gelirleri ve projelerin vesile olduğu inşaat malzemeleri ihracatı da göz ardı edilemez." diye konuştu.
"RUSYA'DA ÜSTLENİLEN PROJE BEDELİNDE REKORA İMZA ATTIK"
Muş, Türk inşaat sanayisinin geleneksel pazarları olan Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) coğrafyasında hala çok güçlü olduğunu belirterek, şu ifadeleri kullandı:
"Özellikle son dönemde, Sahra Altı Afrika'da etkinliğimizi oldukça güçlü biçimde artırıyoruz. Değer bazında, 2021 yılı projelerinin, yüzde 55'i BDT, yüzde 17'si Sahra-altı Afrika, yüzde 13'ü Orta Doğu ve yüzde 10'u Avrupa bölgesinde üstlenilmiştir. Bu oranlardan, Sahra Altı Afrika'nın bu sene, geleneksel pazarımız olan Orta Doğu'nun önüne geçti. Diğer taraftan Rusya, geçmiş yıllarda olduğu gibi en yüksek proje bedeline ulaşılan ülkeler arasında yine ilk sırada geliyor. Fakat bu sene Rusya'da 11,2 milyar dolar ile bir takvim yılı içinde bir ülkede toplamda üstlenilen proje bedelinde de daha fazla bir rekora imza atmış bulunmaktayız. Irak ise 2021'de üstlenilen 3,6 milyar dolarlık proje ile en çok proje üstlendiğimiz ikinci ülke konumuna yükselmiştir. Irak tarafı ile 2021'de önemli ve verimli temaslarımız oldu. Biz bu iletişimi sürdürerek Irak ile ilişkilerimizi geliştirmeyi ve müteahhitlerimizin bu ülkede daha da önünü açmayı hedefliyoruz. Geçtiğimiz yıl en fazla proje üstlendiğimiz ilk on ülke arasında Ukrayna, Kazakistan, Türkmenistan ve Cezayir gibi geleneksel pazarlarımız olan ülkeler yerlerini muhafaza etmiştir. Ayrıca, üç Sahra-Altı Afrika ülkesi ile Polonya, ilk 10'daki yerini almış vaziyettedir."
"HİNDİSTAN PEK ÇOK ÜLKEYİ GERİDE BIRAKTI"
Muş, teknik müşavirlik sektörünün de son yıllarda önemli atılımlar gerçekleştirdiği bilgisini paylaşarak, "Bugün Türk teknik müşavirlik firmalarının yurt dışında üstlendikleri kümülatif proje bedeli 2,7 milyar doları aşmış; 2021 yılında üstlenilen proje bedeli ise 137 milyon dolar civarında gerçekleşmiştir. Bu rakamla 2020'de ulaşılan proje büyüklüğü korunmuş durumdadır. Teknik müşavirlik firmalarımızın 2021'de üstlendikleri projeleri bölgesel olarak incelediğimizde, BDT coğrafyasının öne çıktığını görmekteyiz. Teknik müşavirlik alanında da Azerbaycan, Rusya ve Özbekistan gibi geleneksel pazarlarda etkinliğimizi sürdürmekteyiz. Müteahhitlik sektörüne benzer biçimde, bu alanda da Irak, en fazla proje üstlenilen dördüncü ülke konumuna gelmiştir. Geleneksel pazarlarımızı içeren BDT bölgesinin ardından en güçlü olduğumuz bir diğer bölge Güney Asya olarak karşımıza çıkmaktadır. Nitekim Hindistan, geçtiğimiz sene üstlenilen proje büyüklüğü açısından pek çok geleneksel pazarımızı geride bırakarak birinci ülke olmuştur. Pakistan ise ilk on ülke arasında yer almaktadır. " değerlendirmesinde bulundu.
Hizmet ticaretinin artırılmasına ilişkin çalışmaları da anlatan Muş, "Teknik müşavirlik sektörüne yönelik hazırladığımız ve başarıyla uyguladığımız devlet destekleri programlarımızla, müteahhitlik sektörümüzün yeni işler üstlenmesine yönelik olarak yaptığımız girişimlerle, önümüzdeki dönemde de Türk inşaat sanayisinin yurt dışında daha fazla proje üstlenmesi için çaba harcamaya devam edeceğiz. Ayrıca firmalarımızın iş yaptığı ülkelerde karşılaştığı sorunların çözümüne yönelik olarak, Bakanlığımızın ticari diplomasi araçları ile dün olduğu gibi bundan sonra da firmalarımızın yanında olacağız." dedi.
"KREDİ İMKANLARININ ETKİNLİĞİNİ ARTIRACAĞIZ"
Muş, Libya'da 2011 öncesinde üstlenilen projelerden kaynaklanan sorunların çözümüne yönelik önemli mesafe kat ettiklerini belirtirken, bu doğrultuda bazı firmaların yeniden işe başlama sözleşmelerini imzaladığını söyledi.
Müteahhitlik sektörünün yeni iş fırsatları yakalamasının önündeki en önemli engellerden birisinin finansman sıkıntıları olduğunun da farkında olduklarını aktaran Muş, "Bu doğrultuda, Türk Eximbank tarafından sağlanan kredi imkanlarının etkinliğini artırmaya çalışıyoruz. Bunun yanında, finansman imkanları güçlü ülkelerin firmaları ile ülkemiz firmalarının üçüncü ülkelerde iş birliği yapmalarını sağlamayı amaçlıyor, bu kapsamda ortak organizasyonlara yönelik çalışmalarımızı yoğunlaştırıyoruz." ifadesini kullandı.
Muş, ihracatçıların kredide kefalet sorununu ortadan kaldırmak ve krediye erişim maliyetlerini düşürmek için kurgulanan İhracatı Geliştirme Anonim Şirketi'nin 1 Mart 2022'de faaliyete geçeceğini anımsatarak, şunları kaydetti:
"Önümüzdeki süreçte yayımlamayı planladığımız Uzak Ülkeler Stratejisi kapsamında, öncelikli potansiyel mal ve hizmet sektörlerimizi belirlemiş durumdayız. Bu çerçevede, yurt dışı müteahhitlik sektörümüzün de güçlü yapısı sayesinde artık geleneksel pazarlarının ötesinde yeni pazarlara açılmaya hazır hale geldiğine inanıyoruz. Geldiğimiz noktada özellikle ABD, Brezilya ve Endonezya pazarlarının hem müteahhitlik hem de teknik müşavirlik sektörümüz için önemli fırsatlar içerdiğini görmekteyiz. Önümüzdeki dönemde başta bu pazarlar olmak üzere müteahhitlerimizin yeni pazarlara açılması noktasında sektörümüzle istişarelerimizi artıracağımızı ve çalışmalarımızı yoğunlaştıracağımızı ifade etmek isterim."
EREN: 2022 YURT DIŞI HEDEFİMİZ 30 MİLYAR DOLAR YENİ İŞ HACMİ
Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanı Erdal Eren ise, toplantıda sektöre ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Eren, geçen yıl salgının belli ölçüde kontrol altına alınması ve petrol fiyatlarında görülen artışın etkisiyle yurt dışı pazarlar ve müteahhitlik hizmetlerinde canlanma olduğunu söyledi.
Müteahhitler, mühendisler ve işçilerin her zorlukla mücadeleyi sürdürdüğünü anlatan Eren şöyle devam etti:
"Dünyada bir marka haline gelmiş Türk müteahhitliği konumunu zaafa uğratmamak ve daha yüksek seviyelere taşımak amacıyla yurt dışı faaliyetlerine yönelik bir 'Akreditasyon Sistemi'nin gerekli olduğunu düşünüyoruz. Bu sistemin, kamu-özel sektör iş birliğiyle belirlenecek mali, teknik ve performansa dayalı objektif kriterler çerçevesinde Ticaret Bakanlığımız öncülüğünde hayata geçirilmesini arzu ediyoruz."
Eren, salgın belirsizliğinin ortaya çıkan yeni varyantlarla sürdüğünü, gelişen aşılama ve ilaç çalışmalarının ise geleceğe olumlu bakmalarına imkan sağladığını ifade etti.
Bu yıl küresel ekonomide gerçekleşecek toparlanma ve salgın şartlarında sağlanacak iyileşmeyle birlikte ertelenmiş alt ve üstyapı projelerinin, müteahhitler için önemli fırsatlar yaratacağını bildiren Eren, artan petrol fiyatlarının yeni projelerin üstlenilmesi için destekleyici olacağını söyledi.
Eren, bu yılki hedeflerine ilişkin, "Salgının bahara kadar engel olmaktan çıkacağı ümidi ile 2022'de yurt dışında 30 milyar dolar yeni iş hacmini aşmayı hedefliyoruz. Orta vadede de bu rakamı 50 milyar dolar seviyesine çekmek amacında olduğumuzu belirtmek istiyorum. Ortaya koyduğumuz bu hedef, aynı zamanda inşaat malzemesi ihracatımızın aynı oranda artırılması demektir. Yurt dışı projelerimizde istihdam edilen Türk iş gücü sayısını, halihazırdaki 25-30 binler seviyesinden yeniden 100 bine çıkarmak en öncelikli hedefimizdir." değerlendirmesinde bulundu.
EFCA'NİN GENEL KURUL VE KONGRESİ 9-10 HAZİRAN'DA İSTANBUL'DA YAPILACAK
Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliğinin (TürkMMMB) Başkanı İrfan Aker de ekonominin lokomotif rolü taşıyan TMB'nin üyelerinin her geçen gün başarı ve güvenirliklerinin arttığını söyledi.
Birlik olarak, TMB üyelerine yardımcı olmaya, önünü açmaya ve onlarla birlikte faaliyet göstererek Türkiye'ye katma değer kazandırdıklarını bildiren Aker, Kovid-19 salgının etkisinin azalması durumunda Türkiye'nin müşavirlik konusunda daha ileri seviyelere geleceğini kaydetti.
Aker, Birliğin, Müşavir Mühendisler Uluslararası Federasyonu (FIDIC) ve Avrupa Müşavirlik Mühendislik Birlikleri Federasyonunun (EFCA) üyesi dolduğunu anımsatarak, "EFCA'nin Genel Kurulu ve Kongresi'nin 9-10 Haziran'da İstanbul'da yapılacağını sizler ile paylaşmak isterim." dedi.
Türkiye'deki büyük projelerin kendilerine sağladığı referanslara dikkati çeken Aker, bu referanslarla yurt dışındaki işlerde diğer firmaların önüne geçtiklerini bildirdi.
AFRİKA ÜLKELERİ ÖNE ÇIKTI
Öte yandan Ticaret Bakanlığı verilerine göre, Türk müteahhitlerin geçen yıl yurt dışında üstlendikleri proje bedeli 29,3 milyar dolara ulaştı. Bu rakam, 2020 yılında 15,2 milyar dolar, 2019'da 19,4 milyar dolar, 2018'de 22,8 milyar dolar, 2017 yılında 17,4 milyar dolar olarak gerçekleşmişti.
Türk müteahhitlerin geçen yıl yurt dışında üstlendiği iş tutarında Rusya ilk sırada yer alırken, bu ülkede 11 milyar 189 milyon dolarlık iş üstlenildi. Rusya'yı, 3 milyar 620 milyon dolarlık proje bedeliyle Irak, 1 milyar 908 milyon dolarlık bedelle Tanzanya, 1 milyar 598 milyon dolarlık proje bedeliyle Ukrayna ve 1 milyar 353 milyon dolarlık bedelle Zambiya izledi. Zambiya'yı 944 milyon dolarlık proje bedeliyle Kazakistan, 926 milyon dolarlık proje bedeliyle Güney Sudan, 916 milyon dolarlık proje bedeliyle Türkmenistan takip etti. Listede, 845 milyon dolarlık iş üstlenilen Cezayir ile 780 milyon dolarlık iş üstlenilen Polonya da dikkati çekti.