Yerli enerjide bir ilk gerçekleşti
Yerli enerjide bir ilk yaşandı, Türkiye'nin ilk yerli lityum üretimini yapacak olan Eskişehir'deki Etimaden Lityum Karbonat Üretim Tesisi Başkan Erdoğan ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez'in katılımıyla açıldı.
Açılışa videokonferans yöntemiyle katılan Başkan Erdoğan, Türkiye olarak bir taraftan yeni tip koronavirüs ile mücadeleyi kararlı şekilde yürütürken yatırımı, üretimi, ticareti de kesinlikle ihmal etmediklerini vurguladı.
Dünyanın pek çok ülkesinde ekonomiler durma noktasına gelmişken her gün yeni bir tesisi, yeni bir eseri ülkeye kazandırmanın heyecanını yaşadıklarını dile getiren Erdoğan, sadece aralıkta ulaşımdan, kültür ve sanata, tarımdan savunma sanayisine birçok yatırımın açılışlarını gerçekleştirdiklerine dikkati çekti.
"DOĞALGAZDA DIŞA BAĞLILIĞI CİDDİ ORANDA AZALTMAYI HEDEFLİYORUZ"
Bu sene özellikle enerji alanında müjdelerle dolu bereketli bir yıl yaşadıklarını aktaran Erdoğan, şunları kaydetti:
"Akdeniz'de ve Karadeniz'de yaptığımız sondajların sayısı 9'u bulmuştur. Hep söylediğimiz gibi 'her arayan bulamaz ama bulanlar arayanlardır.' Bunun için önce dünyanın en önemli sondaj ve sismik araştırma filolarından birini ülkemize kazandırdık. Ardından çalışmalara başladık ve hamdolsun nihayet ilk neticeye ulaştık. Karadeniz'deki Tuna-1 kuyusundaki keşfettiğimiz 405 milyar metreküplük doğalgaz rezervi ülkemiz için bir kırılma noktası olmuştur. Bu keşif etrafı enerji kaynaklarıyla çevrili ülkemizin gerçek potansiyelini ortaya koymuştur. Devamının da geleceğine inandığımız bu keşiflerle inşallah ülkemizin doğalgazda dışarıya bağlılığını ciddi oranda azaltmayı hedefliyoruz. Vatandaşımıza daha uygun fiyatlarla doğalgaz sunmanın yanında buradan sağlayacağımız döviz tasarrufuyla cari açık meselesinde de önemli bir avantaj elde edeceğiz.
Sadece hidrokarbon kaynaklarının değil, ülkemizin sahip olduğu diğer tabii ve yer altı zenginliklerini de ekonomimize kazandırmaya çalışıyoruz. Bizden önce yıllarca ihmal edilmiş bu stratejik alanda Türkiye'nin gerçek potansiyelini gün yüzüne çıkarmak için yoğun çaba içerisindeyiz. Bu çerçevede kurumlarımızın etkinliğini ve kapasitemizi arttırıyoruz. Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü kurulduğu 1935'den 2003 yılına kadar yaklaşık 70 senede yalnızca 3 milyon metrelik sondaj yapmıştı. Aynı kurum 2003 yılından bu yana yaklaşık 7,5 milyon metrelik sondaj gerçekleştirdi. Yani bizim dönemimizde 70 yılda yapılan sondajın yaklaşık 2,5 katı iş ortaya çıkartıldı.
"İTHAL ETTİĞİMİZ LİTYUMUN YARISINDAN FAZLASINI KARŞILAMIŞ OLACAĞIZ"
Tesisimizin tam kapasite devreye girmesiyle halihazırda tamamını ithal ettiğimiz lityum ihtiyacımızın inşallah yarıdan fazlasını karşılamış olacağız. Yerli lityum üretimi, yüksek teknoloji gerektiren ürünlerdeki yerlilik oranının da artmasını sağlayacaktır
2002'de 436 bin ton olan rafine bor ürünleri üretimimiz bu yıl aralık ayı itibarıyla yaklaşık 1,6 milyon tonu buldu. Bor ürünleri ihracatımız, 2002 yılında 186 milyon dolar iken, salgına rağmen bu rakam 2020'de aralık ayı itibarıyla 610 milyon dolara çıktı. Aynı dönemde Rafine Bor Ürünleri Kurulu kapasaitemizi de 730 bin tondan 2 milyon 753 bin tona yükselttik.
- "TOGG otomobilinin pillerinde kullanılacak lityumu da yine buradan temin etmeyi planlıyoruz. Elektrikli otomobillerin yanında akıllı telefonlar, tabletler, dizüstü bilgisayarlar, elektrikli aletler dahil olmak üzere tüm mobil cihazların bataryalarında da bu lityum kullanılacaktır"
Nükleer enerjiden hidroelektrik santrallerine, maden arama ve işletme faaliyetlerinden diğer yatırımlarımıza kadar ülkemizin potansiyelini harekete geçiren hemen her çaba organize bir saldırıya uğramaktadır.
Doğa, çevre ve yeşil gibi insanlığın ortak kavramlarının arkası karanlık birçok marjinalin operasyon aparatı haline getirilmesine izin vermedik, vermeyeceğiz. Türkiye'nin ve 83 milyonun faydasına olan enerji projelerimizin çevreci maskesi takmış vandallarca engellenmesine müsaade etmeyeceğiz."
'BU YÖNTEMLE LİTYUM ÜRETİMİ DÜNYADA BİR İLK'
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez de, bu yöntemle dünyada ilk kez lityum karbonat üretildiğini ifade etti. Dönmez, "Pek çok zorluğa rağmen, 2020 yılı enerji sektörümüz için milletimize müjdeler verdiğimiz, rekorlarımızı tazelediğimiz, Mavi Vatan'daki egemenlik haklarımızı pekiştirdiğimiz ve enerji teknolojilerinin yerlileştirilmesi adına büyük adımlar attığımız bir yıl oldu. Bugün yerlileştirme adımlarımıza bir yenisini daha eklemenin mutluluğunu yaşıyoruz. Yüzde yüz yerli Ar-Ge ile rafine bor üretimi esnasında ortaya çıkan sıvı atıklardan lityum üreteceğiz. Bu yöntemle lityum üretimi Eti Maden'e özgü ve dünyada bir ilk. Üretim yönteminin patentini almak için başvuruda bulunduk. İnşallah onaylanmasıyla birlikte Türkiye, bu alanda örnek alınan bir ülke olacak" dedi.
Balıkesir Bigadiç, Kütahya Emet ve Eskişehir Kırka da ki bor yataklarının belli oranlarda lityum içerdiğini hatırlatan Bakan Dönmez şunları söyledi:
"Ancak geleneksel üretim metodu ekonomik olmadığı için bugüne kadar bor atıklarındaki lityumu değerlendirmek mümkün olmadı. Eti Maden'deki arkadaşlarımız bu durumu tersine çevirmek için tam üç yıldır yoğun bir Ar-Ge faaliyeti yürüttü. Hamd olsun Türkiye, bugün artık kendine has bir yöntemle atıklardaki bor ve lityumu ayrıştırarak, lityum karbonat ve satılabilir bor ürünlerini kendi teknolojisi ve kendi insan kaynağıyla üreten bir ülke oldu. Eskişehir Kırka da hayata geçen pilot tesisimiz ilk etapta yıllık 10 tonluk üretim yapacak. Tesisimiz tam kapasite devreye girdiğinde, yıllık 600 tonluk bir üretimle inşallah Türkiye'nin lityum ihtiyacının yarısını buradan karşılayacağız. Böylece yıllık 20 milyon dolara denk gelen lityum ithalatının da önüne geçmiş olacağız. Başta yerli otomobilimiz TOGG olmak üzere, mobil cihazlar, tabletler, bilgisayarlar gibi akıllı teknolojilerde yerli lityumun kullanılmasıyla, ileri teknolojilerde yerlilik oranının artmasına önemli bir katkı sağlayacağız. Tesisimizde ayrıca, lityum karbonat üretiminin yanı sıra yan ürün olarak boraks dekahidrat üretimi de yapacağız. Böylece Eti Maden, dünyada lider olduğu bor ürünleri üretiminde de kapasite artışına gitmiş olacak. Eskişehir Kırka ayrıca bordan temizlik ürünümüz BORON'un tesislerine de ev sahipliği yapıyor. Geçtiğimiz hafta BORON temizlik ürünleri ailesine bulaşıklar için kullanılan 3 yeni ürünümüzü daha ekledik. Gelen taleplere göre arkadaşlarımız yeni ürünlerin Ar-Ge'si için de burada çalışmalarını sürdürüyorlar".
'TESİSLERDE YILDA 440 BİN METREKÜP SIVI ATIK İŞLENECEK'
Lityum üretim tesisinin doğaya saygılı, geri dönüşüm odaklı ve sürdürülebilir üretim anlayışıyla hayata geçirdiklerini belirten Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, mevcut stok sahasında bulunan atıklar, lityum üretmek için değerlendirilecek ve böylece yeni atık depolama alanlarına duyulan ihtiyacın da azalacağını söyledi. Tesislerde yılda yaklaşık 440 bin metreküplük sıvı atık, işleneceğini anlatan Bakan Dönmez, "Bu atığın yüzde 90'nı geri kazanacağız. Atık depolama maliyetinin azalmasıyla yılda 1 milyon 300 bin dolarlık depolama maliyetinden de tasarruf etmiş olacağız. Türkiye'nin vizyon projelerinin, dünya markası olacak işlerinin arkasında bu tesisimiz olacak inşallah. 'Büyük ve Güçlü Türkiye' idealimizi gerçeğe dönüştürecek önemli bir adım olacak. Türkiye'nin bor cevheri, Türkiye'nin lityumuna, Türkiye'nin lityumu Türkiye'nin enerjisine hayat verecek. İnşallah devamında gelecek yeni Ar-Ge ve inovasyon projelerini de teşvik edecek. Hamd olsun bugün geldiğimiz noktada 2021'e dair umutlarımızı tazeliyoruz. Bu umut, inanç, azim ve kararlılık 2023, 2053 ve 2071 hedeflerimize ulaşmak için bizlere güç ve moral veriyor. Her türlü zorluğa, badireye, yıldırmaya, engele rağmen milletimizle birlikte çıktığımız bu yolda, sizin liderliğinizle hiç durmadan, yorulmadan hep birlikte hedefe varacağız inşallah. Sözlerime burada son verirken bu büyük projelerin hayata geçmesine öncülük eden Sayın Cumhurbaşkanımıza, Eti Maden Genel Müdürümüze, yöneticilerimize, projeyi geliştiren Ar-Ge ekibimize, mühendis ve işçi kardeşlerimize milletimiz adına şükranlarımı sunuyorum. Tesisimiz ülkemize ve milletimize hayırlı, uğurlu olsun" ifadelerini kullandı.