Beyaz yakalı çiftçiler

Ayfer Arslan / INBUSINESS

Emekli olunca bağ-bahçe ile uğraşmak, günlük iş temposunun stresi ve yoğunluğundan sıkılan hemen hemen her çalışanın en büyük hayali... İş yaşamındaki yorucu tempodan uzaklaşanlar soluğu tarlada, bahçede alıyor, toprakla haşır neşir olarak huzur ve keyif buluyor. Son yıllarda bir tatlı huzur almak için emekli olmayı beklemeden, doğa tutkusunu girişime dönüştüren beyaz yakalıların hikayelerini sıkça duyar olduk. Bu belki de biraz pandemi ile birlikte ivmelenen sürdürülebilir yaşam için doğaya kaçışın getirdiği bir süreç... Ancak tarıma artan ilginin sadece bir emeklilik hobisi veya günümüz insanının 'huzur' arayışından ibaret olmadığını söyleyebiliriz...

HOBİDEN TİCARETE

Önce hobi olarak başlayıp daha sonra bunu ticari yatırıma dönüştürenlerin sayısı oldukça fazla. Bir banka, sigorta şirketi veya farklı bir sektörde uzun yıllar üst düzey görevlerde bulunduktan sonra tarıma yönelen çok sayıda profesyonel yöneticimiz, başarı hikayeleri ile dikkat çekiyor. Çünkü her ne kadar çiftçilik konusunda acemi olsalar da satış, pazarlama ve finans alanındaki bilgi birikimi ve deneyimleri onların tarım alanındaki performanslarını da olumlu etkiliyor.

PANDEMİNİN GETİRDİĞİ BİR FIRSAT

Lavanta yetiştiriciliği ile uğraşan Aycan-Ertuğrul Bul çifti sigorta sektörünün çok yakından tanıdığı simalardan... Ertuğrul Bul, TEB Sigorta ve Zurich Sigorta'nın eski genel müdürü, şu anda da Trive Sigorta Brokerliği genel müdürlüğünü yürütüyor. Aycan Bul ise Zurich Sigorta'nın eski genel müdür yardımcısı.

Zurich Sigorta'nın TEB Sigorta'yı satın alması sonrasında strateji geliştirme, performans yönetimi, pazarlama ve satış yönetimi ile alternatif kanalların kurulup yönetilmesini üstlenmiş. Zurich Sigorta'dan ayrılınca dijital sigorta brokerliği olan sigortadükkanım.com'u kuran, daha sonra bu girişimlerini sigorta brokerliği ve risk yönetimi alanında dünyanın önde gelen markalarından Marsh'a satan Bul çifti, 2020'den beri ise lavanta üretimi ile ilgileniyor.

Tarım sektörüne geçişlerini, doğa tutkusunun yanı sıra biraz da 'pandeminin getirdiği uzaktan çalışma fırsatı' olarak değerlendiren Bul çifti, şu anda Kapadokya Bölgesi'nde, Ürgüp'ün Ortahisar ve Sofular beldelerinde İngiliz lavantası, tıbbi lavanta veya orijinal lavanta olarak da anılan ve dünyanın en kaliteli lavanta uçucu yağını veren Lavandula angustifolia cinsini yetiştiriyor. Bul'a göre, tarlada çalışmak, toprağa bulanmak, dağı bağ yapmanın mutluluğu bambaşka...

İKLİM MÜCADELESİ

Muğla ilinin Milas ilçesine bağlı Bafa Gölü yakınında 55 dönüm arazi üzerinde zeytin üretimi yapan ve kendi zeytinyağı markasını yaratan Recep Atakan da 28 yıllık bankacılık deneyimi ile finans ve iş dünyasının yakından tanıdığı isimlerden biri.

Yapı ve Kredi Bankası, Karon Menkul Değerler, Sümerbank ve Bayındırbank'da üst düzey görevler yapan Atakan, en son Anadolubank'ın Hazine ve Perakende Bankacılıktan sorumlu genel müdür yardımcılığını üstlenmişti. 2018 yılında 15 yıl hizmet verdiği bankadan sürpriz bir kararla ayrılan Atakan, şu anda Bayegan Dış Ticaret AŞ.'de CFO olarak görev yapıyor.

Tarıma olan ilgisinin ise finans sektöründen reel sektöre geçince başladığını anlatan Atakan, "Küresel ısınmanın, iklim değişikliğine olan etkilerinin azaltılması için neler yapılabileceğini araştırırken, karbon emisyonlarını düşürmenin yollarından birinin de tarım arazilerinin genişletilmesi, islahı ve yenilenebilir enerji fikirleri ön plana çıktı" diyor.

Bu fikirlerden yola çıkan Atakan, daha sonra hem ticari hem de yaşam biçimi olarak sürdürülebilir yaşama katkı sağlamak amacıyla önce Bafa Gölü'nde arazi satın aldı. Ardından bu arazi üzerinde bulunan eski tarihi yağ fabrikasında tadilat yaparak, rahmetli annesinin adını taşıyan 20 kişi kapasiteli 'Zeliha Hanım Çiftliği' ne dönüştürdü. Amacı ise beyaz yakalılara hem konaklama hem de zeytin hasadı ile çiftçiliği deneyimleme imkanı sunarak onları zeytin yetiştiriciliğine özendirmek.

Emekli olunca tarıma gönül veren bir diğer isim ise Yurdakul Özdoğan. 33 yıl boyunca Pamukbank, Toprakbank, İktisat Bankası ve Oyakbank'ta görev yapan, 2019'da ise Turkland Bank'ta Risk İzleme Genel Müdür Yardımcısı iken bankacılık kariyerine son veren Yurdakul Özdoğan, daha sonra eşiyle birlikte Manisa Salihli'de temellerini attıkları zeytin ve zeytinyağı üretimi işine girdi. En büyük hayali ise markalaştırdıkları zeytinyağını yurt dışı pazarlara açmak...

CEVİZ YETİŞTİRİYOR

Yaklaşık 14 yıl önce 34 ortakla kurulan Prunus Tarım'da bir başka beyaz yakalı çiftçi hikayesi... Finans sektöründe 1997-2001 arasında müfettiş yardımcısı ve müfettiş, 2001-2003 arasında ise finansal danışman olarak görev yapan ve Trabzonspor'un eski CEO'su Burak Gürdal ile Societe General'in operasyonel leasing şirketinin genel müdür vekilliğinden ayrılan Tayfun Erpek bu şirketin büyük ortaklarından.

DOĞAYA DÖNÜŞ ARTIYOR

Akbank Yönetim Kurulu üyesi Tuğrul Belli ise şirketin küçük ortakları arasında. Manisa bölgesinde badem ve ceviz ürettiklerini söyleyen Gürdal motivasyonunu şu sözlerle anlatıyor: "Doğayla uğraşmak, boş tarım arazilerini ağaçlandırarak nitelikli tarımsal üretime dönüştürmek ve bu doğrultuda Türkiye'nin rahatlıkla üretebileceği ürünlerde ithalatı yok ederek döviz çıktısını ortadan kaldırmak gibi motivasyonlarla işe başladık. Tarım zor bir sektör ve doğadaki gelişmelere çok bağlı. Kısa zamanda bilgi birikimi ve tecrübeye dayalı farklılıklar yaratmak ayrıca zor. Ancak yine de tüm zorluklarına rağmen pişman olduğumuzu söyleyemem."

FİNANS VE SATIŞ BİLGİSİ AVANTAJI

Doğaya kaçmak için emekli olmayı beklemeyen bir profesyonel Koray Bahar... Fintek alanındaki girişimleriyle dikkat çeken Figopara CEO'su Koray Bahar 2020'de dört ortakla Trakya'da Balkaya Çiftliği'ni kurdu.

İlk başladıklarında hayallerinin, hafta sonları şehrin gürültüsünden, karmaşasından kaçmak olduğunu anlatan Bahar, şu sözleri ile beyaz yakalıların artan ilgisini çok güzel özetliyor: "İki çocuk babası olarak onların daha sağlıklı ve doğal ürünlerle beslenmelerine özen gösteren bir aileyiz. Tarım ürünlerinin ve su- yun gelecekte daha da önemli olacağına inanıyorum. Günümüzde kurumsal hayatta çalışan ve özellikle büyük şehirlerde yaşayan birçok insan da sanırım bizimle benzer fikirlere inanıyor. Doğaya ve tarıma dönüş her geçen gün güzel örneklerle artmaya devam ediyor."

Tabii bu başarılı girişimler, beyaz yakalıların tarım sektörüne olan ilgisini de giderek artırıyor. Türkiye'de tarımın nispeten eğitim seviyesinin çok yüksek olmadığı bir alan olduğunu söyleyen Recep Atakan, "Profesyoneller verimlilik artırma, maliyeti ucuzlatma gibi konularda uzmanlaş- tığı için tarıma girince, buradaki katma değeri yatırımcısına fazlasıyla sağlayabiliyor" görüşünde.
Birçok eski bankacının Bafa tarafında arazi yatırımı yapmaya başladığını ve ortaklaşa zeytinyağı işleme tesisi kurmayı planladıklarını söyleyen Atakan, güç birliği yaparak hem aracıları ortadan kaldıracaklarını hem de maliyet avantajı sağlayacaklarını ekliyor.

EMEKLİLİK HAYALİ İLE BAŞLAYAN LAVANTA TUTKUSU - ERTUĞRUL BUL/TEB SİGORTA VE ZURICH SİGORTA ESKİ GENEL MÜDÜRÜ

Lavanta hikayemiz emeklilikte ne yapacağımızı sorgularken başladı. Planımız, beyaz yakalıların neredeyse tamamının hayalindeki gibi sahil kasabasına yerleşmekti. Ama kişiliklerimiz gereği yaşadığımız sürece üretmeye devam etmemiz gerektiğini fark ettik. Ürgüp'lüyüm, atadan kalma üzüm bağımızın içinden yol geçince, yeni hazırlanan imar planına göre, bize günübirlik tesis imarı olan başka bir arsa tahsisi yapılmış.

Bir arkadaşımızın önerisi ile "O arsaya bir lavanta kafe mi açsak" diye düşündük. Lavanta konusunda araştırma yapmaya başladık ve öğrendikçe hayallerimiz büyüdü ve bir iş planına dönüştü. Ekim 2020'de Ortahisar, Aralık 2020'de ise Sofular'daki tarlamızı satın aldık. 2022 Temmuz ayında ise ilk hasat heyecanını yaşadık. Markamız Fiona's Lavender. Geçtiğimiz Ekim ayında Ürgüp'te açtığı dükkanımızda, lavanta uçucu yağı ve lavanta suyu yanında, kuruttuğumuz lavanta çiçeklerimizle doldurduğumuz keseler, göz yastıkları gibi ürünler de satıyoruz.

ZEYTİN YETİŞTİRMEK EVLAT BÜYÜTMEK GİBİ - RECEP ATAKAN/ANADOLUBANK ESKİ GENEL MÜDÜR YARDIMCISI

Bafa'da zeytin yetiştiriciliği, ticari olarak çok kafamda yoktu. İş hayatında mesleki hırslar bu güdüyü göstermeye yetmiyor. 40'lı yaşlardan sonra evlat büyütmek, yatırım yapabilme kabiliyetine ulaşma durumu söz konusu olduğunda o zaman ruhumu ne tatmin eder düşünceleri başlamıştı. Çünkü doğaya dönüş herkesin hayali...

Sonra öyle bir hale geldi ki beni bir tarım ve turizm ekolife ortamına götürdü. Zeytin arazisinde geçmiş yıllardan kalan metruk binayı yenilerken güneş enerjisi modülü kurarak burada yaşamı başlattım. Ağaçların zeytinlerinden kaynaklı hasat geliri ticari olarak çok özendirici olmasa da buradaki doğayı rehabilite etmek anlamında küçük dokunuşlar yaptım. Doğa dostu birkaç tiny house ekledim. Zeliha Hanım Çiftliği sadece kuş seslerinin, zeytin kokusunun yer aldığı bir dinlenme ortamı oldu. Burayı bir dönüşüm merkezi olarak nitelendiriyorum. Annemin adını taşıyan zeytinyağı markamız var. Bir diğer hedefim ise avokado yetiştirip ihraç ederek endüstriyel tarıma da katkıda bulunmak.

HOBİDEN İHRACATA DOĞADA YOLCULUK - YURDAKUL ÖZDOĞAN/TURKLAND BANK ESKI GENEL MÜDÜR YARDIMCISI

Yoğun geçen kurumsal hayattan sonra keyif alacağımız, doğa ile iç içe olabileceğimiz, hobimiz olan bir iş yapmak istediğimiz için tarımı seçtik. Toprak ile uğraşmak, her gün bir şey öğrenmek, istihdam yaratmak, marka oluşturmak, üretim yapmak hepsi çok heyecan verici. İlk yılımızda 400 dönümlük bir bahçe ve 13 bin 500 ağaca sahiptik, 3'üncü yılımızda yeni diktiğimiz ağaçlar ile 22 bin 500 ağaçlık bir bahçe sahibi olduk.

Bu sene yıllık kapasitesi 600 ton olan zeytin işleme ve 60 ton günlük zeytinyağı sıkım tesisinin ana sermayedarı olduk ve Green Amour markamıza ek olarak Green Gusto markasını kurduk. Green Amour markamız iki yılda katıldığı 10 uluslararası yarışmada ödül alarak kalitesini tescilettirdi. Bu sene ürünlerimizi Manisa Salihli Organize Sanayide kendimize ait tesiste hazırlayacak ve çok daha yüksek hacimlerde üretim yapacağız. Hedefimiz her yıl artan bir ciro ile ilerlemek ve kısa vadede yurtdışına ihracat yaparak ülkemizin zeytinyağı pazarlamasına katkı sağlamak.

KIRKLARELİ'NDE SÜRDÜRÜLEBILIR ÇİFTLİK - KORAY BAHAR/ FIGOPARA'NIN KURUCUSU VE CEO'SU

Balkaya Çiftliği projemize 2020 Mart ayında Kırklareli Vize ilçesinin Balkaya Köyü'nde 14 dönüm bir arazinin satın alınması ile adım attık. İlk planlar yapılmaya başlandığı andan itibaren sürdürülebilir bir çiftlik olmamız konusunda hayallerimiz vardı. Bu hayalleri gerçekleştirmek için muhteşem bir ekip ile çalışı- yoruz. 100 dönümden fazla bir tarım arazisine sahibiz.

Ayrıca bugün itibariyle 8 evden oluşan bir Kırsal Turizm Tesisi statüsüne de sahibiz. Gelen misafirlerimize Kırklareli Bölgesi'nde kendi çiftliğimizde ve yerel üreticilerin sunduğu birbirinden lezzetli ürünlerle hazırlanan yemekleri sunuyoruz. Uçsuz bucaksız Istranca Ormanlarının 6,5 km içerisinde, çevresinde hiçbir yaşam olmayan arazimize temel ihtiyaçları getirmemiz gerekliydi. Şebeke elektriğini bulunduğumuz araziye getirmek için kilometrelerce ağaç kesimi yapılması gerekiyordu. Çevreci kendi kendine yetebilen bir sistem kurduk. Misafirlerimizin doğayla baş başa vakit geçireceği yatırımlarımıza devam edeceğiz.