Şehr-i dijital..

Belce Örü / INBUSINESS

Etrafımızdaki tüm nesnelerin akıllandığı günümüzde yaşadığımız şehrin soluduğumuz havanın bile akıllıca tasarlanan ve kontrol edilen birtakım standartlara göre belirlenmesi çok yakın zamanda mümkün olacak. Araştırma şirketlerinin verileri de bu düşünceyi destekler nitelikte. İnsanların yaşam kalitesinde, verimlilikte ve tasarrufta artış sağlarken iklim değişikliği üzerinde yaratılacak olumsuz etkilerin de göz önünde bulundurulacağı akıllı şehirler bugün yükselişte olan teknoloji trendleri arasında yer alıyor.

Bir başka bakış açısıyla WRI Türkiye Direktörü Dr. Güneş Cansız, bu teknolojinin daha çevreci ve sürdürülebilir bir dünya vaadiyle hükümetleri de harekete geçmeye zorladığını söylüyor ve ekliyor: "Gelişmekte olan bölgelerde sağlık hizmetleri, ulaşım yönetimi, akıllı bina ve akıllı atık yönetimi sistemlerini dijitalleştirmeye yönelik artan devlet yatırımlarının akıllı şehirler pazarındaki büyümeyi yönlendirmesi bekleniyor."

AB'nin, 2019'da açıkladığı Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamında, 2050 itibarıyla karbon nötr olma hedefini hatırlatan Cansız, bu kapsamda akıllı şehirlerin önemini şöyle açıklıyor: "Şehirler, küresel sera gazı emisyonlarının yüzde 70'ini üretiyor. 2030'da dünya nüfusunun yüzde 70'i kentlerde yaşayacak. Bugün her iki kişiden biri şehirlerde yaşıyor ve 2050'ye kadar 2.5 milyar kişi daha şehirlerde yaşamaya başlayacak. Kent yöneticilerinin bugün yaptığı seçimler, geleceğimize yön verecek. Şehir planlamalarında, ulaşımdan binalarda enerji verimliliğine, yol güvenliğinden atık uygulamalarına pek çok konuya dikkat etmemiz gerekiyor.

Cansız, WRI Türkiye olarak hedeflerinin sürdürülebilir şehirler yaratmak ve küresel araştırma ve saha deneyimlerimiz ile kentlerde yaşayan milyonlarca insana daha iyi bir yaşam kalitesi sunmak olduğunu belirtiyor. "17 yıldır Türkiye'nin dört bir yanında bunun için çalışmalar yürütüyoruz" diyor.

AKILLI ŞEHİRDE ORTAK ÜÇ ÖGE

EY Türkiye Data ve Analitik Danışmanlığı Lideri Serter Baltacı tüm akıllı şehir örneklerinde ortak üç öğeye vurgu yapıyor ve bu ögeleri şöyle sıralıyor: "Veri/veri analitiği, akıllı şehir ve sürdürülebilirlik." Baltacı, "Veri ve analitik kullanıldıkça şehirler akıllanıyor, şehirler akıllandıkça daha sürdürülebilir bir hale geliyor" diyor. Akıllı şehirlerin kullanım alanlarına yönelik ise şu örnekleri veriyor: "Avustralya'da dijital simülasyon araçları yetkililerin orman yangınlarını daha iyi tahmin etmesinde ve afet yönetimi planlarını oluşturmasında yardımcı rol oynuyor. Su borularındaki ve sayaçlardaki akıllı sensörler ise, günlük tüketim eğilimlerini izleyerek onarım planlarını optimize ediyor." Bugün için bu kolaylıkları sağlayan akıllı şehirlerin gelecekte görecek, duyacak, koklayacak, tat alacak ve hissedeceklerini söyleyen Baltacı ekliyor: "Şehirler dijital duyularıyla hissedecek, tepkileri anlayacak ve şehir sakinlerinin ihtiyaçlarına otonom bir şekilde tepki vererek geleceğin şehirleri haline gelecekler."

GELECEK STRATEJİLERİ

Juniper Research'ün 2022 yılı listesinde Şanghay, Barselona, Seul, Pekin ve New York öne çıkarken Türkiye'de ise hem merkezi yönetim hem de yerel yönetimler bu konuda faaliyetlerde bulunuyor. 2020-2023 Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı kapsamında Akıllı Şehirler Kapasite Geliştirme Projesi'nin yürütüldüğünü ifade eden T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Coğrafi Bilgi Sistemleri Genel Müdürü İsmail Tüzgen, bu proje kapsamında şehirlerimizin kendi Gelecek Şehir Stratejileri'ni nasıl oluşturacaklarına dair rehberler yayınlandıklarını da söylüyor. Bakanlık uzmanları ve 150'ye yakın akademisyen tarafından hazırlanan Akıllı Şehir Külliyatı rehberliğinde tüm belediyelere bu alanda eğitimler verildiğini söyleyen Tüzgen, 2020'de hayata geçirdikleri Şehir Endeksi çalışması ile de tüm şehirlerdeki ilerlemeleri izlediklerini belirtiyor.

TÜRKİYE KENT REHBERİ

"Yine belediyelerimizin açık kaynak kodlu ve yeni nesil yazılım araçlarını kullanabilmeleri için belediyelerimizin iş süreçlerini tanımladığımız e-Belediye Bulut Kent Bilgi Sistemi ve Türkiye Kent Rehberi projeleri ile her türlü kentsel coğrafi bilgi ve veri vatandaşlarımızın hizmetine sunularak yeni nesil kent bilgi sistemleri oluşturuldu" diyor ve ekliyor: "Türkiye Kent Rehberi vatandaşlarımızın 7/24 şehrini hissedebileceği akıllı şehir verileri ve nesnelerin internetiyle büyüyerek ülkemizin en önemli akıllı şehir uygulaması haline geliyor."

Diğer yandan yerli teknoloji şirketlerini yurt dışında daha tanınır konuma taşıyacak ve gelişmelerine katkı sağlayacak Akıllı Şehir Pazarı'nın oluşturulması çalışmaları yürütüldüğü bilgisini paylaşan Tüzgen, bu çalışma ile yerli üretimin artması ile dışa bağımlılığın azaltılması, bu çerçevede tedarikçiler arasındaki iş birlikleri ile kümelenme faaliyetlerinin desteklenmesinin hedeflendiğini söylüyor.

BAŞARILI ÖRNEKLER

Baltacı'nın yaptığı araştırmalardan dünyadaki akıllı şehir örneklerine göz atıyoruz:

-Kopenhag, şehrin durumunu gerçek zamanlı olarak değerlendirmek, trafiği, hava kirliliğini ve karbon emisyonlarını azaltmak adına iyileştirmeler yapmak için mobil cihazlardan, otobüslerdeki GPS'ten, kanalizasyon ve çöp tenekelerindeki sensörlerden gelen kablosuz verileri akıllıca kullanıyor.

-Barselona'da sıcaklığı, hava kalitesini ve ulaşım verilerini kaydeden 20 binden fazla aktif sensör bulunuyor. Barselona'nın durumunu gerçek zamanlı olarak toplayan sensör verisi, şehrin açık kaynaklı yazılım platformu olan Sentilo'da (İspanyolca "sensör" anlamına gelir) analiz ediliyor ve görselleştiriliyor.

-Vancouver, yüzde 90'ın üzerinde sürdürülebilir enerji kullanıyor ve Kuzey Amerika şehirleri arasında kişi başına en az sera gazı salan şehir konumunda. Vancouver, gerçek zamanlı veri ve teknoloji kullanımı sayesinde bağlantı, sürdürülebilirlik ve erişilebilirliği artıran sonuçlara ulaşmış durumda.