FİNANSIN KİLİT ROLÜ

Ayfer Arslan / INBUSINESS

İklim krizi dünya ekonomilerini yeniden şekillendirerek herkese acil bir şekilde önlem almak konusunda ödevler veriyor. Özellikle salgın süreciyle birlikte artan çevre duyarlılığı ve farkındalık sonucu 'sürdürülebilirlik' şirketlerin üretim ve büyüme stratejilerine de yansıdı. Çünkü tüketiciler artık bu konuda daha talepkar ve daha seçici... Bir anlamda hem kurumlar hem bireyler artık 'daha yaşanabilir bir dünya' için ellerini taşın altına koydu. Sürdürülebilirlik özel sayımızda finans sektörünün dünyamızı iyileştirmek adına yaptığı faaliyetleri, ürün ve hizmetleri ile yeşil dönüşüme nasıl destek olduklarını araştırdık.

Çünkü gerek kredi ve tasarruf ürünleri gerekse sosyal sorumluluk projeleri ile topluma en fazla dokunan sektörler sıralamasında finans sektörü başı çekiyor. Ayrıca finansal ürünler doğrudan veya dolaylı bir şekilde çevreyi, ekonomiyi ve sosyal hayatı da etkiliyor. Dolayısıyla bankalar ve sigorta şirketleri aslında sürdürülebilir kalkınmanın en önemli aktörlerinden. Bankalar sürdürülebilir yatırımları finanse ederek, sigorta şirketleri de bu yatırımları olası risklere karşı teminat altına alarak aslında bir yandan toplumsal bilinçlenmeye de katkı sağlıyor.

BDDK ROTAYI ÇİZDİ

Finans sektörü de uzun yıllardır bu bilinç ve sorumluluk ile hareket ediyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Başkanı Mehmet Ali Akben'e göre, sürdürülebilirlik gelecek 20 yılda sektöre damgasını vuracak en önemli konular arasında. AB Yeşil Mutabakatı ve buna ilişkin yayımlanan Eylem Planı kapsamında bankacılık sektörüne bu konuda büyük görevler düştüğüne inanıyor. Zaten bu çerçevede sektörün üç yıllık yol haritası da belirlenmiş... BDDK geçen yıl yayınladığı 2022 ve 2025 yıllarını kapsayan Eylem Planı ile bankaların rotasını çizdi. Hedef; hem sektörün kendi süreçlerinden kaynaklanan karbon ayak izini düşürmek hem de doğa dostu ürünler geliştirerek ekonomideki yeşil dönüşümü desteklemek.

TABANA YAYILACAK

Bankalar bir yandan 'doğa dostu, çevreye duyarlı' ürünleri ile ekonomideki yeşil dönüşüme katkıda bulunurken, bir yandan da kendi kurumsal büyüme stratejileri açısından sürdürülebilirliği önemsiyor. Bankaların yeşil temalı ürünleri arasında temiz enerji yatırımları ve enerji verimliliğine yönelik projelerin desteklenmesine yönelik çözümler ağırlıklı yere sahip. Çünkü küresel iklim değişikliğinin en büyük nedenlerinden birisi evsel kullanımların yanı sıra mevcut üretim süreçlerinin neden olduğu emisyon ve karbon salınımı. Haliyle bu da 'yeşil enerji' dönüşümünün stratejik önemini artırıyor. Bu kapsamda; enerji, imalat, ulaştırma, tarım ve ormancılık gibi birçok farklı sektörlerdeki temiz enerji yatırımları finanse edilirken, küçük ölçekli işletmelere ve bireylere yönelik çözümler de geliştiriliyor. Çünkü artık toplumdaki duyarlılık arttıkça finans sektörü büyük ölçekli proje finansmanı veya kurumsal kredilerin yanı sıra KOBİ'lere ve bireylere yönelik de ürün geliştirmek zorunda.

ÇEVRECİ KREDİLER

Enerji verimliliğine yatırım yapan KOBİ'lere sunulan kredi paketleri, enerji tasarruf bilincini artırmak amacıyla kullandırılan 'Yeşil Konut Kredileri', 'Çevreci Bina Yalıtım' ve 'Çatı GES' ürünleri ilk göze çarpanlar... Yine elektrikli ve hibrit araç alımına yönelik özel cazip faiz oranları ve kredi masraflarında indirim seçeneği ile sunulan taşıt kredileri de bireysel bankacılıkta sunulan diğer çözümler arasında. Bankacılara göre sürdürülebilir finansman çözümleri gelecek dönemde daha tabana yayılacak. Zaten hedefler de bu yönde belirlenmiş.

ING Türkiye Kurumsal Bankacılık Genel Müdür Yardımcısı Ayşegül Akay, doğa temalı ürünleri ile tüzel ve KOBİ müşterilerinin yanı sıra bireysel bankacılık müşterilerinin de talebini artırmayı hedeflediklerini dile getiriyor. Gelecek dönemde Akay, global trende bağlı olarak sürdürülebilirlik bağlantılı ürünlerin Türkiye'de de büyüyerek tabana yayılacağını öngörüyor.

BES YATIRIMI DA YEŞİLLENDİ

Sürdürülebilirlik bağlantılı finansal ürünler sadece fonlamadan ibaret değil. Bankalar, sigorta ve emeklilik şirketleri yatırım tarafında da müşterilerine çeşitli seçenekler sunuyor. Garanti Bankası geçen yıl Çevre Yönetim Sistemi (ÇYS) ile ilgili üç yeni fon çıkarmıştı. Bu fonlar temiz enerji ve sürdürülebilirlik sektöründe Türkiye ve uluslararası şirketlere bağlı sermaye piyasası araçlarına yatırım yapıyor.

Akbank'ın da sürdürülebilirlik temasına yatırım yapmayı tercih eden müşterileri için ürünleri var. Ak Portföy Alternatif Enerji Fonu ve Elektrikli ve Otonom Araç Teknolojileri Fonu bunlar arasında... Finans sektörünün bir diğer önemli oyuncusu olan sigorta şirketleri de çevremizin ve doğal kaynaklarımızın bilincinde hareket ederek büyüme stratejilerini, yeni ürün ve hizmetlerini buna göre şekillendiriyor. Çünkü kapsamlı risk analizleri ile riskleri yönetme, engelleme ve varlıkları bu risklere karşı korumada sektör gelecek dönemde kilit rol oynayacak. Zira Dünya Ekonomik Forumu 2022 Küresel Risk Raporu'na göre önümüzdeki 10 yılda dünyayı tehdit eden ilk üç riskin tamamını çevresel riskler oluşturuyor.

Allianz CEO'su Tolga Gürkan, dünyada 6 trilyon doları aşan prim hacmi ve 36 trilyon doları aşan varlıkları ile sigorta sektörünün, iklim değişikliği ile mücadelede ve net sıfır emisyonlu ekonomiye geçişi hızlandırmada önemli bir potansiyele sahip olduğuna inanıyor. Gürkan'a göre gezegenimizin sürdürülebilirliği konusunda artık bir yol ayrımına geldik. Bir tercih yapmak zorundayız ve kolektif bir çaba ile inisiyatif almamız gerekiyor.

KAMUOYU DAHA DUYARLI

Sigortacılık sektöründeki ürünleri incelediğimizde ise yine yenilenebilir enerjiye yönelik ürünlerin ilk sırada yer aldığını görüyoruz. Yenilenebilir Enerji Sigortası ve Bireysel Çatı Tipi Güneş Enerji Paneli Sigortası en yaygın olanları... Ayrıca elektrikli otomobillere özel kasko indirimi sağlanırken, çevre dostu konut sigortası ürünleri ile müşterilerin konutlarında daha az karbon salımı yapmaları teşvik ediliyor. Anadolu Sigorta Genel Müdür Yardımcısı Kerem Erberk, toplumun tüm kesimlerinin ihtiyaçlarına yönelik kapsayıcı, yeşil ekonomiye geçişi destekleyen ürün ve hizmetler geliştirdiklerini belirtiyor. Yatırımcıların, sigortalıların ve bu konulara daha duyarlı kamuoyunun artık şirketlerin stratejilerini ve operasyonlarını yönlendirdiğine değinen Erberk, şu öngörüde bulunuyor:

"Bu konuda son dönemde standartlar, prensipler, kılavuzlar hem yol gösterici hem de zorlayıcı olmaya başladı. Paris İklim Anlaşması, AB Yeşil Mutabakatı gibi yasal çerçevelere de uyumluluk gerekiyor. Şu anda tüm dünyada finans ve sigorta sektörü için sürdürülebilirlik temalı uygulama ve ürünlerin yaygınlaştığını söyleyemesek de gidişat bu yönde olacak."

ÇEVREYE TAM DESTEK

AKBANK: Mavi Turizm Kredisi, Mavi Liman ve Mavi Ulaşım kredi ürünlerini kapsayan 'Mavi Finansman' paketi bulunuyor. Sürdürülebilir temalı ürünler arasında; Çatı GES yatırım, düşük karbon ekonomisine geçiş kredisi, elektrikli/hibrit araç kredisi, KOBİ kadın girişimci paketi, tarım kredileri ve dış ticaret paketleri yer alıyor.

ALLIANZ: Yenilenebilir enerji sigortası, kıyı tesisleri deniz kirliliği sorumluluk sigortası ve çatı tipi güneş enerjisi paneli sigortası gibi ürünlerinin yanı sıra elektrikli otomobillere özel kasko indirimi sağlıyor. Ayrıca çevre dostu 'Yuvam' sigortası var. Güneş paneli, rüzgar türbini, yağmur suyu depolama ünitesi, kompost makinesi, elektrikli bisiklet gibi eşyaları teminat altına alıyor. BES müşterileri için 'Allianz Sürdürülebilirlik Hisse Senedi Emeklilik Yatırım Fonu'nu çıkardı.

ANADOLU SİGORTA: 2020'de Bireysel Çatı Tipi Güneş Enerji Paneli Sigortası, 2021'de Elektrikli Araç Sigortası çıkardı. Yenilenebilir enerji üretim sistemlerini de destekliyor, güneş ve rüzgar enerjisi santralleri için geniş kapsamlı teminatlar sunuyor.

GARANTİ BBVA: Yeşil Kredi ve Cinsiyet Eşitliği Kredisi yapılarının yanı sıra bireysel müşterilere alışveriş kredisi üzerinden Çatı GES ve Çevreci Bina Yalıtım kredisi kullandırıyor. 2017'de bireysel müşterileri için çevreci taşıt kredisi ürününü ve yeşil konut ürününü geliştirdi. Ayrıca Sürdürülebilirlik Hisse Senedi Fonu, Temiz Enerji Karma Fon ve ESG Sürdürülebilirlik Fon Sepeti gibi yatırım ürünleri var.

HALKBANK: Enerji tasarrufu sağlayacak ihtiyaçların temini için Enerji Destek Kredisi kullandırıyor. Mülk, araç sahibi ya da kiracı olan müşterilere yönelik bu ürün; beyaz eşya alımından doğal gaz dönüşümüne, mantolamadan konut tadilatına, verimli aydınlatmadan güneş enerjisi ısıtma sistemlerinin kurulumu ve araç alımına kadar çeşitli ihtiyaçları kapsıyor.

ÇOK GÜZEL HAREKETLER

Finans sektörü gerek kendi operasyonları gerekse ürün ve hizmet seçenekleri ile dünyamızın iyileştirilme sürecine destek oluyor. İşte daha 'yaşanabilir bir dünya hedefi' doğrultusunda hayata geçirilen projelerden bazı örnekler...

Fidan bağışı: Ziraat Bankası, İş Bankası, Yapı Kredi, Garanti BBVA, QNB Finansbank, Akbank, Türkiye Finans Katılım Bankası, VakıfBank, Vakıf Katılım, Halkbank, ING Türkiye, Aksigorta, Kuveyt Türk ve Metlife gibi sektörün öncü oyuncuları, yeşilin geleceğini korumak adına TEMA başta olmak üzere çeşitli sivil toplum kuruluşlarına fidan bağışında bulunuyor ve hatıra ormanları kuruyor. TSKB de kredi kullandırdığı firmalar adına Orman Genel Müdürlüğü'nün belirlediği sahalarda ecoDrone'larla toplam 150 bin adet tohum topu atışı gerçekleştirmeyi hedefliyor.

Atık yönetimi: Aksigorta kağıt tüketimini minimuma indirmek amacıyla acentelerine poliçe dosyası gönderimine son verdi. Allianz da elektrik tüketimi, su tüketimi, plastik kullanımı, atık yönetiminin yanı sıra kağıt tüketim ve seyahat oranı gibi verileri takip ediyor. HSBC Türkiye son 10 yılda hayata geçirdiği projelerle kağıt tüketiminde yaklaşık yüzde 95, suda yüzde 88, enerjide yüzde 77 ve atık tüketiminde yüzde 80 civarlarında iyileşme sağladı.

Kartlar yeşilleniyor: Kredi kartları artık geri dönüştürülmüş plastikten üretilmeye başlandı. Akbank, HSBC ve Kuveyt Türk bu konuda ilk startı veren bankalar arasında.

Yenilenebilir enerji odakta: Allianz enerji kullanımının yüzde 50'den fazlasını yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlıyor. Anadolu Sigorta da yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanmak amacıyla Genel Müdürlük hizmet binasının çatısına güneş enerji sistemi kurdu.

YEŞİLİN AVANTAJI

HSBC: Kurumsal kredilerde yeşil kredi, sürdürülebilirlik bağlantılı kredi, yeşil/sosyal/ sürdürülebilir bono ve proje (ihracat) finansmanı tarafında ürünleri bulunuyor. Tedarikçi finansmanında ise yeşil ticari finansman, sürdürülebilir tedarik zinciri finansmanı ürünleri sunarken, bireyselde elektrikli araç kredisi, Çevresel Sürdürülebilirlik Hisse Senedi Fonu gibi çevreye duyarlı yatırım ürünleri var.

ING TÜRKİYE: Tüzel ve KOBİ müşterilerine yönelik avantajlı sürdürülebilirlik kredisi sunuyor. Bireysel bankacılık müşterilerinin doğa dostu, çevreye duyarlı konutlara talebini artırma hedefi ile A sınıfı Enerji Kimlik Belgesi olan konutlara özel faiz oranları uyguluyor.

İŞ BANKASI: İş'te Güneş Kredisi ile öztüketim amaçlı çatı, cephe ve arazi tipi lisanssız güneş enerjisi santrali yatırımlarına finansman desteği sunuyor. Çevreci İşyeri Kredisi ile enerji verimliliği yüksek binalardan işyeri alımına yönelik avantajlı koşullar sağlıyor. Elektrikli ve hibrit araçların uygun koşullarla finansmanının sağlandığı Çevreci Taşıt Kredisi ve kurulu gücü 5 MW ve altındaki güneş, rüzgâr ve diğer yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik üretimi gerçekleştirmeyi destekleyen Lisanssız Elektrik Üretim Kredisi gibi ürünlerine Denizleri Koruyalım Kredisini ekledi.

TEB: Elektrikli ve hibrit otomobillere özel Çevreci Taşıt Kredisi ürünü bulunuyor.

YAPI KREDİ: Türkiye Konutlarda Enerji Verimliliği Finansman Programı (TuREEFF) çerçevesinde konutlarda enerji verimliliği yatırımlarını destekliyor. Doğa Dostu Mortgage ürününü çıkardı. Doğa Dostu Mortgage ile A ve B sınıfı Enerji Kimlik Belgesi bulunan konutlara özel kredi tahsis ücretinde yüzde 50 muafiyet sağlıyor. Yine elektrikli ve hibrit araçların finansmanına özel cazip faiz oranları sunuyor.

ZİRAAT BANKASI: Müşterilerine sürdürülebilirlik temalı Bireysel Enerji Verimliliği Kredisi, Enerji Verimliliği Yönetim Kredisi, Yeşil Taşıt ve Yeşil Ev Konut Kredisi ürünleri sunuyor.