YAZILIMIN YENİ HİNDİSTAN’I

İpek Alpkökin Olgunsoy / INBUSINESS

Üç ila beş yıllık tecrübesi bulunan yazılımcıların 2021'de ortalama yıllık maaşları; Amerika'da 104 bin, Amsterdam'da 75 bin, Almanya'da ise 60 bin dolar olarak gerçekleşti. Siber güvenlik gibi yeni dönemde yıldızı parlayan mühendislerin 150 bin doların üzerine çıkabildiği yazılımcılığın maaş skalası Türkiye'de ise 23 bin doların altında seyrediyor. Rakamlara baktığımızda yazılım sektörünün şu an en büyük sorunu haline gelen ve bir türlü önüne geçemediği beyin göçünün nedenlerini anlamak hiç de zor değil.

Teknoloji alanında yaşanan fakat başrolünde yazılımın olduğu beyin göçü özellikle son beş yılda çok büyük bir ar- tış gösterdi. Şu anda başta Kanada, Almanya ve İngiltere olmak üzere birçok ülke için görev yapan yazılım uzmanlarının büyük çoğunluğunu Türkler oluşturuyor. Birkaç yıl önce Hindistan kökenli yazılımcılar tüm dünyada yoğun ilgi görürken artık Türkiye'de yetişen uzmanlar sektörü domine ederek kritik görevleri üstleniyor.

KAZANÇ KARŞILAŞTIRMASI

"Pandemi ile birlikte başlayan evden çalışmayla deneyimli yazılım geliştiriciler önce yabancı firmalarda çalışma imkanı yakaladı, sonra da hayatlarını yurt dışında devam ettirme kararı aldı. Diğer ülkelerdeki kazanç ile Türkiye karşılaştırıldığında da bu kararı verenlerin sayısı arttı" diyen Teknolojide Kadın Derneği Kurucu Yönetim Kurulu Başkanı Zehra Öney, yaşanılan tabloyu bu sözlerle özetliyor. Türkiye'nin yazılım geliştiriciler ve teknoloji uzmanları konusunda iyi bir ülke seviyesinde olsa da yetenekleri sınırlarında tutamamasının çok büyük bir sorun teşkil ettiğini belirten Öney, "Ekonomik açıdan yaşam koşullarının düzelmesi ve kur farklarının erimesi bu durumun tersine dönebilmesi için en temel iki konu olarak öne çıkıyor" diyor.

Mercer'ın konu ile ilgili yaptığı araştırmalar da Öney'in tespitleriyle örtüşüyor. Zira şirketin bu yıl yaptığı teknoloji rollerine yönelik araştırmanın sonuçlarına göre; ücretlendirme ve yurt dışı kariyer fırsatları sektördeki istifaların en büyük iki nedeni. Mercer Ödüllendirme Stratejisi Danışmanı Burak Sorman da evden çalışma düzenine ilişkin şirketler tarafından alınan kararların ve döviz kurunda yaşanan gelişmelerin yazılımcıların tercihleri üzerinde önemli etkilere sahip olduğunu dile getiriyor.

AÇIK ARTIYOR

Sürecin bir diğer ateşleyicisi ise pandemi. Türkiye'de teknoloji alanında eğitim ve işe yerleştirme konusundaki başat kurumlardan biri olan Digital Advice Lab'in CEO'su Berk Kuşaksız bu etkinin yazılım uzmanlarının bakış açılarını nasıl değiştirdiği anlatıyor. Kuşaksız: "Pandemi süreci daha da hızlandırdı. Neredeyse hiçbir sektör bu kadar hızlı büyümeye hazırlıklı olmadığı için istihdam ihtiyacı azalmıyor tam tersi sürekli artıyor. Artık çalışanlar ofise fiziksel olarak gitmek zorunda değil. Hatta aynı ülkede olmak zorunda bile değil aynı gezegende olmaları şimdilik yeterli."

Hükümetler de gün geçtikçe teknolojiye olan bağlılığın artmasıyla artık yetenek peşinde koşuyor. Berk Kuşaksız'a göre bürokrasinin en yavaş işlediği devlet kademeleri bile bu konulara kafa yoruyor. Dijital göçebeleri ülkelerine çekmeye çalışıyor. Zira çalışanlar için dil bariyeri olmadıkça dünyanın bir ucunda yaşayıp diğer bir ucuna iş yapabilecek ortam artık mevcut. İşverenler de bu süreçte büyük zorluklarla karşılaşıyor. Şirketlerin sadece lokallerle değil bütün dünyayla rekabet etmeleri gerekiyor. Lakin bu rekabet şu an için çok adil değil. Türkiye'deki firmalar döviz kuru yüzünden özellikle Avrupalı rakipleri karşısında mücadeleye baştan mağlup başlıyor.

İK uzmanları da sürecin zorluklarının farkında. Çünkü yazılımcı tarafında işe alımlar hiç olmadığı kadar yavaşladı. Üstelik işe alınan kişilerin ne kadar süreyle o pozisyonda kalmayı tercih edeceği de ayrı bir tartışma konusu... Game Factory İnsan Kaynakları Müdürü Bükra Uluer, yaklaşan istihdam açığı tehlikesine dikkat çekiyor. Uluer, "Eskiden birkaç haftada yetkin birini bulabilirken şimdi bırakın birkaç haftayı, aylarca bulamayıp pozisyonu kapatabiliyoruz. Bazen bir yazılımcıyla görüşürken 'Potansiyeli çok yüksek, uzun süre Türkiye'de kalmaz' düşüncesi bile aklımızdan geçiyor. Türkiye'yi ciddi bir istihdam açığı bekliyor" diyor.

İKİ FARKLI GÖRÜŞ

Peki, çözüm nerede saklı? Şirketler sorunun çözümüne ilişkin neler yapmalı? Yazılımcı istihdamı probleminin çözümünü iki farklı açıdan ele almak gerektiğini anlatan Uluer, ilkinin uygulanacak doğru bir ekonomi politikası olduğuna dikkat çekiyor ve ekliyor, "İkincisi ise şirketlerin uygulayabileceği çözümler. Ekibinize gerçekten değer vermeli ve bunu çok net bir şekilde hissettirebilmelisiniz."

İşte bu noktada farklı sektörlerdeki iyi uygulamalara bakmak gerekiyor. İK uzmanları ise önce sürecin bütünsel ve çalışan deneyimi ön plana alınarak kurgulanmasını öneriyor. Tahmin edileceği gibi ilk akla gelen konu ise ücretlerin daha sık gözden geçirilmesi ve rekabetçiliğinin piyasaya karşı korunması. "Bununla birlikte döviz kurundaki dalgalanmaların dikkate alınarak çalışan ücretlerinin kompanse edildiği farklı uygulamalar da bir o kadar önemli" diyen Burak Sorman; "Dikkate değer bir başka uygulama ise; şirketlerin yurt dışı operasyonlarının büyüklüğüne paralel olarak, çalışanlarına yurt dışından çalışma imkanını sunması."

Aksi takdirde kurumları zor günlerin bekleyeceği aşikar. Uyguladıkları politikaları anlatan Silverline Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Laçin, "Hem iş ortaklarımızda hem de kendi kullandığımız teknolojilerde tecrübe kazanmış değerli çalışma arkadaşlarımızın yurt dışına geçişine şahit olduk" diyor. Önlem olarak yetenekli ve kendini geliştirmek isteyen gençler için fırsatlar sunduklarını dile getiren Laçin, "Çalışma ortamını ve şartları gençlerin beklentileri karşılayacak şekilde esnetmeye ve çalışanlarımız için olabildiğince huzurlu bir alan sunmaya çalışıyoruz" diyor.

ÖZEL PROJELER DEVREDE...

Soruna hükümet de duyarsız değil. T.C Hazine ve Maliye Bakanlığı'nca başlatılan 1 milyon İstihdam Projesi, dikkate değer bir çalışma olarak öne çıkıyor. Proje kapsamında 2023'e kadar Bilgi Teknolojileri alanında 1 milyon kişinin yetiştirilmesi hedefleniyor. Bu önemli bir hedef zira 2021'de 429 milyar dolar değerinde olan küresel yazılım geliştirme pazarının 2030'a kadar 479 milyar dolara ulaşması öngörülüyor. Özel sektör de bu büyüyen pazarda yeni yeteneklerin yetiştirilmesi konusunda dikkate değer çalışmalar yapıyor.

Vakıfbank da genç yazılımcılara yönelik çalışmalar yapıyor. Banka; iOS Swift ile geliştirme yapmayı seven ve yazılım kariyeri hedefleyen gençleri, 29 Ekim-11 Aralık 2022 tarihleri arasında gerçekleşecek VakıfBank iOS Swift Bootcamp 2022'de ağırlayacak. Eğitim programını başarıyla tamamlayanlar sonrasın- da yazılım kariyerlerine VakıfBank çatısı altında başlayacak.

İTİCİ FAKTÖRLERİ UZAKLAŞTIRIYORUZ
Mustafa Laçin - Silverline Yönetim Kurulu Başkanı

Maalesef bizim şirketimiz de yazılımcı göçünden oldukça fazla etkileniyor. Silverline olarak, BT sistemlerinin getirilerine inanan, süreçlerinde dijital dönüşüme yatırım yapan ve bu yaklaşımı da senelerdir sürdüren bir firmayız. Yetenekli ve kendini geliştirmek isteyen gençler için çok heyecanlı fırsatlar sunuyoruz. Çalışma ortamımızı ve şartları gençlerin beklentilerini karşılayacak şekilde esnetmeye ve çalışanlarımız için olabildiğince huzurlu bir alan sunmaya çalışıyoruz. Yaşanması muhtemel bir beyin göçünde itici faktörleri oluşturmamak için elimizden geleni yapıyoruz.

ESKİYE DÖNÜLECEĞİNİ DÜŞÜNÜNLER YANILIR
Berk Kuşaksız - Digital Advice Lab CEO

Bu problemi, geçici bir sorun olarak görüp aynı düzene dönüleceğini düşünenler yanılır. Bir an önce bunu kabul edip, bu düzene uygun pozisyon alınmalı. Eskisi gibi markanın sert kurumsal kararlarına çalışanlar uymak durumunda değil. Şirketler yeni alternatifleri olduğunu bilmeli. Bu alternatifler sadece lokal firmalar değil, sadece global firmalar da değil. Dünyanın başka bir yerinde lokal hizmet veren bir firma da artık rakip. Freelance iş sağlayan platformların popülerleşmesiyle sadece buradan aldığı işlerle geçimini sağlayan birçok dijitalci var.