MESAFELİ SÖZLEŞMELERE YENİ DÜZENLEMELE

Gözde Esen Sakar
Avukat / Şirket Birleşme ve Devralmaları, Sermaye Piyasaları ve Uluslararası Hukuk

Dijital ortamda alışveriş hayatın kaçınılmaz bir parçası. Hemen hepimiz dijital ortamda alışveriş yapıyoruz. Elektronik ticaret platformlarında sipariş aşamasına geldiğimizde, kullanıcı sözleşmesi ve 'mesafeli satış sözleşmesini kabul' gibi bir buton önümüze çıkıyor, içeriğini dahi okumadan hemen tıklıyoruz. İçeriğini çoğumuzun okumadığı mesafeli sözleşmeler ne gibi haklar veriyor, ne gibi yükümlülükler getiriyor, beraber bakalım...

2013'te 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun çıkarılıp, bu kanunun 48. Maddesindeki birtakım değişiklikler ile mesafeli sözleşmelere ilişkin hükümlere yer verildi. 2014'te de, bu hükümlerin uygulama ve esaslarını gösteren Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği yayımlandı. Yakın zamanda, birtakım ihtiyaçları karşılamak ve tüketiciler nezdinde ek korumalar getirmek ve Avrupa Birliği direktiflerine uyumunda da sağlanması amaçlarıyla, Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Resmi Gazete'de yürürlüğe girdi.

MUTLAKA OKUYUN

İnternet aracılığı ile kurulan sözleşmeler, tüketiciye müzakere ve revizyon imkanı vermeyen, sağlayıcı tarafça hazırlanmış genel işlem koşullarını içeren standart sözleşmeler özelliğine sahip. Dolayısıyla tüketicinin sözleşmenin içeriğine herhangi bir müdahalesi de söz konusu değil. Mesafeli sözleşmelerde, tüketicinin aldatılma riski, klasik sözleşme yöntemlerine göre tabi ki daha fazla.

Şöyle ki; müşteri, genellikle sadece dijital ortamda gördüğü ancak gerçeğini gözleri ile görmediği bir malı, bedelini önceden göndererek satın almakta ve satın aldığı maldan başka veya ayıplı bir malın gönderilmesi halinde, malın iadesi ve bedelin geri alınması konusunda güçlükler yaşayabilir. Bu nedenle mesafeli sözleşmeler kapsamında bilgilendirme, cayma hakkı vb. gibi tüketiciyi koruyucu hükümler getirilmiş durumda. Bunların yeterli-yetersiz olması ise ayrı bir tartışma konusu.

Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği'ne yapılan son değişiklikler ile tüketiciye yapılması gereken ön bilgilendirme kapsamında yeni düzenlemeleri, satıcı veya sağlayıcı sorumluluklarına dair kapsam genişlemesini, tüketici yükümlüklerine dair düzenlemeleri, öte yandan cayma hakkına, tüketicilere yapılacak geri ödemeye ilişkin yeni ve önemli değişikliklerin yer aldığını görüyoruz.

PLATFORM TANIMI

Aracı Hizmet Sağlayıcı kavramı, 'oluşturduğu sistem ile uzaktan iletişim araçlarını kullanmak veya kullandırmak suretiyle satıcı veya sağlayıcı adına mesafeli sözleşme kurulmasına aracılık eden gerçek veya tüzel kişi' olarak tanımlanıyor. Platform tanımı da 'kamu hizmetlerinin tek noktadan sunulduğu ortak kamu elektronik platformu hariç olmak üzere, aracı hizmet sağlayıcının mesafeli sözleşme kurulmasına aracılık etmek üzere oluşturduğu sistem' olarak değişen Yönetmelikte düzenleniyor.

Bundan böyle,

-'Ön bilgilendirme' kapsamında satıcı veya sağlayıcıya ek olarak Aracı Hizmet Sağlayıcının da adı veya unvanı, MERSİS numarası veya vergi kimlik numarası ile iletişim bilgileri ve şikayetlere dair çözüm önerilerinin tüketiciye bildirilmesi gerekiyor.

-Öte yandan, tüketici teslime veya ifa süresine ve teslim masrafını geçmemek üzere iade masraf tutarına, bu tutarın hangi tarafça karşılanacağına, öngörülenin dışında bir taşıyıcıyla iadesi halinde ise iade masrafını tüketicinin karşılayacağına ilişkin bilgilendirilmesi gerekiyor.

-Ödeme, ticari reklam ve tanıtımlarda taahhüt edilen süre ile uyumlu teslim veya ifa süresi, teslimat ve ifaya ilişkin diğer bilgiler ile varsa bunlara ilişkin taahhütler ve şikayetlere ilişkin çözüm yöntemleri hususunda tüketici bilgilendirilmek durumunda.

-Değişen Yönetmelik ile ön bilgilendirmenin yapılmış olduğuna ilişkin ispat yükü, satıcı veya sağlayıcı ile Aracı Hizmet Sağlayıcıya da yükleniyor.

-Mesafeli sözleşmenin Platform üzerinden kurulması durumunda, Aracı Hizmet Sağlayıcı, Satıcı ve Sağlayıcı ile birlikte ön bilgilendirmeden müteselsilen sorumlu.

Alışverişteki ödemenin kredi kartı ile yapılmış olması durumunda, 23 Şubat 2006 tarihli ve 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu kapsamındaki kart çıkaran kuruluşlar; Satıcı, Sağlayıcı veya Aracı Hizmet Sağlayıcı tarafından aktarılan tutarı, kendilerine ulaşmasını takiben kart hamilinin kullanılabilir limitine tek seferde ilave etmekle yükümlü. Tüketici, ön bilgilendirmede kararlaştırılması ve satıcının öngördüğü taşıyıcı ile iadesinde tutarına yer verilmesi halinde teslim masraflarını geçmemek üzere iade masrafını karşılamakla yükümlü kılınıyor. Ancak, tüketiciye teslim edilen malın Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 8'inci maddesi kapsamında ayıplı olması durumunda tüketici iadeye ilişkin masraflardan sorumlu olmuyor.

Sipariş konusu mal ya da hizmet ediminin yerine getirilmesinin imkansızlaştığı hallerde satıcı veya sağlayıcının ve satıcı veya sağlayıcı adına bedel tahsil etmesi halinde aracı hizmet sağlayıcının bu durumu öğrendiği tarihten itibaren üç gün içinde tüketiciye durumu bildirmesi ve varsa teslimat masrafları da dahil olmak üzere tahsil edilen tüm ödemeleri bildirim tarihinden itibaren en geç on dört gün içinde iade etmesi zorunlu.

TARİH DEĞİŞTİ

Tüketicinin cayma hakkını kullandığı ürünün iade masrafını karşılama yükümlülüğünü içeren hüküm 1 Ekim 2022 yerine 1 Ocak 2024'te yürürlüğe girecek. Yönetmeliğin 'Aracı Hizmet Sağlayıcıları' olarak nitelenen e-ticaret siteleri ile satıcının, cayma hakkının kullanılması halinde ürünün bedeli ile teslimat masraflarının tüketiciye iadesinden sağlayıcı ile birlikte müteselsilen sorumlu tutulmasına ilişkin 9 ve 10'uncu maddesiyle yapılan düzenleme 1 Ocak 2023 yerine 1 Ocak 2024'ten itibaren geçerli olacak.

Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliğinin 5'inci maddesinde yapılan değişiklik uyarınca, tüketicinin cayma hakkının kullanılmasıyla ilgili bilgilendirilmesine yönelik düzenleme de 1 Ekim 2022 yerine 1 Ocak 2024'ten itibaren geçerli olacak. Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelikle söz konusu Yönetmeliğin 12/a maddesinin 7'inci bendinde yapılan düzenlemeyle, tüketicinin cayma hakkını kullanması durumunda 14 gün içinde mal veya hizmet bedeli ile teslimat masraf- larının tüketiciye iadesiyle ilgili hükmün yürürlük tarihi 1 Ekim 2022 tarihinden 1 Ocak 2024'e ertelendi. Yukarıda yer verilen ertelenen yürürlük tarihleri dışında, Değişiklik Yönetmeliği'nin diğer hükümleri 1 Ekim 2022'de yürürlüğe giriyor.

CAYMA HAKKI 14 GÜNE ÇIKARILDI

Tüketicinin cayma hakkını kullanması durumunda Satıcı veya Aracı Hizmet Sağlayıcı tarafından 14 gün içerisinde iade yapılması gerekiyor. Satıcı veya Aracı Hizmet Sağlayıcı, varsa malın tüketiciye teslim masrafları da dahil olmak üzere tahsil edilen tüm bedeli iade etmekle yükümlü. Yönetmelik kapsamında 14 günlük sürenin başlangıç tarihleri de düzenlendi, şöyle ki;

-Cayma hakkına konu malın, iade için ön bilgilendirmede belirtilen taşıyıcıya teslim edildiği tarihten, hizmet ifasına ilişkin sözleşmelerde cayma hakkının kullanıldığına ilişkin bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren başlar.

-Satıcı veya aracı hizmet sağlayıcı malın tesliminden önce cayma hakkının kullanılması du- rumunda cayma hakkının kullanıldığına ilişkin bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren, cayma hakkı kapsamında yapılan iadeler tüketicinin satın alırken kullandığı ödeme aracına uygun bir şekilde ve tüketiciye herhangi bir masraf veya yükümlülük getirmeden tek seferde yapılmak zorunda. Ayrıca artık Aracı Hizmet Sağlayıcı da bu yükümlülüğün yerine getirilmesin- den satıcı veya sağlayıcı ile birlikte müteselsilen sorumlu oluyor.