ASYA’DAN KRİPTO HAMLESİ

Ayfer Arslan / INBUSINESS

Kripto varlıklar, son yılların en gözde ve bir o kadar da en tartışmalı yatırım aracı... Tartışmaları bir kenara bırakıp gerçeklere baktığımızda ise yatırım kapsamında gelecek dönemde özellikle dolar, euro gibi geleneksel para birimlerinin tahtını sallamaya aday görünüyor.

Özellikle yeni neslin yatırım tercihlerinde ilk sıraları alan kripto paralara Türkiye'de de talep her geçen gün artıyor. Artan bu ilgi küresel kripto para platformlarını da ülkemize çekiyor.

Singapur merkezli Kripto para borsası Bybit de bunlardan birisi. Geçtiğimiz yıl Türkiye'de hizmete açılan Bybit, 3 milyon aşkın kullanıcısı ile dünyanın en büyük kripto para ticaret platformları arasında ilk beşte yer alıyor.

Kurucusu ise henüz 34 yaşında olan Ben Zhou. Resmi açılış nedeniyle Türkiye'deki ilk özel röportajını INBUSINESS'a veren Bybit'in Kurucusu ve CEO'su Ben Zhou ile hem şirketin kuruluş öyküsünü hem de Türkiye piyasasından beklentilerinin yanı sıra kripto paraların geleceğini konuştuk. Tabi biraz da yatırım önerileri aldık…

Zhou'nun kripto para alanına girmeden önce uzun yıllar hizmet verdiği sektör foreks piyasaları. Zhou yedi yılı aşkın süre 2,5 milyondan fazla müşterisi olan küresel bir foreks kurumunda genel müdür olarak görev aldı ve bu sayede borsada işlem yapan bireysel yatırımcıların ihtiyaçlarını nasıl karşılayacağını da öğrendi. 2018'in başlarında ise 'daha hızlı, güvenilir ve adil br işlem platformu' oluşturma hedefiyle Bybit'i kurdu.

Bybit çekirdek kadrosu yatırım bankalarından, teknoloji firmalarından, foreks endüstrisinden ve blok zincir teknolojisini erken benimseyen profesyonellerden oluşuyor. Geliştirme ekibinde Morgan Stanley, Badu, Alibaba ve Tencent'ten çalışanlar yer alıyor. Zhou'nun verdiği bilgilere göre, küresel olarak Bybit aracılığıyla günlük 10 milyar dolar değerinde işlem gerçekleşiyor ancak piyasalardaki dalgalanma arttıkça bu rakam üçe hatta beşe katlanabiliyor. Zhou, Bybit'te en yüksek hacmin gerçekleştiği 19 Mayıs 2021'de 24 saat gibi kısa br zaman dilimi içinde işlem hacminin 76 milyar dolara kadar yükseldiğini de sözlerine ekliyor.

ENFLASYONA KALKAN

Peki neden Türkiye diye sorduğumuzda bunu temel olarak 'tüketici talebi' ile açıklıyor Zhou. Uzun zamandır Türkiye piyasalarındaki değişimi incelediklerini söyleyerek, 'çok büyük ve ciddi orandaki organik büyümeyi' takip ettiklerine dikkat çekiyor. Genel nüfus içerisindeki ciddi bir talep yoğunluğu gören şirket, rotayı Türkiye'ye çevirmiş. Zhou'ya göre bu talep artışının temelinde yatan nedenlerden birisi de yüksek enflasyon. Zhou, özellikle enflasyonun iki haneli rakamlara yükseldiği ülkelerde insanların hayatları boyunca kazandıkları paranın karşılığını alabilmek için yasal para biriminin sunduğu ürünlerin yanında enflasyondan çok az etkilenecek ürünleri tercih ettiğini ileri sürüyor.

TÜRKİYE, ANA PİYASA OLACAK

Türkiye piyasasından beklentileriyle ilgili ısrarlı sorularımıza rağmen Zhou rakamsal hedef vermekten kaçınıyor. Piyasaya herhangi bir şey dikte etmek yerine talebe göre hedeflerini şekillendirmeyi tercih ettiklerini söyleyen Zhou, şöyle devam ediyor: "Yıllardır bu sektörün içinde olsak bile işlem hacmi ve kullanıcı sayısındaki değişim bizleri bile şaşırtıyor. Rakamsal hedefler bir tahminden öteye gidemez. Bu tamamen her bir ülkedeki kripto paranın ve bu tür hizmetlerin benimsenme ve içselleştirme oranı ile çok yakından bağlantılı."

Tabi her ne kadar Zhou Türkiye pazarında büyüme hedeflerine ilişkin rakam paylaşmasa da geleceğe yönelik söyledikleri içinde bazı ipuçları barındırıyor. 24 saatlik işlem hacmi ortalaması 15,5 milyar dolar olan Bybit'in gelirlerinin hacimsel olarak yüzde 50'si Avrupa'dan geliyor. Zhou, Doğu Asya ülkesi Kore'nin ise Bybit açısından 'single market' olarak öne çıktığının altını çizerek, "Türkiye'yi de Kore gibi üç beş yıllık süre içerisinde ana piyasalarımız arasında görmek istiyoruz. Çünkü Türkiye'de çok ciddi bir nüfus bulunuyor ve bizim de amacımız onlarım yatırım ihtiyaçlarına karşılık verebilmek" diyor.

YENİ NESİL YATIRIMCI

Biraz da kripto paraların geleceğini konuşuyoruz. Ben Zhou sözlerine yatırım tercihlerindeki kuşaklar arası bakış açısından yaklaşarak başlıyor. Gelecek beşle 10 yıllık dönemde piyasaların büyük bir büyüme potansiyeline sahip olduğunu belirten Zhou, çarpıcı tespitlerde bulunuyor.

Eski nesil olarak adlandırılan Boomer jenerasyonu gayrimenkul, altın, otomobil, mevduat gibi yatırım araçlarını tercih ederken, yen nesil yani Y ve Z kuşağı klasik yatırım araçlarından uzak duruyor. Gelecek dönemde nesller yer değiştirdikçe paranın da bir şekilde el değiştireceğini savunan Zhou, "Bu belkide tarihteki en büyük para veya refah değişimi olacak. Yani bizim anne babalarımızın yatırım yaptığı yoldan daha farklı alanlara yatırım yapacağız. Kripto para ve bunun gibi çözümlerin benimsenme ve kullanım oranlarına baktığımızda daha fazla yatırım alacağını, özellikle yeni nesillerin daha fazla kripto borsalara yatırım yapacağını görmek çok zor değil. Belirli bir birikime sahip olan genç kesim daha mantıklı, getirisi daha iyi bir seçenek olarak kripto paraları tercih ediyor" diyor.

Zhou, küresel olarak piyasaların ulaşacağı büyüklüklere ilişkin de yine rakamsal tahminde bulunmaktan kaçınıyor. Kripto paraların likiditesi yüksek aktifler olduğunu vurgulayan Zhou'ya göre, çok hızlı bir biçimde el değiştirmelerinden dolayı bir rakam vermek zor. Bunu da bir örnekle açıklıyor. 24 saatlik süre içerisinde Bitcoin'in 34 milyar dolarlık, Etherium'un 23 milyar dolarlık işlem hacimlerinden bahsedebiliyoruz. Piyasayı etkileyecek bir gelişme anında ise işlem hacimleri 10 kat artacak veya azalacak şekilde grafik çizebiliyor.

REGÜLASYON ŞART

Zhou, gelecekte kripto para borsalarının büyümesinin biraz da dünya genelinde devletlerin yapacakları regülasyonlara bağlı olduğuna işaret ediyor. Müşterilerinin haklarını ve çıkarlarını koruyabilmek ve sektör olarak daha öngörülebilir hedefler paylaşmak için kuralları önceden belirlenmiş ve şeffaf bir çerçeve içerisinde çalışmanın önemini savunuyor.

Bu noktada Türkiye'de de halihazırda devam eden kripto para borsalarına ilişkin yasal düzenleme hazırlıklarını soruyoruz. "Yasal düzenlemeler yolumuzu aydınlatacak" görüşünü dile getiren Zhou, şunları ekliyor: "Çünkü açık seçik ve şeffaf bir çerçeve olduğu zaman iş mantalitesi olarak bir kafa rahatlığı getiriyor. Önünüzü görebildiğiniz için şirket olarak orta ve uzun vadeli planlar yapabilirsiniz. Sektörün regüle edilmesi piyasalarda da yeni potansiyeller ve yeni istihdam olanakları sağlayacak. Aynı zamanda yeni yatırımların gelmesine de zemin hazırlayacak."

Sektörün sağlıklı büyümesi açısından da regülasyonları destekleyen Zhou, aktif olarak yasal düzenlemelerin oluşturulmasında da görev almayı istiyor. Zhou, düzenleyici otoritelerin talep etmesi halinde ellerindeki verileri ve teknik bilgilerini paylaşacaklarını belirtiyor.

BİR GECEDE DEĞİŞEBİLİR!

Hala çekimser yaklaşanlara karşı Zhou'nun hangi mesajları vereceğini merak ediyoruz. Zhou insanların yıllardır daha somut, elle tutulabilir yatırım araçlarına yatırım yapmaya alışkın olmasını ve bu nedenle kafalarda oluşan soru işaretlerini normal karşılıyor.

Zhou'ya göre örneğin; kripto para kurlarından Bitcoin elle tutulmuyor belki ama üretimi matematiksel kurallar ve algoritmadan oluşuyor. Dolayısıyla kağıt para veya yasal para birimlerine göre çok daha güvenilir.

Konuya farklı bir bakış açısıyla yaklaşan Zhou, sözlerine şöyle devam ediyor: "Kağıt para denilince devlet güvencesi var deniyor ama dünyada bütün ulus devletleri aynı güce sahip değil maalesef." Zhou'ya göre tek bir yatırım türüne bel bağladığınızda işler bir anda terse dönerse bütün varlığınız bir anda yok olabilir. Bu tezini Afganistan ve Venezuela örnekleri ile destekliyor: "Geleneksel ürünleri tercih edenler ülkeden çıkmak istediklerinde bir anda nakite dönüp çıkamadı. Bu yüzden Myanmar ve Afganistan'da çok sayıda insan artık Bitcoin gibi farklı kripto kur seçeneklerine yatırım yapıyor."

ALIN VE 4 YIL UNUTUN!

Peki, kripto paraya yatırım yaparken hangi kriterlere dikkat etmek gerekiyor. Bu konuda biraz da Zhou'nun önerilerine kulak veriyoruz. İşte, Bybit'in Kurucusu ve CEO'su Ben Zhou'nun önerileri:

-Öncelikle ne yapmak istediğinize karar verin. Yani neden kripto para alıyorsunuz? Hayat boyunca kazandığınız paranın değerini koruyabilmek için mi yoksa bir ödeme aracı olarak kullanmak için mi?

-Kripto para benim için 'bir tasarruf biriktirme teknolojisi.'

-Bir araştırma yapmadan yatırım yapmayın. Öncelikle şu soruyu sorarak yatırım kararını almak doğru olacaktır: 'Burada benim amaçladığım, ulaşmaya çalıştığım şey nedir?

-İnsanların portföylerine baktığımız zaman genelde hisse senedi, altın, tahvil alıyorlar. Ama artık öyle bir noktadayız ki yatırım portföyü seçeneğiniz içerisinde kripto para olmaması, olmasından daha riskli. Normal geleneksel yatırım araçlarının yanı sıra artık kripto kuru da portföyün parçası olmalı.

-Portföyünüzün yüzde 1-3'lük kısmını kripto kurlardan oluşacak şekilde yatırım kararı alabilirsiniz.

-Geleneksel borsaya baktığımızda yüzde 2-3'lük değişimler oluyor ve insanlar borsalar çıldırdı diye tepki veriyor. Kripto borsasına baktığımızda ise bu artışlar bazen 10 katı bile olabiliyor. Bu açıdan risk iştahınız önemli. Yatıracağınız tutar sizde endişe yaratacak noktayı geçmemeli. Ya da ben yatırım yapıyorum bunsuz da yaşayabilirim dediğiniz bir meblağı belirleyin, onunla yatırıma devam edin.

-Kısa vadeli değil, orta ve uzun vadeli bakın. Yani 'Bugün aldım, iki saat sonra ne oldu?' gibi bir bakış açısı çok faydalı olmayacaktır. Bitcoin'i alıp unutmak en güzeli. Dört yıl sonra değerlenmiş olarak bulacaksınız.

28 MİLYAR DOLARLIK HACİM

Merkez Bankası'nın Haziran 2021 tarihli 'Kripto Para' raporuna göre, Türkiye'de 40 tane kripto para platformu bulunuyor. Türk kökenli alım satım platformlarında yaklaşık 28 milyar liralık işlem hacmi gerçekleşiyor.