BES'e 'gençlik' aşısı
Bu yıl 18'inci yaşını kutlayan bireysel emeklilik sektörü uzun zamandır heyecanla beklediği yasal düzenlemeye yeni yaşında kavuştu. Sektör açısından adeta bir "doğum günü hediyesi" olan yeni düzenleme ili BES'te yaş sınırı ortadan kaldırıldı. BES şirketleri de yeni açılımdan memnun. Bugüne kadar 40 bin yeni katılımcı sisteme giriş yaparken, yıl sonunda bu rakamın 200 bin kişiyi aşması bekleniyor…
Ayfer Arslan / INBUSINESS
Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), 18'inci yaşında 18 yaş altı katılımcıları ağırlamaya başladı. Yaş sınırı ortadan kalkınca çocuklar ve gençler artık hayata atılmadan önce ailelerinin yapacakları ödemeler ile birikim yapabilecek. Böylece küçük yaşta tasarruf bilinci aşılanmış olacağı gibi üniversite eğitimi, evlenme, iş kurma gibi gençlerin kritik süreçlerinde önemli bir destek sağlayacak.
Bireysel Emeklilik Kanunu'nda 25 Mayıs 2021 tarihinden itibaren yürürlüğe giren mevzuat değişikliği ile 18 yaşından küçük bireylerin, sisteme dahil olmasının önündeki engeller kaldırılmıştı. Bireysel emeklilikte 18 yaş altına açılım aslında sektörün uzun zamandır heyecanla beklediği düzenlemeler arasındaydı. Çünkü yeni düzenleme tasarruf bilincinin yanı sıra sistemde katılımcı tabanının genişlemesi açısından da önemli bir katkı sağlayacak.
Emeklilik Gözetim Merkezi'nin 10 Eylül 2021 tarihli verilerine göre, otomatik katılım sistemi de dahil olmak üzere sektörde toplam fon büyüklüğü 190 milyar lirayı, katılımcı sayısı ise 13 milyonu aşıyor.
TÜİK verilerine göre ise Türkiye'de 0-19 yaş arası yaklaşık 25 milyon nüfustan bahsediliyor. Bu da sistemin büyümesi açısından önemli bir potansiyel anlamına geliyor. 15 şirketin aktif olarak faaliyet gösterdiği sektörde, yeni pastadan pay kapma savaşı haliyle rekabeti de kızıştıracak.
AİLELER HEVESLİ
Peki, bu düzenlemenin ardından geçen dört aylık sürede neler oldu? 18 yaş altına açılım nasıl gidiyor? Sisteme kaç kişi katıldı? Sektörün nasıl bir gelişim gösterdiğini öğrenmek üzere INBUSINESS olarak sorularımızı sektörün önde gelen şirketlerine yönelttik. Aldığımız yanıtlara bakılırsa, BES şirketleri öncelikle yaş sınırının ortadan kaldırılmasından ve gelen talepten olduk- ça memnun görünüyor.
Garant BBVA Emeklilik Genel Müdürü Burak Ali Göçer, 18 yaş altı BES'e ilginin çok yüksek olduğunu söylüyor. 'Çocuklar için BES' mevcut katılımcılardan uzun süredir yoğun olarak talep edildiğini de sözlerine ekliyor. Hayata geçmesiyle birlikte aileler, çocuklarının geleceği için birikim yapma konusunda oldukça istekli davranıyor. Göçer'in bu konuda ilginç br tespiti de var: 18 yaş altındaki katılımcıların velilerinin yüzde 54'ünün BES ürünü varken, yüzde 46'sının yok. Bu da henüz kendileri için biriktirmeye başlayamamış ebeveynlerin, konu çocuklar olunca birikim yapmaya hevesli olduğunu gösteriyor. İstekli olmakta haklılar çünkü Göçer'e göre avantajlar saymakla bitmiyor.
AYDA 150 TL İLE BİRİKİM
Birinci ve en önemli avantajı; gençler ve çocukların Bireysel Emeklilik Sistemi'ne erken girerek, uzun yıllar düzenli para biriktirme alışkanlığını kazanacak olması. 150 lira gibi bir tutar ile sisteme katılmak mümkün ancak bugüne kadar katılanların ortalamasında birikim miktarı 257 lira olarak ortaya çıkıyor. Diğer bir önemli avantajı ise; BES uygulamasında olduğu gibi yüzde 25 devlet katkısının bu sözleşmeler için de ayrıca ödenecek olması. Bunu şöyle açıklamak gerekirse; diyelim iki çocuğunuz var ve her ikisini de BES sistemine dahil ettiniz. Ayrı ayrı yüzde 25 katkı alma hakkınız oluyor. Kendi sözleşmeniz de varsa toplam üç ayrı sözleşmeden yüzde 25 devlet katkısı alabiliyorsunuz.
Tabi yeni düzenleme sadece katılımcılar açısından değil, ekonomik kalkınma ve refahın artırılmasına da katkı sağlayacak. Çünkü sisteme girişler arttıkça toplanan emeklilik fonları da büyüyecek. Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü Yılmaz Ertürk'e göre 18 yaş altının toplam nüfusumuz içerisindeki payı yüzde 27 civarında. Ertürk, bu kitlenin sisteme çekilmesinin BES'n büyüme performansını da olumlu yönde etkileyeceğini düşünüyor. Dolayısıyla gençler sektör açısından ciddi bir hedef segment. Sisteme ne kadar erken girerlerse birikimler ve getiriler de o kadar yüksek olacak. Doğal olarak emeklilik fonlarının büyümesi Türkiye ekonomisinin tasarruf açığının kapatılması ve sermaye piyasalarının derinleşmesi açısından da artı bir değer yaratacak.
3 AYDA 40 BİN YENİ KATILIMCI
Peki, bugüne kadar sisteme 18 yaş altı kaç kişi katıldı? Fiba Emeklilik Genel Müdürü Erol Öztürkoğlu, düzenlemenin ardından geçen üç aylık sürede 18 yaş altı 40 bin katılımcının BES'e dahil olduğunu, fon büyüklüğünün ise 41 milyon liraya yaklaştığını belirtiyor. Bu katılımcıların yüzde 50'sini ise 0-6 yaş arası bebek ve çocuklar oluşturuyor. Öztürkoğlu, ailelerin küçük yaşlardan itibaren çocukları için birikim yapmaya başlamasının hem ülke ve bireysel tasarrufların artması hem de sektörün gelişimi açısından büyük önem taşıdığına işaret ediyor.
AgeSA Hayat ve Emeklilik CEO'su Fırat Kuruca da tasarrufun ve birikimin öneminin anlaşıldığı şu günlerde gençlerin BES'e ilgi duyacağını ve jenerasyonları gereği hızlı adapte olacaklarını düşünüyor. Bu doğrultuda katılım tutarının da her geçen yıl daha da yükseleceğine inanıyor. Kuruca'ya göre, toplum nezdinde oluşacak pozitif algıyla daha fazla genç sisteme dahil olacak. Çünkü bu sistem kumbara görev gören br uygulama. Sistemin faydasını deneyimleyen ve ona güvenen yeni nesil daha fazla tasarruf yapmaya başlayacak. Bu da orta ve uzun vadede etkili sonuçlarla karşılaşmamızı sağlayacak.
HEDEF 30 MİLYAR TL
Şirketlerin yıl sonu ve biraz da orta vadeli öngörülerini merak ediyoruz. 18 yaş altına açılımın BES' hangi oranlarda büyüteceğine ilişkin sektörde farklı tahminler dillendiriliyor. Garanti BBVA Emeklilik Genel Müdürü Burak Ali Göçer, son düzenlemeyle birlikte orta vadede 2,5-3 milyona yakın katılımcının sisteme dahil olmasını bekliyor. Yıl sonunda ise sektörün 135 bn katılımcı sayısına ulaşacağını öngörüyor.
Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü Yılmaz Ertürk ise üç sene içerisinde 950 bini aşkın çocuğun sisteme dahil olacağını ve 4 milyar lira civarında br birikim tutarına ulaşılacağını tahmin ediyor.
Fiba Emeklilik Genel Müdürü Erol Öztürkoğlu'nun beklentileri ise daha yüksek. Sektör olarak yıl sonuna kadar katılımcı sayısında 200 bini aşacaklarını tahmin ediyor. Fon büyüklüğünün ise 200 milyon lirayı bulacağını öngörüyor. Orta vadede ise beklentisi; 18 yaş altı üç milyon çocuğun sisteme katılarak 30 milyar liralık fon büyüklüğüne ulaşılması.
Metlife Genel Müdürü Deniz Yurtseven de sistemin 18 yaş altına açılmasıyla birlikte 2021 yıl sonu beklentilerinde de doğal olarak br artış olduğunu vurguluyor. Bu kapsamda katılımcı sayısında 200 binin aşılmasını, fon büyüklüğünde ise 200 milyon lira seviyelerine ulaşılacağını öngörüyor. Yurtseven, orta vadede ise 3-4 milyon kişinin sisteme dahil olacağını ve 30 milyar lira büyüklüğünde bir fon oluşacağını düşünüyor.
SEKTÖRE 'GENÇLİK AŞISI' OLACAK
BES şirketlerinin genel müdürleri ile görüşmelerimizden aldığımız izlenimlere bakılırsa; yeni düzenleme ile sektör geleceğe daha umutla bakıyor. Yılbaşından bugüne kadar Otomatik Katılım Sistem (OKS) de dahil olmak üzere yaklaşık yüzde 12 oranında artışla 190 milyar lirayı geçen toplam fon tutarının yıl sonunda 200 milyar lirayı aşacağı tahmin edilyor. Böylece 18 yaş altına açılım; bu yıl 18'inci yılını kutlayan sektörün büyüyüp serpilmesi açısından bir 'gençlik aşısı' olacak gibi görünüyor. Artık 'emekleme' aşamasını geçerek rüştünü ispatlayan sektörün gelecek dönemde koşar adımlar ile hızla hedeflerine doğru ilerlemesi bekleniyor.
18 YAŞ ALTI ILE BES'TE YENI KATILIMCI SAYISI ARTACAK - Yılmaz Ertürk Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü
18 yaşından küçüklerin BES'e dahil edilmesi katılımcı tabanının genişlemesi anlamında sektörümüzün heyecanla beklediği bir düzenlemeydi. Bugün geldiğimiz noktada, otomatik katılım dahil bireysel emeklilik sistemimiz toplamda 11,4 milyon müşteriye hizmet sunuyor. Yapısal olarak sağlam temellere oturmuş ve mevcutta başarısı kanıtlanmış organizasyon yapısı dahilinde BES daha geniş kapsamlı müşteri gruplarına da nitelikli hizmet verme konusunda güven veriyor.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun açıkladığı son verilere göre ülkemizde 18 yaş altı yaklaşık 23 milyon nüfus bulunuyor. Toplam nüfusumuz içindeki payı yüzde 27 civarında olan bu kitlenin BES'in büyümesine önemli katkılar sağlayacağına inanıyoruz. Yeni düzenleme ile ebeveynler veya yasal temsilcileri, çocukların geleceği için küçük yaşlardan başlayarak onlar adına yatırım yapabilecekler. Çocuklar, iş hayatına atılmadan çok önce düzenli katkı payı ödemeleri sayesinde önemli bir birikim elde ederken, tasarruf yapma bilincini de erken yaşta kazanmış olacaklar.
18 yaşından küçüklerin BES'e dahil edilmesi sonrasında ulaşılacak katılımcı sayısı ve fon büyüklüğü için sektörde telaffuz edilen çeşitli tahminler mevcut. Üç sene içerisinde 950 bini aşkın çocuğun sisteme dahil olacağı ve 4 milyar lira civarında bir birikim tutarına ulaşılacağı tahmin ediliyor. İlerleyen yıllarda buradaki fon katlanarak büyüyecektir. Biz de yurt içindeki tasarruf bilincinin gelişmesiyle birlikte sisteme dahil olacak 18 yaş altı çocuklarımızın her geçen gün artacağını öngörüyoruz. Sektörümüzün, sahip olduğu potansiyel doğrultusunda gelişmesi ve geniş kitlelere yayılması anlamında atılan bu adımın çok kıymetli olduğunu düşünüyoruz.
GENÇLERİN YÜZDE 25'İNİ 'GARANTİ'LEDİ - Burak Ali Göçer Garanti BBVA Emeklilik Genel Müdürü
Bireysel Emeklilik Sistemi, 18 yaş altı BES ile birlikte önemli bir ivme kazandı ve büyümeye devam ediyor. Sektörde 40 bine yakın katılımcı ve yaklaşık 33,3 milyon liralık bir fon büyüklüğü var. Garanti BBVA Emeklilik olarak katılımcı sayısının yüzde 25'i ise bizim portföyümüzde yer alıyor. 10 bine yakın katılımcı sayımız ve 5 milyon liralık fon büyüklüğümüz ile büyümeye ve pazar payımızı artırmaya devam ediyoruz.
Öncelikle Bireysel Emeklilik Sistemi'ndeki getirilerin oldukça iyi olmasının sisteme olan talebi daha da artırdığını söyleyebilirim. Emeklilik fonlarının içinde devlet tahvili, hisse senedi, hazine bonosu, döviz ve altın gibi farklı bilgi ve risk alma seviyesinde olan tüm katılımcılara hitap eden yatırım enstrümanları yer alıyor. Dalgalanmaların sıklıkla yaşanabildiği dönemler dahil, BES getirilerinin yüksek olması katılımcıları mutlu ediyor.
18 yaş altı BES'e baktığımızda; ebeveynlerin tıpkı gönüllü BES'teki gibi en çok 'Altın Fon'unu tercih ettiklerini görüyoruz. Oranlarına baktığımızda ise; yüzde 24 ile 'Altın Katılım Fonu' ilk sırada yer alırken, ikinci sırada yüzde 20 ile 'Mutlak Getiri Hedefli Değişken Fonu' yer alıyor.
Çocuklara BES sektördeki tüm şirketlere müşterileri ile çok uzun vadeli bir birliktelik şansı sunacak. Bunu iyi değerlendirmemiz gerekiyor. Bu amaçla dijital kanallarımızla tüm ebeveynlere en iyi ve en kolay hizmeti verebilmek adına çalışmalarımızı da eş zamanlı tamamladık. Yapılandırdığımız hızlı, kolay ve dijital süreçlerimizle müşterilerimiz, Garanti BBVA internet ve mobilden birçok bireysel emeklilik işlemini de rahatlıkla yapabiliyor.
KÜÇÜK YAŞTA TASARRUF BİLİNCİ ARTACAK - Fırat Kuruca AgeSA Hayat ve Emeklilik CEO'su
BES'i tabana yaymak amacıyla ortaya çıkan bu düzenleme, henüz yeni olmasına rağmen ilgi toplamaya başladı. Devlet nezdinde gerçekleşen yeni dü- zenlemelerle vatandaşların BES sistemine olan katılımı artıyor. Sistemin faydasını gören ve ona güvenenlerin sayısı da giderek artmaya başladı. Hem sektör olarak hem de şirket olarak 18 yaş altı BES için katılımcı sayısının her geçen gün arttığını söylemek mümkün. Bu artış ivmesi, önümüzdeki dönemlerde daha fazla büyüyecek. Bizim de AgeSA olarak 18 yaş altına yönelik hedefimiz, daha fazla gencimizin sisteme dahil olması. Bu sayede hem geleceklerine yatırım yapmış olacaklar hem de tasarruf bilincine kavuşmuş olacaklar. 18 yaş altına yönelik projeler geliştirmek üzere çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Bu doğrultuda 18 yaş altı katılımcılar özelinde daha ulaşılabilir bir minimum katkı payı belirledik. Önümüzdeki dönem planlarımızda farklı içerikler ve faydalar ile 18 yaş altı katılımcılara BES imkanı sunmak bulunuyor.
AgeSA olarak müşterilerimizin birikimlerini ve fonlarını verimli şekilde değerlendirebilmesi ve takip edebilmesi için kendilerine en uygun fon türüne yatırım yapması konusunda yönlendirmelerimizi yapıyoruz. AgeSA Mobil uygulamamızda yer alan İç Verim Oranı (IRR) ile müşterilerimiz hesaplanan portföy performans analizi ile birikim hesaplarının enflasyon karşısında getirilerini ve kazançlarını takip edebiliyorlar. FonPro aracılığıyla da fonlarını kolayca seçebiliyor ve birikimlerini yönetebiliyorlar. Bu sayede de finansal piyasa analizleri, bireysel risk analizleri ve en uygun fon dağılımı önerileri gibi özelliklere kolayca erişebiliyorlar.
18 YAŞ ALTI İLK KATILIMCIYI SİSTEME KAZANDIRDIK - Erol Öztürkoğlu Fiba Emeklilik Genel Müdürü
Hem BES'e dahil olma hem de birikimlerini doğru fonlarda değerlendirme konusunda gençleri ve ailelerini bilinçlendirmek büyük önem taşıyor. Biz de bu kapsamda 18 yaş altına ulaşabilmek amacıyla Gelecek Net BES Planı adını verdiğimiz bir plan da hazırladık. Bu plan kapsamında değişken, hisse senedi, altın, borçlanma ve dış borçlanma araçları, standart, para piyasası ve devlet katkısı emeklilik yatırım fonları yer alıyor. Katılımcılar aylık 100 TL'den başlayan katkı paylarıyla gelecekleri için birikim yapabiliyor.
Gelecek Net BES Planı'nı, buradaki fonları ve avantajlarını doğru ve etkili bir şekilde anlatmak için 18 yaş altına özel sektördeki ilk web sitesini de hazırladık. BES kuşağını www.geleceknet.com.tr adresini ziyaret ederek kendilerine özel hazırladığımız planla ilgili bilinçlenmeye davet ediyoruz.
Sektör olarak yıl sonuna kadar katılımcı sayısının 200 bini aşmasını ve fon büyüklüğünün yaklaşık 200 milyon lira olmasını; orta vadede ise üç milyon 18 yaş altı çocuğun giriş yapmasını ve 30 milyar lira gibi bir fon büyüklüğün sisteme girmesini bekliyorum. Bu fon ülke ekonomisi için kaynak anlamına gelirken, 18 yaş altı bireylerin de geleceğe daha güvenle bakmalarını sağlayacak bir birikim. Bizim de bu birikimin önemini onlara iyi anlatmamız ve ufak katkı paylarıyla da olsa sisteme girmelerini sağlamamız gerekiyor.
Uygulamanın başlamasıyla birlikte 18 yaş altı ilk katılımcıyı sisteme kazandı- ran emeklilik şirketi olduk. Bu kitleye özel yaptığımız iletişimlerle orta vadede 35 bin katılımcıyı sisteme dahil etmeyi hedefliyoruz.
İLK YILLARDA HİSSE SENEDİ FONLARINA AĞIRLIK VERİLEBİLİR - Deniz Yurtseven MetLife Emeklilik ve Hayat Genel Müdürü
Sektörümüz uzun zamandır Bireysel Emeklilik Sistemi'nin 18 yaş altındaki bireylere de açık olmasını bekliyordu. Kısa bir süre önce 18 yaş altı bireyler için BES'in açılmasıyla birlikte sektörde canlanmanın yaşandığını söyleyebiliriz. Tasarruf bilincinin küçük yaştan kazanılması adına BES'in genişletilmesi son derece önemli. Özellikle çocukları, torunları için birikim yapmayı düşünen ebeveynlerin yüzde 25 devlet katkısıyla desteklenen Bireysel Emeklilik Sistemi'nin öneminin ve faydasının farkında olduklarını görüyoruz. Gençlerin uzun sürede görece daha düşük katkı payları ödeyerek önemli tutarda birikimlere ulaşmaları mümkün olacak. 30-40 yıllık bir dönemi göz önüne alırsak başlangıçta risk düzeyi biraz daha yüksek olan hisse senedi fonlarına daha fazla ağırlık verilmesi uygun olabilir. Yıllar ilerledikçe uygun piyasa ortamlarında risk düzeyinin yıllara yayılan bir dönemde düşürülmesi ile kazanımların korunması yönünde aksiyon alınabilir. Bunu yaparken hisse senetleri fonlarının ağırlığı düşürülürken sabit getirili ve daha düşük risk düzeyindeki fonlar seçilebilir. Ayrıca altın, döviz gibi fonları da portföye dahil ederek risk ayarlanabilir.