Sınır ötesi atak
Salgın sürecinde e-ticaret kanalını can simidi olarak kullanan perakende oyuncuları, fiziki mağazalarından da vazgeçmeyecek gibi görünüyor. INBUSINESS perakende araştırmasına göre, sektörde faaliyet gösteren birçok şirken, yeni şube yatırımlarıyla bir yandan yurt içindeki yerini sağlamlaştırırken, sınır ötesinde de yeni coğrafyalar keşfediyor…
Arzu Kurum / INBUSINESS
Fiziksel mağazaların geleceği konusunda tüm dünyada bir tartışma yaşanıyor. Hayati öneme sahip olmaya devam edecek mi, şirketler tüm satışlarını online'a mı kaydıracak, müşteriler mağaza ziyaretine son mu verecek?
Tüm sorular uzun bir zamandır perakende sektörünün önünde duruyordu. Ancak Covid-19 salgını ile birlikte oluşan yeni dinamiklerin pandemi sonrasında nereye evrileceği konusunda tartışmalar daha da alevlendi. Bilindiği gibi Covid-19 her alanda olduğu gibi hazır giyimden mobilyaya, teknolojiden ev ürünlerine kadar birçok sektörü çatısı altında bulunduran perakendede büyük bir dönüşüm yaşanmasına neden oldu. Virüsün yayılımını önlemek için getirilen kısıtlamalar tüketicileri e-ticarete yönlendirdi, bu da tüm dünyada fiziksel mağazaların bir bir kepenk indirmesine neden oldu.
Bu dönemde İngiltere'nin dünyaca ünlü 242 yılı aşkın giyim ve ev tekstili sektöründe faaliyet yürüten perakende zinciri Debenhams bile salgının ağır koşullarına dayanamadı. 21 Mayıs'ta tüm mağazalarını kapatarak, 12 bin kişiyle yollarını ayırdı ve yoluna çevrimiçi olarak devam etme kararı aldı. Virüsün hızla yayılması nedeniyle alışveriş merkezleri ve mağazaların kapanması Türkiye'de 1,2 trilyon liralık ciro büyüklüğüne sahip olan ve 2,5 milyon kişinin istihdam edildiği perakende sektörünü de önemli ölçüde etkiledi.
Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) verilerine göre şirketlerin 2020'de 2019'a göre ortalama olarak cirosunun yüzde 70'ine ulaşabildi. Perakende şirketlerinin bazıları mevcut pozisyonlarını korumaya çalışarak ya da verimliliklerini arttırarak süreci en az hasarla atlatmaya çalışırken bazıları da değişen müşteri ihtiyaç ve talepleri karşında hızlı aksiyon alarak büyümede yeni bir fırsat yakaladı. Fiziksel mağazaların geleceğinin tartışmalara bu dönemde kulaklarını tıkayan perakendeciler yurt içinde yerini sağlamlaştırırken bir kısmı ise dümeni yurt dışına kırdı.
Aralarında yeni coğrafyalara açılan şirketler olduğu gibi ilk kez yurt dışında şube açma hazırlığında bulunanlar da var. Avrupa'da mağaza kiralarının düşmesi ve dövizdeki yükseliş de yurtdışına ilgiyi artırdı. İlk olarak hazır giyimcilerin değerlendirmeye aldığı bu fırsat, bugünlerde diğer sektörlerin de radarında. BMD çatısı altında bulunan üyelerin bu yıl yurt dışındaki mağaza sayısının bine yaklaşacağı tahmin ediliyor.
Yurt dışında düşen kiraların bu akımda önemli rol oynadığını söyleyen BMD Başkanı Sinan Öncel, özellikle AB'nin ünlü meydan- larında kiralar önemli oranda düştü. Pandemi öncesi bulamadığımız mağaza alanlarını daha ucuza bulma fırsatı çıktı" diyor. Yönünü yurt dışına çeviren kafe ve restoran zinciri Happy Moon's Grup'un yönetim kurulu başkanı Hüseyin Aymutlu da kiraların inmesinin yanı sıra iyi lokasyonda dükkan bulmanın önemli bir fırsat yarattığını söylüyor.
HIZ KESMEYECEK
INBUSINESS Dergisi olarak perakende sektörünü mercek altına alarak bu dönemde mağazalaşmaya devam edenleri yakından inceledik. Pandemi döneminde fiziksel mağazacılıkta izlenen stratejileri nedenleriyle sayfalarımıza taşıdığımız araştırma, 2020'de zor koşullara rağmen sektörün yatırımda hız kesmediğini ve yenilerine de start vermeye hazırlandığını ortaya koyuyor. Yeme içme sektöründen hazır giyime, mobilyadan takı ve mücevherat sektörüne kadar her alanda ulaştığımız sektör oyuncuları, yurt dışı ataklarının yanı sıra 2021'de marketplace (çevrimiçi pazaryeri) iş birliklerini artırarak, omnichannel'ı (çok kanallı) da göz ardı etmeyecek- lerinin sinyallerini de veriyor.
KONSEPTLER DEĞİŞİYOR
Müşteri alışveriş deneyiminin online ve offline tüm kanallara entegre olması anlamına gelen omnichannel pazarlama, şirketlerin gelecek büyüme stratejisinde önemli rolü oynayacak. Sektördeki bu eğilim araştırma sonuçlarına da yansıyor. BMD'nin, Mart 2021'de yaptığı ankete göre üyelerin yüzde 26'sı toplam cirolarının en az yüzde 21'inin e-ticaretten geldiğini ifade ediyor. Markalar online ortamda alışverişi kolaylaştırmak için müşteriye ürünü sanal ortamda deneyimleme imkanı sunan uygulamalar geliştiriyor. Tüm bunlara rağmen fiziki mağazaların, markalar için ana kanal olmaya devam edeceği öngörülüyor.
Sinan Öncel, pandemi sürecinde markalar daha ziyade e-ticarete yönelse de uygun kiralama koşullarının olduğu AVM'lerde ve caddelerde yeni mağaza açma iştahının sürdüğünü belirtiyor. Mağazacılığın ölmeyeceğine ama yeni fonksiyonlar üstleneceğine vurgu yapan Öncel'e göre pandemi sonrasında alacağı ürünü deneyimlemek isteyen tüketiciler yine mağazaları tercih etmeye devam edecek. Bu gerçekten hareketle mağazaların tasarımlarında hijyeni ve sosyal mesafeyi önceleyen değişimler salgın sonrasında da devam edecek. Yeni uygulamalarla geleceğe hazırlanan perakendeciler fiziksel mağazacılık- tan dönüş yapmayacak.
İşte Türkiye'nin dev markaları ve 2021 büyüme stratejileri...Türkiye perakende sektörünün en büyük oyuncu- larından olan ve yurt dışında ilk mağazasını 2009'da Romanya'da bir AVM'de açan LC Waikiki, bugün üç kıtada, 49 ülkede 1131 mağazası aracılığıyla müşterisiyle buluşuyor. Şirket, bulunduğu 20 ülkede ise halen pazar lideri konumunda. 2023'e kadar global pazarlarda daha da güçlenmeye yönelik iddialı hedefleri var. Avrupa'nın ilk üç moda ve perakende markası arasında yer alma konusunda kararlı. Bu hedefe uygun olarak yatırımlarını da yoğunlaştırmış durumda. 2020'de toplamda 960 milyon liralık yatırım bütçesinin yaklaşık yüzde 40'ı dış pazarlara yapıldı. 2020'de 18.5 milyar lira ciroya ulaşan şirket, bunun yüzde 50'sini yurt dışı ülkelerden sağladı.
AFRİKA'YI TEST EDİYOR
Pandemi dönemine rağmen büyümede hız kesmeyen perakende devi yatırımlarına devam ederek bu yıl yurt dışında 140 mağaza açmayı planlıyor. "Son yıllarda dış pazarlarda önemli bir gelişim gösteriyoruz" diyen LC Waikiki Yönetim Kurulu Başkanı Vahap Küçük, dün- yadaki birçok ülkede, farklı pazarlarda, farklı kültürlere ulaşmayı başardıklarına işaret ediyor.
Bu doğrultuda gelişmekte olan pazarları büyüme alanı olarak belirledi. Faaliyette bulunduğu ülke sayısında 50'yi geçerek he- def kitlesine yeni müşteriler ekleyerek koleksiyonlarıyla daha çok kişiye ulaşmak istiyor. Rotalarında Peru ile yeni bir kıtaya adım atmak olduğunu söyleyen Küçük, "Yurt dışında bulunduğumuz 49 ülkede derinleşmeye devam ederken Ekvator, Kamerun, Fildişi Sahilleri gibi yeni ülkeleri de test edeceğiz. E-ticaret ve lojistik alanın- daki yatırımlarımız da gerek yurt içinde, gerekse yurt dışında sürecek" diyor.
Bu kapsamda perakende sektörünün önemli alanlarından biri olan ayakkabı sektöründe de büyük bir hareketlilik yaşanıyor. Dünyanın yedinci büyük ayakkabı üreticisi olan Türkiye'de, başta Avrupalılar olmak üzere yabancı şirketler üretimlerini Türkiye'ye kaydırmayı sürdürüyor. Lacoste gibi global şirketler kendi üretim tesisini kurarken, Ziylan gibi büyük üreticiler yatırımlarını artırıyor. 21 yaşında babasından devralarak kasayı 34 yılda bir ayakkabı imparatorluğuna dönüştüren Ziylan Grup Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ziylan, bugün Türkiye'nin en büyük, Avrupa'nın ise ikinci büyük ayakkabı üreticisi.
ÜRETİM TÜRKİYE'YE KAYIYOR
Ziylan Grup bünyesinde hizmet veren FLO Mağazacılık, ilk yurt dışı yatırı- mını 2012'de İtalya'nın en hızlı büyüyen markası Lumberjack'i bünyesine katarak gerçekleştirdi. Ardından 2015'te yurt dışında ilk mağazasını Kazakistan'da açtı. Halen Azerbaycan, Arnavutluk, Suudi Arabistan, Ukrayna, Kazakistan, Makedonya, Özbekistan, Irak, Gürcistan, Kenya ve Fas başta olmak üzere yurt dışında toplamda 21 ülkede 120 mağazası var. Türkiye'den çıkacak 10 global mar- kadan biri olmayı hedefleyen FLO, bu kapsamda yurt dışı yatırımlarına ciddi anlamda ağırlık veriyor. Doğu Avrupa pazarlarında büyümeye devam eden şirket, Ukrayna'da kısa sürede beş mağaza açtı, yılsonuna kadar 10 mağazaya ulaşmayı planlıyor. Yens pazarlar için de fizibilite çalışmalarını ve yatırımcılarla görüşmelerini sürdürüyor. 2021'in ikinci yarısında yurt ç ve yurt dışında 50'den fazla mağaza açmayı hedefliyor.
HEDEF 800 MAĞAZA
Pandemi döneminde de yurt dışındaki yatırım fırsatlarını değerlendirmeye; Doğu Avrupa'dan Balkanlar'a Türk Cumhuriyetler 'den Afrika'ya farklı coğrafyalarda mağazalar açmaya devam eden FLO, global yatırımlarını ara vermeden sürdürdü. 2021'in ilk yarısında yurt dışında yaklaşık 20 mağaza açan FLO, ikinci yarıda bir o kadar daha mağaza açma hedefi ile çalışıyor.
2022 yılında 200'ün üzerinde yurt dışı mağazaya ulaşmayı hedefleyen şirket, 2023 yılında mağaza ağını 800'e çıkararak, yurt dışında 250 mağazaya ulaşmayı planlıyor. FLO Mağazacılık CEO'su Burak Övünç, "Yurt dışında sadece mağaza açılışlarıyla büyümüyor toptan ağımızı da güçlendiriyoruz ve e-ticaret yatırımlarımıza da devam ediyoruz." diyor.
Jean denilince akla ilk gelenler arasında yer alan Mavi, 1996'da yurt dışına açılarak bugün; Türkiye, ABD, Kanada, Almanya, Rusya ve Avustralya'nın aralarında bulunduğu 33 ülkede 441' Mavi Shop olmak üzere yaklaşık 4 bn 500 noktada müşterileriyle buluşuyor. 2020'de pandemi nedeniyle yaşanan tüm zorluklara rağmen Türkiye'de altı mağaza açılışı, yedi mağaza genişlemesi gerçekleştirerek 159 bin metrekare satış alanına ulaştı. 2021'in ilk çeyreğinde 2019'a göre yüzde 41 büyüme gerçekleştiren şirket, yurt dışında ise toplam 54 mağaza ve toptan satış kanalları ile yer alıyor. 2020'yi 2,4 milyar lira konsolide gelirle tamamlayan şirket, cirosunun yüzde 81'ini Türkiye, yüzde 19'unu ise yurt dışı pazarlardan karşıladı.
HIZLI VE ÇEVİK ADIMLAR
Değişen müşteri beklentileri ve ihtiyaçları doğrultusunda dijital kanallarda etkin ve hızlı aksiyonlar aldıklarını söyleyen Mavi CEO'su Cüneyt Yavuz, "Tüketicilerimizin beklentilerine cevap verebilmek için yeni dönemin ihtiyaçlarına göre planlama yaptık" diyor. Bu doğrultuda markanın, kendi kanallarının yanı sıra çeşitlenen ve büyüyen marketplace iş birlikleri sayesinde 2020'de, uluslararası pazarlarda konsolide online satışlarımız yüzde 110, Türkiye online satışlarımız ise yüzde 152 büyüdü" ifadelerini kullanıyor.
Pandeminin müşteri alışveriş davranışları üzerindeki etkilerini ve kalıcı değişimi analiz edebilmek amacıyla kendilerini güncellemeye devam ettiklerini anlatan Yavuz, "Türkiye'nin öncü jean markası olarak değişen koşullara göre hızlı ve çevik adımlar atarak büyüme stratejimizi şekillendiriyoruz" diyor.
DENEYİMİNİ DE TAŞIYOR
Erkek hazır giyim markası Damat Tween ve D'S Damat'ı bünyesinde bulunduran Orka Holding de yatırımda hız kesmeyenlerden. 80'den fazla ülkede 431 mağazasıyla hizmet veren şirket, geçen aylarda Amerika kıtasında büyümek üzere yepyeni bir yatırıma imza attı.
Kanada merkezli yatırım danışmanlığı ve markalaşma şirketi World17 Group ile anlaşma yaparak, başta Toronto-Kanada olmak üzere Amerika kıtasında büyümeye yönelik ilk adımını attı. Böylece Orka Holding'in erkek moda giyim markaları, global ölçekte büyümeye devam edecek. Sahip olduğu güçlü iş modeli ile 2019'da Ottowa'da Damat Tween mağazası ile Kanada operasyonunu başlatan holding, Amerika kıtasında 2023'e kadar 10 mağazaya ulaşmayı ve yoğun e-ticaret operasyonu büyüterek kıtada yüksek marka bilinirliğine ve yüksek satış hacmine erişmeyi hedefliyor. Orka Holding Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Orakçıoğlu, teknoloji yatırımları ve bu alanda sağladıkları yeni iş birliği anlaşmaları ile edindikleri deneyimi, yurt dışındaki 200'ü aşkın mağazanın tamamına entegre etmeyi hedeflediklerine işaret ediyor.
Hazır giyim sektöründe hizmet veren ve yurt içinde 34, yurt dışında dört bayi mağazası bulunan Faik Sönmez, kiralama koşulları ve konum olarak firmaları açısından uygun olan cadde ve AVM'lerde mağaza açma arayışını sürdürüyor. Yurt içinde son olarak Bodrum'da mağaza açan şirket, 2020 satışlarının yüzde 7'sini yurt dışından karşıladı. Faik Sönmez Tekstil CEO'su Mete Sönmez, "Normalleşme sürecinde MENA bölgesi, Rusya ve Türk Cumhuriyetlere yoğunlaşmayı hedefliyoruz" diyor.
ROTA AVRUPA'YA
Salgın sürecinin en çok olumsuz etkilediği turizm ve yeme içme sektöründe yatırımlarını sürdürenler de oldu. Şef Sidar Budak'ın 2010'da kurduğu Beeves Grill& Brasserie 2020'de Türkiye'de iki yeni şube açtı. Toplam satışlarının yüzde 30'unu yurt dışı, yüzde 70'ini yurt içi olarak gerçekleştiren Beeves Grill& Brasserie, Özbekistan'da büyük bir üretim merkezi ve dört yeni şube açmaya hazırlanıyor. Sidar Budak, Paris ve Viyana için görüşme yürüttüklerini söylüyor.
22 yıl önce kurulan 36 şubeli yeme içme zinciri Happy Moon's Grup, pandemi süresinde yatırımlarını aralıksız sürdürdü. Bir yıl içinde açılan restoranların üçünü Bodrum'da gerçekleştirdi. Pandemi başladığından bu yana yenileme ve yeni restoran yatırımlarının 50 milyon TL'ye ulaştığını söyleyen Happy Moon's Grup Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Aymutlu, "Grup çatısındaki üç markamızla Türkiye'nin 11 ilinde faaliyet gösteriyoruz. Ayrıca Azerbaycan, Bakü'de de bir Happy Moon's restoranımız mevcut. Sınır ötesi hedefimizde ise Londra ve Erbil var" diyor.
MÜCEVHER SEKTÖRÜ ATAKTA
Halen cirosunun yüzde 20'sini yurt dışından karşılayan Atasay Kuyumculuk, bu payı orta vadede aşamalı olarak yüzde 50'nin üzerine taşıma hedefi bulunuyor. Fransa ve Almanya öncelikli planları arasında.
Atasay Mücevherat CEO'su Atasay Kamer, "Avrupa'nın diğer farklı ülkelerinden de gelen franchise talepleri var, görüşmelerimiz devam ediyor. Online satış ağımızı da hem globalde online olarak kendi yapımız üzerinden, hem de uluslararası stratejik iş ortaklıklarıyla genişleteceğiz" diyor. Asya ve Uzak Doğu'yu da cazip bulan şirket, önümüzdeki dönemlerde mağazalarıyla bu bölgelerde yer almak istiyor. Hedefte ise Japonya ve Çin'i ön planda değerlendirmek bulunuyor.
Türkiye'de 22, yurt dışında Berlin'de bir adet mağazasıyla faaliyet gösteren Ariş Pırlanta'nın geçen yılki cirosu 2019'a göre gerilese de altın mağaza (en çok satış yapılan) ve satış oranı değişmedi. Pandemi öncesinde online satış oranı yüzde 2,5 olan marka, pandemiyle bu oranı yüzde 4 seviyesine ulaştırdı. Her krizin beraberinde yeni fırsatlarla geldiğine vurgu yapan Ariş Pırlanta Satış ve Pazarlama Direktörü Eda Güzeliş, "Biz 2020'de iki yeni konsept mağaza açtık. Benzer fırsatlar oluşursa yine AVM'lerde yeni lokasyonlar açmayı düşünüyoruz" diyor.
MOBİLYADA YATIRIMA DEVAM
Yurt içinde 600 satış noktasında bulunan yurt dışına ise ihracat yoluyla açılan Tutku Yatak ,2020'de bir önce- ki yıla göre yüzde 40 büyüme gerçekleştirdi. Cirosunun yüzde 75'ini yurt içi satışlardan elde eden firmanın ihracat oranı, cironun yüzde 25'ini buluyor. Marka, bu yıl yurt içinde yüzde 60, yurt dışında ise yüzde 30 büyüme hedefliyor.
Pandemi döneminde ihracatta herhangi bir sıkıntı yaşamayan firma, İtalya ve ABD'ye ise numune ürünler gönderdi. Tutku Yatak Yönetim Kurulu Başkanı Gökmen Kaya, bu iki ülke başta olmak üzere son yıllarda yurt dışından ürünlerine yoğun bir talep aldıklarını söylüyor. Marka, 2021'de yeni yatırımlarla birlikte, ilk kez franchising vermeye hazırlanıyor.
YENİ PROJELER YOLDA
1972'de, 35 metrekare bir dükkânda kanepe üretimiyle işe başlayarak bugün Türkiye'nin en büyükleri arasında yer alan Doğtaş Mobilya sınır ötesindeki faaliyetlerine bu dönemde de devam etti.
Filistin, Türkmenistan, Karadağ ve Özbekistan'da açtığı mağazalar ile 2020 büyüme hedefleri kapsamında yatırımlarına devam eden Doğtaş Kelebek, Nijerya ve Güney Afrika'da açtığı mağazalarla birlikte Katar, Arabistan ve Hindistan'dan aldığı olumlu proje tekliflerini de hayata geçirecek. Yurt içinde 136, yurt dışında 15 mağazasıyla faaliyet gösteren Kelebek Mobilya, bu süreçte yüzde 40 olan 2020 büyüme hedef oranlarını yüzde 60'a çekerek ciro hedefini de 1 milyar liraya çıkardı. Doğtaş Kelebek CEO'su İsmail Doğan, "Yurt dışındaki yatırımlarımızı artırmaya yönelik yeni projeleri hayata geçirerek ilerleyeceğiz" diyor
SINIR ÖTESİ YATIRIMLAR ARTACAK
Yurt içinde belirli bir büyüklüğe ulaşan şirketler, elde ettiği başarıyı yurt dışında da taçlandırmak istiyor. Yurt dışına açılanlar bir anda kendini küresel rekabetin içinde buluyor. EY Türkiye Strateji ve Kurumsal Finansman Bölümü Ortağı İlhami Koç da bu nedenle yatırımların arttığını doğruluyor: "Belirli coğrafyalardaki küresel rekabet Türk şirketlerini o bölgelerde yatırım yapmaya zorlayabiliyor." Diğer taraftan ihtiyaç bazen doğrudan ürününün kendisinden de kaynaklanabiliyor.
Koç, "Taşıma maliyetinin çok yüksek olduğu ürünlerde Türkiye'de üretim yapıp göndermektense, üretimin bir kısmını ilgili pazarlara kaydırmak daha anlamlı olabiliyor" diyor ve ekliyor: "İhracatı destekleyici amaçlarla da yurt dışına yatırım yapmak gerekebiliyor. İlhami Koç, önümüzdeki dönemde yatırımların sınır ötesi coğrafyada artacağı görüşünde.
AVM VE CADDELERE YATIRIM SÜRÜYOR
En son Ekim 2020'de güncellenen verilere göre BMD üyesi 167 firmaya ait 421 markanın yurt içinde 10 bin 208'i AVM'lerde, 5 bin 410'u caddelerde olmak üzere 15 bin 618 mağazası ve 29 bin 467 satış noktası bulunuyor.
Dernek, yurt dışında ise 94 marka 121 ülkede 5 bin 356 mağaza ve 14 bin 107 satış noktasıyla Türkiye organize perakende sektörünü temsil ediyor. BMD, aynı zamanda Haziran 2020'den bu yana aylık anketlerle üyelerinin nabzını tutuyor. Dernek Şubat 2021'de yaptığı ankette üye markaların 2020'de mağaza sayılarındaki değişimi ele aldı.
Elde edilen sonuçlara göre üyelerin yüzde 57'sinin AVM'lerdeki mağaza sayısı azaldı. Caddelerde mağaza sayısı azalan üyelerin oranı ise yüzde 30'u buldu. Üyelerin yüzde 22'sinin AVM, yüzde 54'ünün cadde mağazalarının sayısında değişim olmadı. Salgın döneminin bütün olumsuz koşullarına rağmen üyelerin yüzde 21'i AVM'lerde, yüzde 16'sı ise caddelerdeki mağaza sayılarını artırdı.
EN BÜYÜK SORUN İNSAN KAYNAĞI
Markaların yurt dışı operasyonlarında karşılaştığı en büyük zorlukların başında insan yönetimi eksikliği geliyor. Bölgeyi iyi bilen insan kaynağı bulma konusunda sıkıntı yaşayan temsilciler, Türkiye'den yatırım yapmak istedikleri bölgelere çalışanlarını götürememekten şikayetçi. Her ülkede farklı mevzuat noktasında da sıkıntı yaşadıklarını söyleyen yatırımcılar, pandemi sürecinde karşılaştıkları en büyük engelin lojistik olduğunu dile getiriyor. Züccaciyeciler Derneği (ZÜCDER) Başkanı Mesut Öksüz de hem tır taşımacılığında hem de konteyner kısmında sıkıntılar yaşandığını doğruluyor.
MOBİLYACILARIN HEDEFİ, İTALYA'NIN PAYI
Türkiye'de yurt dışında yatırım yapmak isteyenler devlet tarafından destekleniyor. Turquality kapsamında yurt dışında yatırım yapmak isteyenlere kira, dekorasyon gibi birtakım başlıklar altında destekler veriliyor.
Mobilya Sanayi İş Adamları Derneği (MOBSAD) Başkanı Nuri Gürcan, bu desteklerin kendi sektörleri açısından yetersiz olduğundan yakınıyor. Gürcan, bunun gerekçesini mobilya mağazalarının birçoğunun ürün koymaktan ziyade büyük bir mimari dekorasyon istediğine ve bunun da maliyetinin çok yüksek olduğuna bağlıyor. 2023 için 10 milyar dolar hedef koyan sektör, destek miktarlarının biraz daha art- tırılmasıyla birlikte Türkiye'nin, İtalya'nın dünya pazarındaki yerini almayı hedefliyor.