Babanın hayali, oğluna nasip oldu

Adil Uçar / INBUSINESS

40 yaşındaki Prof. Dr. İrfan Suat Günsel, yönetimini devraldığı Yakın Doğu Oluşumu'nu dönüştürürken KKTC'de yeni bir ekonomik yapı kurulmasına da öncülük ediyor. KKTC'nin yerli otomobili Günsel'in mimarının hedefi, teknolojiden girişimciliğe yeni nesil yatırımlarla büyümek. Genç iş insanı buna babası Suat Günsel'in hayali olan otomobil üretimi ile başladı bile…

Yakın Doğu Oluşumu'nun Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) için anlamını tam olarak anlatmak hiç kolay bir iş değil. Suat Günsel'in 43 yıl önce temellerini attığı ve her geçen yıl katlanarak büyüyen 'Oluşum' -holding yerine 'oluşum' ile tanımlamayı tercih ediyor-, iki üniversitesi, üç koleji, otelleri, bankası ve diğer finansal hizmetleriyle 40'ın üzerinde şirketin yer aldığı dev bir yapıya ulaşmış durumda. Öyle ki bugün yedi bine yaklaşan çalışanıyla devletten sonra KKTC'nin en büyük istihdam kaynağı. Üstelik yakaladığı başarı, 2,1 milyar dolarlık servetiyle Suat Günsel'i Türkiye'nin milyarderler listesine de taşıdı.

İkinci kuşağın yönetimi devralması ile Oluşum da büyük bir dönüşümden geçiyor. Dönüşümün en önemli sacayağını KKTC'nin yerli ve milli otomobili olan, yüzde 100 elektrikli GÜNSEL oluşturuyor. Yaklaşık sekiz yıl önce Yakın Doğu Oluşumu'nda Başkan olarak yönetimi devralan ve GÜNSEL projesini başlatan Prof. Dr. İrfan Suat Günsel ise bu değişimin baş mimarı konumunda.

Babası Suat Günsel'in eğitim sektörünü KKTC ekonomisinin lokomotifine dönüşmesini sağladığı gibi İrfan Suat Günsel de elektrikli otomobil projesi etrafında, oyun geliştirmeden girişimciliğe, sağlık ürünlerinden uzaktan eğitime kadar pek çok yeni nesil yatırım alanlarıyla adanın ekonomisine yön verecek gibi görünüyor. Kuşkusuz bugün elektrikli otomobil denildiği zaman akıllara ilk gelen isimlerden biri de Tesla'nın kurucusu Elon Musk. Günsel'in bu alandaki tutku ve yatırımları şimdiden kendisini KKTC'nin Elon Musk'ı yapmış bile. Zira bugüne kadar sadece GÜNSEL projesi için yapılan yatırım tutarı 250 milyon dolar oldu. Toplam tutar ise 500 milyon dolara ulaşacak. Arkadaşları kendisine "Elon Musk'ı kıskanıyor musun?" diye sorduğunda Günsel'in cevab ise "Hayır. Musk hayallerinin peşinde, biz ise KKTC'nin geleceği için çalışıyoruz" diyor.

İrfan Suat Günsel'in önündeki meydan okuma sadece ekonomik değil aynı zamanda da siyasi. Zira KKTC'nin dünya devletleri arasında tanınması Günsel'in en büyük amacı. Yaptıkları bütün işlerde bu amacı gözettiklerini söyleyen Günsel "Kendimizi bir ticari işletmeler grubu olarak görmüyoruz" diyor. İmza atılan her yatırımda sadece ekonomik fizibilite raporlarını değil, KKTC'nin ihtiyaçlarını ve ülke için yaratacağı etkiyi de hesaba katıyor. Eğitim ve sağlık altyapısını ülke sathına yayarken de, sayısı 10'u bulan müzeleri kurarken de, GÜNSEL'i seri üretime hazırlarken de aynı felsefeyle hareket ediyor.

İrfan Suat Günsel, Yakın Doğu Oluşumu'nun gelecek stratejilerini ve yaşadığı dönüşümü ilk kez INBUSINESS'a anlattı.

Yakın Doğu Oluşumu'nu bize anlatabilir misiniz?

İrfan Suat Günsel: Başta eğitim olmak üzere, bankacılık, sağlık, müzecilik, turizm, enerji, akaryakıt ve sanayi (kablo, plastik, metal, parke taşı üretimi) gibi alanlarda faaliyet gösteren 43 yıllık bir oluşumuz. Babam Dr. Suat Günsel'in dershanecilikle başlayıp 1988'de Yakın Doğu Üniversitesi'ni kurması en önemli kırılma noktamız diyebiliriz. Sonrasında KKTC'nin, öğrencilerimizin ve çalışanlarımızın ihtiyaçları yön veriyor diğer yatırımlara. Yakın Doğu Oluşumu'nun gelecek stratejisini üç ayak üzerine kuruyoruz. Birincisi mevcut işlerimizi öncelik sırası ve taşıdıkları potansiyele göre geliştirmek ve büyütmek. Eğitim, bankacılık, turizm ve sağlık bu alanlardan. Yenilikçi yatırımlarımız da diğer bir ayağı oluşturuyor. Yakın Doğu Üniversitesi ve Girne Üniversitesi'nin yarattığı bilimsel araştırma ortamı pek çok fikir ve fırsatı da beraberinde getiriyor. Özellikle GÜNSEL ve yakın zamanda üretime geçecek sağlık yatırımlarımız için bu iklimin ürünü diyebiliriz. Üçüncü ayağının odağında ise KKTC ve Kıbrıs Türk Toplumu yer alıyor.

Bu üç ayaklı stratejiyi açabilir misiniz?

KKTC'yi bütün dünyada bir eğitim markası haline getirerek yurtdışından daha fazla öğrenci almak istiyoruz. Bu hedef aynı zamanda ülke ekonomisi için de son derece önemli. Zira KKTC ekonomisi büyük ölçüde turizm ve eğitime dayalı. Yakın Doğu ve Girne Üniversiteleri olarak 138 ülkeden 30 binden fazla öğrencimiz var.

Son 10 yılda Yakın Doğu Bank, KKTC'nin en hızlı büyüyen bankası oldu. Şube ağı bütün ülkeye yayıldı ve aktif büyüklüğü 10 kattan fazla arttı. Ayrıca Near East markasıyla faaliyet gösteren sigorta, hayat ve emeklilik şirketleri ile de finans alanındaki yatırımlarımızı çeşitlendirdik. Bu alandaki yatırımlarımızın aktif büyüklüğünü 3,5 milyar liraya çıkardık.

Sağlık alanını da gerek ülke ihtiyaçları gerekse taşıdığı potansiyel nedeniyle öncelikli yatırım alanlarımızdan biri olarak görüyoruz. Üçüncü hastane yatırımının tamamlanmasıyla sağlık hizmetimizi KKTC'de bütününe yaymış olacağız.

Sağlık ürünleri alanında mevcut yatırımlarınız neler?

Covid-19 pandemisi sürecinde ülke ihtiyaçlarını karşılama çabamızın bir sonucu olarak farklı sağlık yatırımları yapmaya başladık. İlk etapta dışarıdan gelen cerrahi maske gibi temel ürünleri üretmeye başladık. Sonraki adımda acil yardım ve hastane tipi solunum cihazı geliştirip üreterek ihtiyaç duyulacak solunum cihazı kapasitesini artırmayı hedefledik.

Koruyucu burun spreyi, PCR ve varyant analiz kitleri geliştirerek üretim aşamasına geldik. Geliştirdiğimiz PCR kiti, 56 dakika içinde virüsü tespit edebiliyor. Aynı zamanda virüsün varyantını da tespit edebilme özelliğine sahip. Kendi PCR kitlerimizi üretebilecek noktadayız.

Elektrikli otomobil projeniz GÜNSEL'e geçmeden önce, yeni başladığınız işlerden söz eder misiniz?

Gelecek stratejimizin önemli ayaklarından birini yenilikçi yatırımlarımız oluşturuyor. GÜNSEL hiç kuşkusuz en önemli girişimimiz. Üniversitelerimizdeki akademik birimlerin ve araştırma geliştirme potansiyelinin ortaya çıkardığı başka önemli girişimlerimiz de var.

Yakın Doğu Oluşumu ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde girişimcilik ekosistemini desteklemek, yetkin girişimcilik ve inovasyon programları hazırlamak amacıyla Bilgi ve Teknoloji Transfer Ofisi (NERITA) kurduk. Bu sayede, Yakın Doğu Üniversitesi'nde ve KKTC'deki inovatif fikir sahiplerine ve girişimcilere imkanlar sunuyoruz. Ayrıca Teknopark yatırımımız da sürüyor. Bu yapı bizlere merkezinde yüksek teknoloji ve yapay zeka olan yeni geliştirme ve yatırım olanakları da oluşturuyor.

Yakın zamanda açıklayacağımız oyun geliştirme şirketimiz Catpunch Games ile içerik üretimine devam ettiğimiz uzaktan eğitim platformumuz E-Study Box buna iyi bir örnek. Henüz yatırım, geliştirme ve içerik üretimi aşamasında olan bu yatırımlar sadece Yakın Doğu Oluşumu için değil KKTC için de yeni bir ekonomik düzlem yaratacak potansiyele sahip.

Gelecek stratejinizin üçüncü ayağının merkezinde KKTC olduğunu söylediniz. Bu konuyu biraz açar mısınız?

Biz kendimizi sadece ticari bir şirket olarak konumlamıyoruz. Yaptığımız her yatırım aynı zamanda KKTC'nin geleceği, Kıbrıs Türk toplumunun adaya kök salması, Türkiye'mizle sarsılmaz bir bağ ve bütünlük oluşturmayı hedefliyor. Dolayısıyla şirketlerimizi, girişimlerimizi, yatırımlarımızı, ülke ihtiyaçları için gerçekleştirdiğimiz işlerin bütününü bu vizyonu ileriye taşımak için kurulan Oluşum'un bir parçası olarak görüyoruz.

GÜNSEL, KKTC gibi küçük ve üstelik 'tanınmayan' bir ülke için oldukça iddialı bir proje. Bu yatırıma nasıl karar verdiniz?

Otomobil üretme hayali hep kalbimizin köşesinde saklıydı. Babam Dr. Suat Günsel'in daha çamurdan arabalar yapan bir çocukken araba üretme hayali kurduğunu dinleyerek büyüdüm. Babadan bu aşıyı alınca, yıllar içerisinde otomobil tutkum artmaya devam etti. O dönemler sektörün getirdiği giriş bariyerleri yeni oyunculara müsaade etmediği için otomobil tutkumuzu farklı projelere yönlendirdik. Bugün her biri birbirinden özel 150'nin üzerinde klasik otomobili aynı çatı altında toplayan Kıbrıs Araba Müzesi'ni kurduk. Uluslararası yarışmalar için güneş enerjili araçlar ürettik, bölgenin en gelişmiş süper bilgisayarını kurduk, gömülü yazılımlar üzerine çalıştık...

2014'te geliştirdiğimiz ilk güneş enerjili araç olan RA25 KKTC'de üretilen ilk otomobil oldu. RA25 ilk şampiyonluğunu aynı yıl Güney Afrika Cumhuriyeti'nde düzenlenen Sasol Solar Challenge South Africa yarışlarında kazandı. Geliştirdiğimiz ikinci elektrikli otomobil RA27 ise 2016'da düzenlenen yarışta klasmanı dünya altıncısı olarak bitirdi. Bütün dünyada yükselmeye başlayan elektrikli araçların, otomotiv sektöründe yarattığı yıkıcı inovasyon, kendi otomobilimizi üretmek için doğru zamanın geldiğini gösterdi. Öncesinde edindiğimiz tecrübeler ve birikimler de GÜNSEL'in temelini oluşturdu.

GÜNSEL'le ilgili gelecek projeksiyonunuz nedir? Hangi pazarları hedefliyorsunuz?

Seri üretim için insan kaynağı, Ar-Ge, tesis odağında çalışıyoruz. Genel müdürlük ve üretim tesisinin ilk kısmını içeren ilk faz inşaatını 2019 sonunda tamamlamıştık. Pandemi süreci zorluklarına rağmen ikinci faz inşaatımızı başlattık, bu binamızın makinaları adamıza ulaştı, çok yakında açılışını yapacağız. İnsan kaynağı işimizin kilit taşı. Hem grup bünyesindeki üniversitelerimizden hem de Anadolu'nun dört yanındaki okullardan yeni mezun pırıl pırıl gençlerle çalışıyoruz. Büyük sorumluluklar alma fırsatı sağladığımız gençleri, otomotiv profesyonellerine dönüştürüyoruz.

Önümüzdeki sene sonunda seri üretime geçmeyi hedefliyoruz. Adamızda ve Türkiyemizde satışlara başlayıp, Avrupa, Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Türki Cumhuriyetler'de satışa sunacağız.

Bugüne kadar GÜNSEL için ne kadar yatırım yaptınız?

Günsel Ailesi olarak kendimizi bu oluşumun sahibi değil, koruyucusu gibi görüyoruz. Bu anlayışla savurganlığa karşı olduk, ne kazandıysak hep yeni yatırımlara yönlendirdik. GÜNSEL için bu güne kadar 250 milyon dolar tutarında yatırım yaptık. Seri üretim aşamasına kadar 250 milyon dolar daha yatırım yapmayı planlıyoruz.

KKTC'nin politik durumu projeyi nasıl etkiliyor? İhracatı nasıl yapacaksınız?

Politik durumun zorlukları olsa da KKTC'nin avantajlarını gölgeleyemiyor. Ülkeler KKTC'yi tanımasa da dünyanın her yerinden şirketlerle çalışabiliyoruz. Yarısından fazlası Türkiyemizden olmak üzere 28 ülkeden 800 tedarikçi ile işbirliği yapıyoruz. Tedarikçilerimiz arasında global otomotiv endüstrisinin en büyük tedarikçileri sıralamasında ilk beşte yer alan Boch, Continental, ZF gibi şirketler var. Ayrıca LG de batarya hücrelerinde tedarikçimiz. Dolayısıyla GÜNSEL, sadece bizim değil, bu 800 şirketin içinde olduğu global bir proje.

Türkiye'nin büyük bir desteği var. Otomotiv yan sanayinde bütün dünyaya üretim yapan çok güçlü ve alanında yetkin tedarikçi firmalarımız var. GÜNSEL'in üretim aşamasında bu şirketlerden büyük bir destek gördük.

TOGG için neler düşünüyorsunuz? Bizi 'tatlı' bir rekabet bekliyor mu?

TOGG bizi heyecanlandırıyor ve motive ediyor. Türk tasarımcıların ve mühendislerin neler yapabileceğini dünyaya göstermek istiyoruz. Ne kadar çok OEM ve Tier1 bu rekabete katılırsa, dünya arenasında Türkler olarak sesimizi o kadar gür duyurabiliriz.

Şarj istasyonları da yapacak mısınız?

Şarj istasyonları konusunda hem Türkiyemizde hem de adamızda süregelen güzel bir ilerleyiş var. Zorlu Grubu ve KKTC'den Özyalçınlar Grubu'nun bu alanda planladığı yatırımlar mevcut. Bu alana kendimiz girmek yerine bizimle birlikte elini taşın altına koyan bu firmalarla işbirlikleri için görüşüyoruz.

GÜNSEL'i net sıfır emisyonlu üretip kullanmak için güneş enerjisi yatırımı yapacağız. Bu yolda ilk hedefimiz olan üretim tesislerimizin çatılarından güneş enerjisi üretimini çok yakında hayata geçiriyoruz.

İlk etapta GÜNSEL'in mevcut üretim tesisinin çatısına 1,2 MW'lık güneş santrali kuracağız. İkinci faz üretim tesisisin tamamlanmasıyla birlikte yine 1,2 MW'lık bir santral daha yapacağız. Ayrıca kendimize ait iki araziye de 8'er MW'lık iki güneş tarlası daha kuracağız. Böylece iki yıl içerisinde yaklaşık 18 MW'lık kapasiteye ulaşarak Yakın Doğu Oluşumu'nun bütün şirketlerinin elektrik ihtiyacını karşılayacak, artan kapasiteyi de ülke kullanımına vereceğiz.

Kurulumunu yapacağımız güneş santralleri için yaklaşık 15 milyon dolarlık bir yatırım öngörüyoruz. GÜNSEL Enerji altında yapacağımız enerji yatırımlarında kendi katma değerimizi de oluşturacağız.

GÜNSEL'de kullandığımız batarya sistemini tamamen kendi mühendislerimiz tasarlıyor. Evet, bataryada kullanılan hücreleri LG ve Panasonic gibi şirketlerden alıyoruz. Ancak hücreleri araca takılmaya hazır bir batarya seti haline kendi mühendislerimiz getiriyor. Enerji yatırımlarımızda da aynı yöntemi uygulayacağız. Mühendis ekibimiz gerekli araştırma geliştirme süreçlerini tamamladı. Yakın zamanda ilk güneş panellerini tamamlayarak yerleştirmeyi planlıyoruz.

SÜREN YATIRIMLAR

Yakın Doğu Oluşumu hali hazırda pek çok yatırımı aynı anda yürütüyor. Bunların arasında GÜNSEL'in ikinci faz üretim tesisleri, Dr. Suat Günsel Camii, Kıbrıs Modern Sanat Müzesi, Günsel Tower ve üçüncü hastane inşaatı gibi projeler ön plana çıkıyor.

GÜNSEL Üretim Tesisi İkinci Faz Yatırımı

GÜNSEL Üretim Tesisi'nin ikinci faz yatırımı devam ediyor. Kalıphane, plastik enjeksiyon, RTM yöntemi ile karbon fiber kompozit üretimi ve boyahaneyi kapsayacak olan ikinci üretim binası 10 bin metrekarelik büyüklüğe sahip. Yatırımın tamamlanmasıyla GÜNSEL Üretim Tesisleri'nin toplam kapalı alan büyüklüğü 25 bin metrekareyi geçmiş olacak.

Dr. Suat Günsel Camii

Yakın Doğu Üniversitesi'nde yükselen Dr. Suat Günsel Camii de 62 kubbe ve 6 minaresiyle adanın en büyük camisi olma özelliğini taşıyor. Taş kaplamaları ve kubbe kaplamaları devam eden caminin açılışı yakın zamanda yapılacak.

Kıbrıs Modern Sanat Müzesi

Çelik konstrüksiyon kullanılarak 20 bin metrekare alana inşa edilen Kıbrıs Modern Sanat Müzesi, modern mimarisi ve ev sahipliği yapacağı eserleri ile bu coğrafyanın en büyük sanat müzesi olacak.

Altı Devlet Okulu

KKTC'nin altı kentinde inşa ederek devlete teslim edeceği tam donanımlı altı ilkokul projesinden ikisinin yapımına başlandı. Lefkoşa ve İskele'de iki okulun temeli atıldı. Kalan dört okulun temeli de yakın zamanda atılacak.

3'üncü Hastane

Yakın Doğu Oluşumu'nun tam teşekküllü üçüncü hastanesi KKTC'nin bir diğer ucu olan Yeniboğaziçi'nde inşa ediliyor.

Günsel Tower

Kampüs içerisinde yatırımı süren bir diğer yapı ise yeni yönetim binası olarak tasarlanan Günsel Tower. KKTC'nin en yüksek iş kulelerinden biri olacak.