'Sanal AVM'de alışveriş...

AVM'ler yasaklar nedeniyle gelemeyen ziyaretçilerine hizmetin başka bir yolunu arıyor. dijitalleşme alanında yatırımlar artarken, 'Sanal AVM' projesi ile artık olay başka bir boyuta gidiyor.

Pınar Çelik /INBUSINESS

Ülke olarak bugüne kadar çok sayıda kriz yaşadık ama her birinden de dersler alarak başarıyla çıktık. Yaklaşık bir yılı aşkın süredir gündemimizi meşgul eden Covid-19 krizi de böyle aslında… İlk başlarda hastalık endişesiyle zorunlu olarak evlere kapanıp internetten alışverişi tercih etsek de bugün e-ticaretin keyfine alıştık. AVM veya markete gitmek yerine akıllı telefonumuzdan bir tıkla sipariş vermek bizim için daha rahat ve konforlu oldu. Yani, 'Dijitalleşme artık yeni normalimiz.' Tüketici davranış ve alışkanlıklarını yakından takip eden şirketler de hizmet verdikleri sektörde rekabet avantajını kaybetmemek için iş süreçlerini ona göre şekillendiriyor.

Günlük hayatımızın her alanını etkileyen dijitalleşme sürecinde perakende sektörü de boş durmuyor: Mağazadan direkt adrese teslimat... Araçtan çıkmadan alışveriş... Yeni hazır giyim koleksiyonlarının özel müşterilerin evlerinde sergilenmesi... Bunlar müşteri alışkanlarının değişmesiyle hayatımıza giren yeniliklerden sadece birkaçı. Asıl bundan sonra planlanan bazı projeler var ki, perakende sektöründe neredeyse 'devrimsel bir dönüşümün başlangıcı olacak' nitelikte.

SANAL AVM

Bu dönüşümün ilk hamlesi alışveriş merkezlerinden geldi. Salgınla mücadele tedbirleri nedeniyle getirilen bazı kısıtlamalar AVM'leri uzun zamandır zorluyor. Onlar da gelir kaybının önüne geçmek ve ek istihdam yaratmak amacıyla bölgesel satışa odaklandı ama asıl yenilik bundan ibaret değil.

Alışveriş Merkezi Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Altaş, sanal AVM girişimini hayata geçirmek için bir yazılım üzerinde çalıştıklarını anlatıyor. Yeni projeyle her AVM kendi e-ticaret sitesini yani sanal AVM'sini kuracak. Tüketici kendi oturduğu semte ya da mahalleye en yakın AVM'nin e-ticaret sitesine girip istediği mağazadan online alışveriş yapabilecek. Sipariş verdiğiniz ürün, AVM'nin kendi kurduğu ya da anlaştığı kurye ekipleri aracılığıyla tüketiciye ulaştırılacak. Tüketici isterse birden fazla ürün alıp evinde deneyip sonrasında kuryeye teslim edebilecek.

Altaş'ın verdiği bilgiye göre, 2020'de yaşanan sıkıntılar nedeniyle mağazalara verilen kira destekleriyle birlikte AVM'ler yılı gelirde yüzde 40'lık bir daralmayla kapattı. 2021'de de aynı oranda olmasa bile bu kaybın bir süre daha devam edeceği öngörülüyor. Başkan Altaş, bu modelin AVM'ler ve mağazaların gelir kaybını bir nebze olsun azaltacağına inanıyor.

Altaş'a göre bu proje aynı zamanda bir gelir paylaşımı modeli. Markaların internet siteleri üzerinden yapılan alışverişlerde gelirin sadece genel merkeze gittiğini anlatan Altaş yeni modelle birlikte artık hem markanın franchise'ı, hem AVM hem de markanın kazanacağına dikkat çekiyor. Tabii temassız alışveriş olanağı da diğer cazip olan bir başka özelliği. Her şeyden önemlisi tüketici mağduriyetinin de önleneceğini belirten Altaş, tüketicinin ürünü sıkıntılı olduğunda kendisine yakın AVM'den satın alma yaptığı için mağazaya gidip muhatap bulabileceği görüşünde.

Altaş, bu modeli özellikle kargolarda ürünleri karışan, taşıma sırasında ürünü zarar gören ya da değişim için muhatap bulmakta sıkıntı yaşayan tüketici açısından çok önemli bir gelişme olarak değerlendiriyor.

Altaş, tamamen tüketici lehine bir girişim olarak gördüğü sanal AVM projesi ile AVM'lerin mahallelere yayılacağını belirtiyor. Altaş, "Bu model ayrıca ek istihdam yaratacak. Her AVM kendi moto-kurye ekibini kuracağı için tek vardiyada üç bin, iki vardiyada ise yaklaşık altı bin ek istihdam yaratılmış olacak" diyor.

MAĞAZALAR TESLİMAT NOKTASI

Pandemi kriziyle birlikte perakende sektöründe gözlenen bir başka değişim de mağazaların teslimat noktasına dönüşmesi. Başta AVM içindekiler olmak üzere ziyaretçi sayıları yüzde 30'lara kadar gerileyen mağazalar hem tüketicinin hayatını kolaylaştırmak hem de ek gelir sağlamak amacıyla teslimat noktasına dönüşüyor. Salgının ortaya çıktığı ve ilk kapanmaların yaşandığı dönemde, önce birkaç markayla başlayan bu uygulama, bugün sektörün geneline yayılmış durumda. Teknolojiden kozmetiğe ev eşyalarından hazır giyime kadar yeni normalde Türkiye'nin önde gelen markaları, dünyada da trend haline gelen bu dönüşüme hızla ayak uyduruyor.

ARTIRILMIŞ GERÇEKLİKLE ÜRÜN DENEME

Uzmanlar sosyal medya üzerinden sanal marketler oluşturup ürünleri dijital ortamda satma döneminin başladığına dikkat çekiyor. Alışverişte önümüzdeki yeni uygulama ise hayatımıza çoktan giren artırılmış gerçeklik (AR).

Türkiye'de mağaza vitrinlerinde ve yavaş yavaş da olsa markaların internet sitelerinde 'ürün deneme' uygulaması olarak kullanılmaya başlayan AR ile pek çok perakende firması, uygulamaları üzerinden ürünlerini müşterilerinin evlerine ya da bulundukları yerlere götürerek, deneyimlemelerini sağlayacak. Uluslararası perakende zincirleri, satışa sundukları ürünleri müşterinin istediği yerde denemesine olanak sağlamak için sanal 'showroom'lar ve soyunma kabinlerini kullanıma sunmuştu. Bunların başında da IKEA ve Amazon geliyor. Bu iki marka müşterinin telefon kamerasını odanın içinde hareket ettirerek yeni mobilyaların istedikleri lokasyonda nasıl görüneceğini tüketiciye AR tabanlı uygulamalarla göstermeyi başardı. Özellikle hazır giyimde de buna benzer pek çok uygulama hızla hayata geçiyor.