Treni kaçırmayalım…

Ayfer Arslan / INBUSINESS

Yeşil dönüşüm yolculuğunda reel sektörü zorlu bir süreç bekliyor. Dünya genelinde üretim ve ticaret zincirleri sürdürülebilirlik kriterleri çerçevesinde yeniden şekillenirken, küresel ticarette rekabet avantajını kaybetmek istemeyen şirketler de bu koşulları karşılamak için yatırımlarını hızlandırdı. Ancak ürün ve ham madde üretiminde enerji ve su kullanım verimliliğinden depolamasına kadar gerekli alt ve üst yapı yatırımlarını tamamlamanın maliyeti oldukça yüksek.

Yaklaşık 14 yıldır kurumsal finansman alanında faaliyet gösteren Servo Capital Yönetim Kurulu Başkanı Kaan Kiziroğlu'na göre, yeşil dönüşüm kapsamında dünya genelinde 1,7 trilyon dolar düzeyinde yatırıma ihtiyaç var. Ülkemizde ise her yıl 10 ila 17 milyar dolar arasında yeşil dönüşüm yatırımı yapılması gerektiğini öngören Kiziroğlu, bu dönüşümü ulusal bir mesele olarak değerlendiriyor.

Bu süreci tamamlayamayan ülkelerin, diğer ülke vatandaşlarının refahına refah katmak için çalışmak zorunda kalacağını savunan Kiziroğlu, sürece ilişkin çarpıcı bir yorumda bulunuyor: "Yeşil dönüşüm konvansiyonel sanayinin dönüşmesi ve rekabet avantajının, Amerika, Avrupa Birliği ve Çin'e geri döndürülemez şekilde geçmesi demek. Bu ülkeler yeşil dönüşümde kullanılacak teknolojilere, makine ve ekipmanlara en çok yatırım yapan ve bu ürünleri dizayn edip ürünlerini tüm dünyaya satarak yüksek kar elde etme potansiyeline sahip. Yeşil dönüşüm, insanımızın kaliteli eğitime ücretsiz erişimi hedefiyle birlikte ulusal bir mesele olarak önümüzdeki 20 senenin her gününde en çok üzerinde durulan konu olmalı."

Zorunlu bir yatırım

Servo Capital Yönetim Kurulu Başkanı Kaan Kiziroğlu'na göre eğer bu süreci tamamlayamaz isek şirketlerimiz, 2026'da yürürlüğe girecek AB'nin Sınırda Karbon Düzenlemesi nedeniyle ağır ek vergilerle yüz yüze gelecek. Bu da ülkemiz sanayisinin Avrupa'daki rekabet gücünü büyük oranda azaltacak. Dolayısıyla yeşil dönüşüm, dünya genelinde sanayi ve ticaret şirketleri açısından zorunlu bir yatırım alanı. Çevresel sürdürülebilirlik ve doğal kaynakların korunması açısından olduğu kadar ülkemizin ve şirketlerimizin ekonomik gücü açısından da çok önemli bir konu. Süreci kaçırmamız halinde ülkemizin küresel ticaret ve rekabet gücü zayıflayacak. Hatta Türkiye'ye yapılması planlanan bazı yatırımların başka ülkelere kayması gibi riskler bile gündeme gelebilecek.

TÜRKONFED'de yönetim kurulu üyesi olan ve Finansmana Erişim Komisyonu Başkanlığı görevi de bulunan Kiziroğlu, yurt dışından kaynak kullanacak her şirketin artık faaliyetlerini Çevresel Sosyal Yönetişim kurallarına uygun olarak sürdürmek zorunda olduğunu, aksi halde dış kaynak bulmada sıkıntı yaşayacağına vurgu yapıyor.

Büyük bir fırsat

Yeşil dönüşümün, küresel rekabet gücü avantajının yanı sıra bir başka artısı ise Kiziroğlu'na göre cari açığın finansmanı. Ülke olarak her yıl değişen petrol fiyatlarına göre 50 milyar ile 80 milyar dolar arasında yıllık cari açığı finanse etmek zorundayız. Türkiye'nin 2022 yılında enerjiye ödediği fatura yaklaşık 140 milyar dolar düzeyinde ve bu faturanın yaklaşık yüzde 75'ini ithal ediyoruz. Sanayide, binalarda, tarım içi ve tarım dışı faaliyetlerde yapacağımız enerji verimliliği ve tasarruflar sayesinde bu faturada yıllık yaklaşık 45 milyar dolara varan kalıcı düşüş sağlamak mümkün.

Bu rakamın cari açığımızın çoğunu kapatabileceğini savunan Kiziroğlu, şunları ekliyor: "Üstüne üstlük enerjiyi sağladığımız kaynağı, doğalgaz ve ithal kömürden yenilenebilir enerjiye döndürdüğümüzde cari açığımız daha da azalacak. Önümüzdeki 10 senede artan ihracatımızı, katma değerli ürün üretimine geçmemizi, Avrupa'nın sanayi üssüne dönüşmemizi ve turizmimizi de eklersek tüm bu etmenler kol kola verdiğinde Türkiye cari açığı olmayan, devamlı döviz biriktiren bir ülke olabilir. Yeşil dönüşüm ülkemize büyük bir fırsat sunuyor."

Ucuz finansman sorunu

Peki, şirketlerin bu yolculukta en büyük ihtiyaçları olan yeşil finansmana erişim noktasında son durum nedir? Kiziroğlu'na göre, yeşil finansman, karbon salımını azaltmak, iklim değişikliğiyle mücadele etmek ve doğal kaynakları korumak gibi küresel hedeflere katkı sağlamanın yanı sıra, yatırımcılara ve finanse edilenlere de rekabet avantajı, maliyet tasarrufu, itibar artışı ve yeni pazarlara erişim gibi fırsatlar sunuyor.

Vadesi ve maliyeti, projenin niteliği, büyüklüğü, süresi, riski ve seçilen finansman kaynağına göre değişiyor. Genel olarak, gideri geleneksele göre daha düşük olurken, vadesi ise projenin büyüklüğüne göre daha uzun olabiliyor. Kiziroğlu'na göre, ülkemizde bu alanda yaşanan en büyük zorluk ise ucuz finansmana erişim. Yeni ekonomi yönetimiyle finansman muslukları açılmaya başlamış olsa da Türk şirketleri, dünyadaki faiz artışları ve yüksek finansman maliyetlerinin yanı sıra, TL kredi vadelerinin kısa olması nedeniyle yenilenebilir enerji yatırımlarını yavaşlatmış durumda. Ayrıca enerji fiyatlarındaki düşüş, yenilenebilir enerji yatırımlarının geri dönüş sürelerini de uzattı. Buna rağmen enerji tasarrufu ve verimliliği yatırımlarının halen yüksek getiri fizibilitesine sahip olduğunun altını çizen Kiziroğlu, bu projeleri finans kurumlarına anlatmanın ve teminatsız kredi almanın da şirketler açısından ayrı bir sorun olduğunu ileri sürüyor.

6 ayda 20 milyon dolar

Servo Capital yeşil finansmana kolay ve hızlı erişim için yeşil dönüşüm projelerinin değerlendirilmesi ve finansman kaynaklarının belirlenmesi konusunda danışmanlık veriyor. Çimentodan tekstile, ilaçtan gıdaya, araç kiralamadan turizm ve inşaata kadar çok sayıda kuruluşa hizmet sunan şirket, dünya çapında ve yereldeki yaklaşık 250'den fazla banka, finans kuruluşu ve fondan sağladığı kaynaklar ile müşterilerinin ihtiyaçlarını karşılıyor.

Dünya genelinde ticari bankaların, kalkınma yatırım bankaları ve fonlarının yanı sıra, farklı ülkelerin Exim bankalarının yeşil finansman arzı bulunduğuna işaret eden Kiziroğlu, "Şirketlerimiz, yeşil dönüşüm yatırımlarını önceliklendirip, doğru projeler ve doğru danışmanlıkla bu arzdan pay alabilir. Müşterilerimizin spesifik ihtiyaçlarına en uygun çözümleri oluşturuyoruz" diyor.

Halihazırda toplam 4 milyar dolarlık, finansman, re-finansman/finansal yeniden yapılandırma ve birleşme devralma işleminde çalışan şirket, yeşil dönüşüm kapsamında ise son altı ayda 20 milyon dolarlık finansmana aracılık etti.