Z kuşağı ödemede kuralları yazıyor

Ayfer Arslan / INBUSINESS

Finans sektörü, pandemi döneminde hızlanan dijitalleşmenin de etkisiyle artık çok farklı bir kulvarda koşuyor. Salgın sürecinde virüs endişesiyle tercih edilen temassız ödemeler yavaş yavaş hızına alıştığımız bir sisteme dönüştü. E-ticarete artan ilgiyle birlikte online ve temassız mobil ödeme hacimleri giderek büyüdü. İşin içine bir de Z kuşağı başta olmak üzere yeni jenerasyonlar eklendikçe süreç ezber dışı bir yöne doğru ilerlemeye başladı. Finans hizmetlerindeki dijitalleşme ise fintek ekosistemi açısından büyüme fırsatlarına göz kırpmaya başladı.

Küresel finansal teknoloji pazar büyüklüğünün 2028'e kadar 332,5 milyar dolara ulaşması beklenirken, Türkiye'de ise hızlı bir gelişim trendi içerisinde. Ülkemizde son altı yıl içinde 409 fintek girişimi kurulurken, startups.watch tarafından yayınlanan Türkiye Fintek Ekosistemi Raporu'na göre, Nisan 2023 itibarıyla toplam şirket sayısı 755'e ulaştı. En büyük ilginin ise ödeme hizmetleri alanında yoğunlaştığı gözleniyor. Finansal teknoloji şirketlerinin 257'si ödeme hizmetleri alanında kurulurken, ekosistemin gelecek dönemde finans sektörünün dönüşümünde çok önemli bir rol oynaması bekleniyor.

Regülasyonlar da destekledi

Peki, ödeme hizmetlerine olan bu yoğun ilginin sebebi nedir ve gelecekte fintek ekosistemi ile finans sektörünü neler bekliyor? Bu soruların yanıtlarını almak üzere ödeme hizmetleri alanında yaklaşık 14 yıldır faaliyet gösteren PayTR şirketinin yeni CEO'su Merve Tezel ile bir araya geldik. Mart 2023 tarihinde görevi devralan ve ilk röportajını INBUSINESS dergisine veren Tezel, Türkiye'de geleneksel finans dünyasının hem dijitalleşme hem regülasyonların da desteğiyle hızlı bir değişime doğru ilerlediğini düşünüyor.

Tezel'e göre, dijitalleşmeyle e-ticaret hacminin ivmelenmesi, birçok sektör için yeni fırsat kapıları açtı. Pandemi döneminde fiziki mağazaların kapanmasıyla tüketicilere online mağazalardan ulaşan işletmeler, yeni e-ticaret sitesi sayısını ve satış hacmini ciddi oranda etkiledi. Bu değişimle Sanal POS kullanım oranı artarken, finansal teknolojiler de gelişti.

Ödemelerin geleceği değişti

Tezel, ayrıca Türkiye'de internet ve akıllı telefonlara erişim oranının yüksekliği ve genç nüfusa sahip olmasının da fintek sektörünün gelişimi açısından elverişli bir ortam yarattığını düşünüyor. En önemlisi ise pandeminin etkisiyle temassız ödeme tercihleri bir hayli arttı. İnsanlar paraya dokunmak, hatta kredi kartıyla dahi temas etmek istemedi. Pandemi döneminde ödeme alışkanlıklarının değişimiyle, online ve temassız mobil ödeme hacimlerinin oldukça büyüdüğünü söyleyen Tezel, "Teknolojiyle doğan Z Kuşağı'nın ekonomiye katılmasıyla online öde- melerdeki ağırlığı artmaya başladı. Bu da elektronik ödemenin geleceğini değiştirdi" diyor.

Peki, Z kuşağı, yani 1980 ile 1999 yılları arasında doğanlar ödemelerin geleceğini nasıl değiştirdi? Tezel'e göre Z kuşağı her şeyden önce, dijitalleşme ve teknolojik ilerle- melerin doruk noktasında büyümüş bir nesil. Geleneksel nakit para kullanımı yerine dijital ödeme yöntemlerine yönelme eğilimindeler. Mobil cihazların yaygınlaşmasıyla birlikte, cep telefonlarından yapılan mobil ödemeler Z kuşağı arasında oldukça popüler. Uygulamalar aracılığıyla yapılan QR kod ödemeleri, mobil cüzdanlar ve NFC teknolojisiyle çalışan temassız ödemeler gibi yöntemleri tercih ediyorlar. Z kuşağının ayrıca e-ticaret platformlarından sıkça alışveriş yaptığını ve bu alışverişlerini online ödeme sistemleriyle tamamlamayı tercih ettiğine değinen Merve Tezel, "Kredi kartları, sanal cüzdanlar ve ödeme ağ geçitleri gibi dijital ödeme seçenekleri, onlara kolaylık sağlıyor ve fiziksel alışveriş yerine çevrimiçi alışverişi tercih etme eğilimindeler" diyor.

Yeni neslin bir diğer özelliği ise sosyal medya üzerinden etkileşimde bulunmayı sevmesi. Bu nedenle bazı platformların bu alanda ödeme işlevlerini entegre ettiğini söyleyen Merve Tezel, şöyle devam ediyor: "Örneğin, influencer'lar veya içerik oluşturucular, takipçilerinden bağış veya destek almak için 'bağış yap' düğmesi gibi ödeme seçeneklerini kullanabiliyor. Sonuç olarak Z kuşağı, dijital çağın getirdiği yeniliklere adapte olmuş bir nesil ve ödeme alışkanlıklarında da bu değişimi yansıtıyor. Dijital ödeme yöntemlerinin kolaylığı, hızı ve güvenliği onlar için önemli bir faktör ve geleneksel ödeme yöntemlerinin yerini alıyor."

Tezel'e göre, fintek ekosisteminin gelişiminde kuşkusuz; regülasyonların da çok büyük desteği var. Gerek müşteri tanıma esaslarının kolaylaştırılması gerekse de tüketicilerin beklentileri, rekabetin de etkisiyle finansal paydaşları daha inovatif olmaya, yeni ürün ve hizmetleri bir an önce müşterilerine sunmaya teşvik ediyor. Bu dönüşümler sayesinde sektör, müşterilerine kolaylık ve hız kazandırırken, gelişmeye de devam ediyor.

Garajdan çıkan startup

İzmirli girişimci Yiğit Cengiz tarafından 2009'da kurulan PayTR de bu gelişimden payını alarak hızla büyüyen finteklerden biri. Aynı zamanda da 26 Nisan 2016 itibarıyla 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun kapsamında lisanslı bir ödeme kuruluşu. 2021'de Türkiye'nin en büyük özel sermaye fonu Actera ile yatırım ortaklığı yaptıklarını hatırlatan Merve Tezel, "PayTR, garajdan çıkan bir startup felsefesiyle 14 metrekarelik bir ofiste Yiğit Cengiz'in tek kişi olarak başladığı bir girişimcilik serüveniydi. Bugün 150'den fazla kişiyi istihdam eden, binlerce KOBİ'nin dijitalleşmesine öncülük eden, işletmelere ve pazar yerlerine pek çok hizmeti sunan çok yönlü bir fintek şirketi haline geldi" sözleriyle 14 yılda ulaştıkları büyüklükten gururla bahsediyor.

Sanal posa talep arttı

Şirket, 80 binden fazla üye iş yerine; sanal POS, linkle ödeme, pazaryeri çözümü, PayTR NeoPOS, NeoPOS+, fiziki POS, mobil operatörle ödeme, hava- le/EFT, mobil POS ve abonelik yöntemi ürünlerinin yanı sıra Tosla ile ödeme, güvenli kart saklama, dövizle satış gibi alternatif ödeme çözümleri sunuyor. Özellikle pandemiyle birlikte e-ticaretin hızlı yükselişi sonucu sanal POS kullanımının oldukça arttığını söyleyen Merve Tezel'e göre, bu uygulama, e-ticaret firmalarının hayatını kolaylaştırdı.

Temassız ödeme kanallarına artan ilgi, şirketin işlem hacimlerinden açıkça görülüyor. 2022'yi hem sektör hem şirket olarak çok parlak geçirdiklerini anlatan Tezel, geçen yıl yüzde 100'ün üzerinde bir büyüme gerçekleştirdiklerini ve 14 milyar liralık bir hacme ulaştıklarını aktarıyor. Tezel'in gelecek döneme ilişkin hedefleri ise oldukça net: "Deneyimli bir ekibe, güçlü kurumsal bir yapıya ve inovasyon kültürüne sahibiz. "

14 milyarlık işlem hacmi

-14 yıl önce Türk mühendisler tarafından kuruldu.
-80 binden fazla üye işletmeye ödeme hizmetleri sunuyor. -150 kişiye istihdam sağlıyor.
-2022'de yüzde 100 büyüme ile 14 milyar liralık işlem hacmine ulaştı.