Orta kademe zirveyi zorluyor

İpek Alpkökin Olgunsoy / INBUSINESS

Inbusiness Dergisi olarak ilk günden bu yana iş dünyasının da ana gündem maddelerinden biri olan toplumsal cinsiyet eşitliğine dikkat çekmeyi odağımıza aldık. Üç yıl önce başlattığımız İş'te Kadın Gücü Araştırması ile şimdiye kadar Türkiye'nin önde gelen şirketlerinde görev yapan yaklaşık 2 milyon kişinin verisini işledik ve eşitlik öncüsü 100 şirketi listeledik.

Her yıl daha çok katılımcıyla büyüyen araştırmamızın metodolojisini geliştirerek yeni bir kategori ekledik. Böylece katılımcı şirketlerin bu konuda kendini ne kadar geliştirdiğini hem de sürdürülebilirliğini inceledik. Elimizdeki veriler, son üç yılki büyük resmi görme şansı sağladı. Öncelikle şunu söylemekten mutluluk duyuyoruz ki 2023 İş'te Kadın Gücü Listesi son üç yılın en iyi tablolarını bizlere sunuyor.

Yaklaşık 700 bin çalışanın katıldığı bu yılki araştırmamızda şimdiye kadarki en yüksek kadın çalışan oranı ile karşı karşıyız. İyi haberi verelim; 2021 yılın- da yüzde 40 olan orta, üst, yönetim kurulu dahil tüm kadın çalışan sayısı son iki yılda yüzde 5 artarak yüzde 45'in üzerine çıktı. Geride bıraktığımız pandemi dönemi, Büyük İstifa hareketi gibi insan kaynaklarını sarsan dalgalar düşünüldüğünde sevindirici bir tablo.

Pozisyon bazlı bakıldığında da son üç yılda yükselen grafikler dikkat çekiyor. Yönetici pozisyonlarında kadın oranları artarken, yönetim kurulundaki sandalyeleri de kadınlar hızla doldurmaya başlıyor.

Özellikle holdinglerdeki kadın çalışan sayısındaki artış göze çarpıyor. En büyük değişim ise orta kademe kadın yönetici oranlarında yaşanıyor. 2021'de yüzde 34 olan kadın yönetici oranı 2023 yılında yüzde 42,98'e yükselmiş durumda. Üst düzey kadın yönetici oranında da ciddi değişimler var. 2021'de yüz- de 31,87 olan üst düzey kadın yönetici oranının yüzde 38,60'a çıktığını görüyoruz.

Yönetim kurullarında da hareketliliği gözlemlediğimiz araştırmanın sonuçlarına göre cam tavanı kıran kadın sayısı artıyor. 2021'de 100 şirketin yönetim kurulu koltuğunda 226 kadın oturuyordu. Bu rakam bu sene 291'e ulaşmış durumda. Yaşanan bu yüzde 4'lük artış iş dünyasının en eril alanlarından olan bu koltukların yönünün eşitliğe döndüğünü göstermesi açısından ümit verici. Sevindirici olan ise kadın oranı yüz- de 50 ve üzerinde olan yönetim kurullarındaki artış.

Türkiye'nin en büyük şirketlerinden start up'lara kadar çok geniş yelpazede tuttuğumuz araştırmamızın Türkiye'nin eşitlik yaklaşımına ayna tutacağını düşünüyoruz. Bine yakın özel sektör şirketlerinin kapısını çalarak istihdam verilerini talep ettik. Araştırmamızı gönüllü olarak katılan 300'ü aşkın şirketin verilerini inceleyerek hazırladık. Bu yılki sonuçlardan çıkan çarpıcı rakamlara bakar ise yönetim kurulunda en yüksek kadın oranına sahip şirketler ilham verici türden veriler sunuyor. Çalışan sayısı 10 binin üzerinde olan kurumlara baktığımızda Tab Gıda'nın yönetim kurulunun yüzde 50'sini kadınlar oluşturuyor. MLP Care yüzde 33, Zorlu Holding yüzde 30, LC Waikiki ve TAV yüzde 27 ile listenin devamında yer alıyor.

Çalışan sayısı 5 ila 10 bin arasın- da değişen kurumlar kategorisinde Boyner Grup ve Akkök Holding yüzde 50'lik kadın oranlarıyla öne çıkıyor. Listede üst sıralarda olan diğer kurumlar ise Sinpaş Holding, Borusan Holding ve Eczacıbaşı Topluluğu olarak listeleniyor.

YÜKSELİŞTEKİLER İLHAM VERİYOR

Çalışan sayısı bin ila 5 bin kategorisinde ise rekoru elinde tutan Metro Türkiye yüzde 60'lık YK kadın oranı ile listenin başını çekiyor. Onu yine yüzde 60'lık dilim ile Porland Porselen ve Kütahya Porselen takip ediyor. Ing Türkiye ve Nestle Türkiye'nin de yönetim kurulu koltuklarının yüzde 50'sini kadınlar oluşturuyor. Toplam çalışan sayısı bin ve altı şirketler kategorisinde ise Philips Türkiye yüzde 87,50 ile listenin ilk sırasında geliyor. Onu yüzde 80'lik oranı ile Kellogg ve MSD İlaç takip ediyor.

2021 yılında yüzde 31,87 olan üst kademe kadın yönetici oranı 2023 itibarıyla 38,60'a yükselmiş durumda. 2022 yılında sadece yüz- de 1'lik bir artış yaşayan bu dilimin 2023'te yüzde 7 yükselmesi ise gerçekten umut verici. Kadınların üst kademede önünün en açık olduğu şirketlere baktığımızda ise 10 bin üzeri çalışanı olan kurumlar arasında Fiba Grubu ilk sırada geliyor. Fiba Grubu yüzde 57,66 üst düzey kadın yönetici oranı ile listede ilk sırada yer alıyor. LC Waikiki yüzde 44, QNB Finansbank yüzde 43, Turkcell Global Bilgi ise yüzde 38 ile üst düzey kadın çalışan oranıyla öne çıkan diğer kurumlar arasında yer alıyor.

ÜST KADEMEDE HIZLI ARTIŞ

Çalışan sayısı 5 ila 10 bin arasında olan gruba baktığımızda ise yüzde 51 ile Mavi, yüzde 48 ile Doğa Koleji, bin-5 bin çalışan sayısına baktığımızda ise Watsons Türkiye yüzde 57, Tat Gıda ise yüzde 54 ile listede yerini alıyor.

2021 yılında yüzde 34 olan orta kademe kadın yönetici oranı bu sene yüzde 42'ye yükseldi. Geçen yıl sadece yüzde 3 artış yaşayan bu kategorideki yüzde 5'lik pay da İK'nın yaptığı çalışmaların şirket akışı içindeki en önemli göstergesi. Orta düzey yönetici oranını en yüksek kurumlara bakacak olur isek; 10 binin üzerindeki şirketlerde QNB Finansbank yüzde 56, Fiba Grubu yüzde 53,12 ile ilk sıralarda geliyor. Beş ila 10 bin arasında Doğa Koleji, Boyner ve Mavi ilk sırada geliyor. Özel bir parantez de Holdingler için açmak gerekiyor. Bu sene tüm kademelerde yönetici atağına kalkan holdingler üst düzey yönetici oranları yüzde 50 ila 25 arasında değişim gösteriyor.

YÖNETİMDE DAHA FAZLA KADN

INBUSINESS İş'te Kadın Gücü araştırması üçüncü yılını doldurdu. Üç yılın çalışmasıyla oluşturduğumuz bilgi bankası sayesinde Türk iş dünyasında her kademede yer alan kadın çalışanlar ile ilgili çeşitli trendler belirlemek artık mümkün. Üç yıl içinde İş'te Kadın Gücü araştırmamıza toplamda 300'e yakın şirket bilgilerini paylaşarak katılım sağladı.

Verileri değerlendirdiğimizde kadın çalışan sayısı, orta ve üst kademe yönetici sayısı ile yönetim kurullarındaki kadın sayısının üç yıllık dönemde önemli oranlarda artış sağladığı görülüyor. Türk iş dünyası özellikle yönetim kurulu seviyesinde kadınlara artık daha fazla görev verme yolunda. Her ne kadar oranlar artış sağlasa da hızın, daha yüksek olması gerektiği de önemli bir gerçek.

AJANDAMIZIN EN ÜST SIRASINDA
Davut Doğan / Doğanlar Holding YKB

Kurumsal şirketler son yıllarda kadının potansiyelini keşfetti. Kadının zekasını, disiplinini, özverisini ve kendine güvendiğinde neler başarabileceğini gördü. Kadınların önü açıldıkça, başarı yükseliyor. Çalışma hayatında cinsiyet eşitliği ajandamızın en üst sırasında. Bu konuyu iş yapış biçimimizin bir parçası olarak görüyoruz. Yönetici pozisyonlarında danışmanlık şirketleriyle yapmış olduğumuz dış aday havuzu değerlendirmelerimizde cinsiyet eşitliğini ön koşul olarak bildiriyoruz. Kadınlar güçlü yapıları, ayrıntılı çalışmaları, organizasyon yetenekleri ve azimleriyle dokundukları her işi sadece güzelleştirmekle kalmıyor aynı zamanda o işin doğru yapılmasını da mümkün kılıyorlar. Her biri kendi işinde yüksek başarılar elde etmiş kadınlarla çalışıyoruz.

SORUN ÇÖZÜLENE KADAR ÇALIŞMAYA DEVAM EDECEĞIZ
Hurşit Zorlu / Anadolu Grubu İcra Başkanı

Ekonomik, sosyal ve çevresel alanlarda pek çok sorunla mücadele ettiğimiz günümüz dünyası, artık dayanışmanın ve gelişimin önünde duran hiçbir ayrımcılığı kabul etmiyor. Cinsiyet eşitsizliği başta olmak üzere; tüm dünyanın çözmek için yollar aradığı ayrımcılık problemleri yaşamsal birçok olguyu doğrudan etkiliyor. Anadolu Grubu'nda bizler eşitliğe ve kapsayıcılığa büyük önem veriyoruz. Kadın gücünün katma değeri konusundaki çalışmaları her zaman odağımızda tutuyoruz. Kadın istihdamını artırmaya ve fırsat eşitliğine yönelik çalışmalarımızı en ileriye taşımaya stratejilerimiz arasında önemli bir yer veriyoruz. Sürdürülebilirlik stratejimiz kapsamında İnsanın Yarını değer alanımız için kadın yönetici oranımızı 2030 yılında yüzde 35'e, 2050 yılına kadar da yüzde 50'ye çıkarma yönünde bir vizyoner hedef koyduk. Ekonomik katılım ve fırsatlar uçurumunu azaltmak amacı ile dur durak bilmeden çalışıyoruz ve sorun çözülene kadar çalışmaya devam edeceğiz.

SOSYAL KALKINMANIN VAZGEÇİLMEZİ
Ayşecan Özyeğin Oktay, / Fiba Grubu Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı

Türkiye'nin kadın çalışan ve yönetici oranı en yüksek gruplarından biri olarak toplumsal cinsiyet eşitliğinin ekonomik ve sosyal kalkınmanın vazgeçilmez unsurla- rından biri olduğunu düşünüyoruz. Toplumsal cinsiyet eşitliğinin kurumsal ve bireysel düzeyde benimsenmesi ve kalıcı bir kurum kültürü haline gelmesi amacıyla Fiba İşimiz Eşitlik Platformu çatısı altında çalışmalar gerçekleştiriyoruz. Eşitlik Elçilerimiz ile toplumsal cinsiyet eşitliği odaklı istihdam, kariyer gelişimi, çalışan destek mekaniz- maları gibi konularda projeler yürütüyoruz.

TEMSİL HAKKI ARTSIN DİYE ÇALIŞIYORUZ
Begüm Mutuş / Yıldız Holding Kadın Platformu Elçisi

Türkiye'nin her alanda sürdürülebilir büyümesine katkı sağlama hedefini tüm faaliyetlerimizin odak noktasında tutuyoruz. Bu anlayıştan yola çıkarak Yıldız Holding şirketlerindeki insan kaynakları politikalarımızı belirliyor, kadınların iş hayatında daha fazla temsil edilmesine, üst yönetimde ve kritik noktalarda daha fazla kadının görev almasına liderlik etmeyi sorumluluğumuz olarak görüyoruz. Bu kapsamda tüm şirketlerimizde fırsat eşitliği kültürünü daha güçlü bir yapıya dönüştürecek önemli bir adım attık fırsat eşitliği çalışmalarının tek bir çatı altında toplanması amacıyla 2021 yılında Yıldız Holding Kadın Platformu'nu hayata geçirdik.